گزارش هم اندیشی قطب صفویه شناسی اصفهان با کارشناسان مرکز اسناد آستان قدس با موضوع «اسناد و اهمیت کاربرد آن در پژوهش های تاریخی دوره صفویه»

مکان: دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان

از آنجایی که مرکز اسناد آستان قدس رضوی دارای بیشترین اسناد از دوره صفویه است. به دعوت قطب صفویه شناسی دانشگاه اصفهان کارشناسان این مرکز برای بیان اهمیت اسناد این مجموعه و آشنایی محققان با این مجموعه به اصفهان دعوت شدند.

ابتدا دکتر علی اکبر جعفری مدیر گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، ضمن خوشامد گویی به بیان اهداف این نشست که همانا آشنایی با حوزه های مطالعاتی صفویه از نگاه دیگر است، پرداختند. سپس دکتر اصغر منتظر القائم  رئیس قطب علمی مطالعات فرهنگ و تمدن شیعه در دوره صفویه دانشگاه اصفهان به بیان اهمیت اسناد در پژوهش های تاریخی پرداخت. ایشان به ارزشهای اطلاعاتی قباله های ازدواج به عنوان یکی از اسناد تاریخی پرداختند.

سخنران بعدی سرکار خانم نزهت احمدی (دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان)، که موضوع سخنرانی ایشان «لزوم استفاده از اسناد مربوط به وقف در پژوهش های تاریخی» بود. ایشان چند اثر در این حوزه منتشر کردند و با توجه به تجربیات خود به اهمیت اسناد با موضوع وقف در پژوهش های تاریخی اشاره کردند.

سخنران بعدی دکتر محمد کریم یوسف جمالی(استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد) اصفهان که موضوع ایشان«بازتاب پیامدهای اختلافات شیعه و سنی درخراسان بزرگ در سالهای 907-930ق » بود. ایشان به منابعی از دوره صفویه اشاره کردند که چون از روی نسخه اصل تصحیح نشده متاسفانه برخی اطلاعات اصلی دوره صفویه به ویژه آنچه که مربوط به حوزه عقیدتی دولت صفویه است در آن وجود دارد. نسخه اصل این نسخه ها در موزه بریتانیا موجود است. که سخنران با توجه به نسخه اصل و آنچه که تصحیح شده به این اختلافات اشاره کردند و اصل خبر را با توجه به نسخه اصل بازگو نمودند. درپایان فیش هایی که از این اطلاعات تهیه کردند در اختیار مدیریت امور اسناد و مطبوعات قراردادند تا از آن استفاده شود.

در ادامه دکتر ساسان طهماسبی (استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور اصفهان)  به «ضرورت ترجمه و بازترجمه سفرنامه های اروپاییان از ایران دوره صفوی» پرداخت. ایشان از تجربه کاری که خود که باز ترجمه سفرنامه کروسنیسکی از روی متن اصلی است پرداخت. و گفت ترجمه ای که از روی این اثر توسط دنبلی انجام شده از روی متن ترکی استانبولی است که متن اصلی سفرنامه نیست و ترجمه ناقص است. ایشان از روی متن انگلیسی و اصلی سفرنامه را ترجمه کردند و به بیان اختلافات و تمایزات دو اثر پرداختند. هم چنین نمونه های دیگری از سفرنامه ها را معرفی کردند که نیاز به ترجمه و اصلاح ترجمه دارد.

نشست اول با سه سخنرانی فوق خاتمه یافت و نشست دوم  در تالار مرحوم دکتر مهرعلیزاده برگزار شد.

اولین سخنران دکترعلی اکبر جعفری(دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان) که به بیان «رویکرد شیعی در تاریخنگاری عصرصفوی»پرداخت. و ادامه داد که لازم است این رویکرد شیعی در اسناد این دوره هم بررسی شود.

آقای دکتر علی اکبر کجباف(استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان) با عنوان«روند تفسیرنویسی فارسی دردوره صفویه»  که تفسیر نویسی در این دوره به  سه دسته تقسیم کرده و آن را شامل تفسیر نویسی با رویکرد فقهی، تفسیر نویسی با رویکرد حکمت گرایانه و تفسیر نویسی روایی دانسته اند.

سخنران بعدی آقای دکتر ابوالفضل حسن آبادی  بود که به « اهمیت اسناد آستان قدس در پژوهش های تاریخی دوره صفویه» پرداخت. ایشان ابتدا به معرفی کوتاهی از اسناد صفویه در این مرکز پرداخت و سپس به اهمیت این اسناد در روشن ساختن وظیفه، سیورغال از اصطلاحات عصر صفوی و بیان تجربه خویش از این امر را مطرح کردند.

نشست سوم در بعد از ظهر و در ساعت 13:30 شروع شد. سخنران نخست خانم دکتر زهرا طلایی به بیان«نقش شاه و عالی منصبان دراداره امور آستان قدس رضوی بر اساس اسناد» پرداخت. ایشان با معرفی اسناد به نقش مستوفی الممالک، شاه و وزیر در اداره امور آستان قدس با توجه به پروانچه ها پرداختند.

سخنران بعدی آقای دکترناصرجدیدی (استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد) به بیان« جامعه شناسی تاریخی رواج خرافات در دوره صفویه» از بررسی رمان «کلثوم ننه» پرداختند.

دو ساعت پایانی به برگزاری کارگاه « شکل و ساختار ظاهری اسناد دوره صفوی در مرکز اسناد آستان قدس و اهمیت آن در پژوهش های تاریخی دوره صفویه » اختصاص یافت. این کارگاه توسط سرکار خانم دکتر الهه محبوب برگزار شد و در آن انواع اسناد در عصر صفوی به همراه اختصاصات ظاهری آن معرفی شد.

دستاوردها:

تمامی کسانی که در این نشست حضور داشتند دارای تخصص دوره صفویه و یا تحقیقاتی در این حوزه بودند و این مساله باعث شده تا در انتهای هر سخنرانی بحث های مهمی درباره  موضوع هر سخنران شکل بگیرد و موضوعات جدیدی طرح شود.

حضورفعال دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اساتید تا پایان نشست قابل توجه بود.

اطلاعاتی که از اسناد مرکز اسناد آستان قدس رضوی توسط سه نماینده سازمان ارائه گردید بسیار جدید بود و توجه مخاطبان را بسیار جلب کرد.

به نظر می رسد برگزاری نشستهایی با گروه های علمی سایر دانشگاهها، به معرفی بیشتر اسناد و غنای علمی کارشناسان بیفزاید.
الهه محبوب فریمانی (کارشناس پژوهش اداره اسناد آستان قدس رضوی)