دکتر اصفهانی استاد برجسته علوم پزشکی (طب سنتی) درگذشت

۱۳۹۶-۰۱-۳۰

مرکز اسناد آستان قدس رضوی در اردیبهشت ماه سال 1393 شاهد حضور استاد ارزشمند و گرانقدری بود که متاسفانه اکنون دیگر در بین ما نیست. به پاس گرامی داشت حضور ایشان ضمن عرض تسلیت به جامعه علمی و پزشکی ایران خصوصاً گروه پزشکی طب سنتی، گزارشی اجمالی از سخنان ایشان در جمع همکاران سازمان کتابخانه ها و موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ارائه می گردد.

مرحوم دکتر محمدمهدی اصفهانی، استاد و ریاست دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، و مشاور وزیر بهداشت در طب سنتی بود. وی در حضور همکاران اداره اسناد و مطبوعات در همایش « اهمیت اسناد پزشکی آستان قدس رضوی در زمینه طب سنتی ایران» که در اردیبهشت ماه 1393 در مرکز اسناد آستان قدس رضوی برگزار شد، سخنان خود را در رابطه با اهمیت طب سنتی اینگونه عنوان نمودند: برخی علوم در گذشته وجود داشته است که امروز با امکانات و ابزار جدید، دیگر دانش قدیمی آن علوم کاربرد چندانی ندارد، علم طب را جدا از این مقوله دانست و فرمودند که در زمینه پزشکی، ما از تجارب چند هزار ساله قبل و بعد از اسلام استفاده می‌کنیم.

آقای دکتر اصفهانی اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی را چشمگیر خواند و اظهار داشت: که این اسناد بعنوان گنج عظیمی در طب سنتی محسوب می شوند و این اسناد را گنجینه‌ای عظیم از عزت و افتخارات ملی دانست و عنوان نمودند، اگر غربی ها ‌چنین منابعی در اختیار داشتند، گوش فلک را کر می‌کردند. وی گفت برخی از غربی ها معتقدند که ایران در حال واپس‌گرایی است و طب سنتی را مورد طعنه قرار می دهند ولی برای من یقین حاصل شده است که قطعاً دست روی نقطه درستی گذاشته شده که دشمن را این‌گونه به واکنش واداشته است.

در مورد حکیم که از کلمه «حکمت» گرفته شده است حکمت را مجموعه‌ای از دانش‌های گذشته بیان نمود. حکمت رسیدن به یک دانش محکم است به مدد عقل و وحی. اصفهانی وظیفه پزشکی را براساس کتب گذشتگان، حفظ سلامت ذکر کرد و گفت: 80 درصد از دستورات طب سنتی به‌منظور حفظ سلامت است و درمان در مرحله بعد قرار دارد. وی گفت ما با در اختیار داشتن منابع عظیمی از طب گذشته، در صورت مراجعه به آنها و فهم صحیح، از این امکان برخورداریم تا به پیشرفت‌های بزرگی در زمینه علم پزشکی دست یابیم.

اصفهانی، با تأکید بر اهمیت اسناد پزشکی موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی، خاطرنشان ساخت: این منابع بیانگر بسیاری از واقعیت‌هاست. گاهی یک خط آنها مشکلی از پزشکی ما را حل می‌کند. بسیاری از نوآوری‌هایی که اکنون به دانشمندان غربی نسبت می‌دهند نیز بر اساس این اسناد سال‌ها پیش از آن توسط بزرگان ما کشف شده بود که از آن جمله واکسن آبله است که 200 سال پیش از تولد ادوارد جنر، توسط بهاءالدوله رازی کشف شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
وی گفت برای من با سن هفتاد ساله خود فکر می‌کردم بسیاری از چیزها را در این حوزه می‌دانم، در این اسناد، خیلی از موارد تازگی داشت. و پژوهشگران و محققین به خوبی می توانند از این منابع استفاده علمی و تحقیقی بنمایند. وی نسخ پزشکی موجود در اسناد را بسیار منحصر به فرد دانست. و به تشریح استفاده هایی که امروزه از این نسخ میتوان برد اشاره نمود. وی گفت بعید میدانم که درجای مذهبی دیگری بتوان چنین اسنادی را در قالب فعالیتهای پزشکی وقفی پیدا نمود. این اسناد را می‌توان به عنوان یک سند و گنجینه‌ای از عزت ملت با فرهنگی دانست که در کنار بنایی منتسب به یک معصوم امام ایجاد شده است.
وی اظهار امیدواری کرد که بتوان با ایجاد ارتباط دانشجویان رشته تاریخ پزشکی و دانشکده های طب سنتی نایافته های این اسناد ارزشمند را کشف نمود.وی گفت این اسناد افتخارات فراوانی برای کشور در سطح بین الملل ایجاد خواهد کرد.

دکتر محمد مهدی اصفهانی استاد ممتاز و پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی ایران و استاد پژوهشگر برجسته حوزه قرآن و طب وزارت بهداشت‏ بود که به دنبال بیماری گوارشی در روزهای گذشته، در حالت کما به سر می‌برد و شب ۲۳ فروردین ماه 1396 دار فانی را وداع گفت.
وی همچنین رئیس مرکز تحقیقات قرآن، حدیث و سلامت» دانشگاه علوم پزشکی تهران و برگزیده بخش پژوهشی چهره‌های قرآنی وزارت بهداشت در سال ۹۵ بود.
اصفهانی از پژوهشگران برجسته در زمینه پژوهش‌های«قرآن و سلامت» است که افزون بر ۴۵ کتاب در زمینه‌های گوناگون به رشته تحریر درآورد و سال گذشته نیز به عنوان چهره برتر قرآنی وزارت بهداشت در حوزه پژوهش انتخاب شد.
مرحوم محمدمهدی اصفهانی، دارای دکتری در علوم تندرستی؛ فوق لیسانس علوم بهداشتی در تغذیه؛ لیسانس علوم تغذیه و شیمی مواد غذایی؛ گواهینامه طب شرقی و اسلامی است.
رئیس گروه برنامه‌ریزی علوم پزشکی، معاونت آموزشی وزارت بهداشت؛ سرپرست مرکز تحقیقات علوم قرآن، حدیث و طب؛ مشاور وزیر بهداشت در امور طب اسلامی؛ عضو: بورد طب سنتی، بورد اخلاق پزشکی، بورد تاریخ علوم پزشکی؛ کمیته های اخلاق پزشکی و اخلاق در پژوهش‌های پزشکی، بازشناسی، مقدمه نویسی و احیا کتب و رسائل مرتبط با طب سنتی و طب اسلامی متجاوز از ۱۹۰۰ مورد از مهم‌ترین فعالیت‌های این استاد دانشگاه است.
از دیگر دستاوردهای محمدمهدی اصفهانی می‌توان به دریافت جایزه جشنواره آموزشی شهید مطهری(۱۳۸۸)؛ جایزه استاد نمونه کشوری(۱۳۹۰)؛ جایزه اخلاق پزشکی در چهاردهمین جشنواره ابن سینا(۱۳۹۱) اشاره کرد.

یادش گرامی و روحش شاد.
سالم حسین زاده ( سرپرست اداره اسناد آستان قدس رضوی)