ارزشیابی مجموعه اسناد وقفی سلیمان بهبودی

۱۳۹۵-۰۷-۱۰

کارِ تفکیک و ارزشیابیِ اسناد مجموعه وقفی «سلیمان بهبودی» از ابتدای مرداد ماه 1395 در بخش ارزشیابیِ مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس آغاز شد. این مجموعه با استناد به مضمون وقف نامة آن، در طول سال‌های متمادی توسط دکتر قاسم غنی جمع‌آوری، و سپس به سلیمان بهبودی اهدا شده است. بهبودی در آذر ماه 1348 این اسناد را وقف کتابخانة آستان قدس رضوی می‌کند.در آن تاریخ باقر پیرنیا متولی آستان قدس، و دکتر احمدعلی رجایی بخارایی رئیس کتابخانه بوده‌اند..
شکوه السادات سمیعی، کارشناس ارزشیابی اسناد مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی در این باره گفت: دوره تاریخی این اسناد از زمان پادشاهیِ محمدشاه قاجار تا سلطنت پهلوی ( 1257ق تا 1348 ش) را شامل می‌شود. تمامی این 150 صفحه سند بدون استثناء ، اوراق و مراسله‌های اصل هستند، که به طور مستقیم از سوی شاهان و درباریان وقت صادر شده است. و همین مسئله، این اسناد را جزء سندهای نفیس و با ارزش تاریخی قرار می‌دهد.
مهم‌ترین موضوعات این مجموعه به قرار ذیل می‌باشد:
ـ فرمان و ملفوفه فرمان از محمدشاه، ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار.
ـ رقم های صادره از ولیعهد و شاهزادگان.
ـ دستخط‌های شاهان قاجار در پاسخ به نامه‌ها و عریضه‌های درباریان.
ـ گزارش‌های سیاسی، اجتماعی و مالیِ کارگزاران ومأموران دولتی از مناطق مختلف به شاه.
ـ پی‌گیری‌های مستمر با هشدار و اخطار از سوی شاه و کارگزارانش برای در
یافت وجوه دیوانی( مالیات ها) از شهرها و ایالت‌ها.
ـ اسنادی حاکی از اجرای تمهیدات و تهیة تدارکاتِ مالی جهت سفر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار به فرنگ.
ـ اسنادِ پیشکشِ وجه نقد و اقلام جنسی به شاه در مناسبت‌های مختلف از سوی حاکمان و درباریان.
ـ نامه‌های مهدعلیا و زنان دربار به شاه قاجار پیرامون روابط داخلی و موضوعات شخصی.
ـ نامه‌ها و درخواست‌های افراد به شاه حاکی از وجود رقابت‌ها و تلاش جهت حفظ موقعیت‌های سیاسی و اقتصادی.

معرفی چند سند نادر و منحصر به فرد در مجموعه:
1. کتابچه دستورالعمل ازجانب ناصرالدین‌شاه به مستوفی الممالک صدراعظم در خصوص چگونگی انجام امورات دیوانی شامل سرو سامان دادن به اوضاع نظامی، نظم در دریافت مالیات، رفاه حال رعایا، نحوه ارتباط با کشورها وکنسولگری‌های خارجی، نظارت بر وظایف حاکمان و کارگزاران دولتی، رسیدگی به نیازهای حرم خانه و........ جهت به‌کار گرفتن آن در زمان سفر شاه به اروپا.
2. رقم صادره از مظفرالدین میرزا ولیعهد قاجار مبنی بر اعزام یک مأمور از تبریز به پایتخت جهت مخابره اخبار محرمانه دربار.
3. نامه‌های هشدارگونه و تهدیدآمیزِ محمدشاه قاجار به برادرش قهرمان میرزا به جهت جلوگیری از اعمال و رفتارهای غیر معقول وی.
4. مصالحه‌نامه مهدعلیا همسر محمدشاه قاجار با همسرِ برادرشوهر خود در واگذاری جواهرات، تمامی اسباب منزل و روستای فتح‌آباد با ملحقات آن. ( احتمال می‌رود این صلح‌نامه برای جلوگیری از هرگونه اعتراض و بروز خطر از جانب همسر و فرزند قهرمان میرزا برادر تنیِ محمدشاه قاجار بعد از مرگ او صورت گرفته است)
ـ عریضه مادر احمدشاه ( دختر کامران میرزا قاجار) با شرحی از مشکلات مالی و تقاضای مساعدت مالی از صاحب اختیار دربار.( ظاهرًا این نامه بعد از مرگ محمدعلی شاه قاجار از اروپا فرستاده شده است.)
شکوه السادات سمیعی ( کارشناس ارزشیابی اسناد)

برچسب ها:

سلیمان, بهبودی, سند, آستان, قدس