مؤلفه های مورد انتظار مردم از عدلیه و تکاپوی دستگاه قضا و برآوردن آن طی سالهای آغازین مشروطه

حمیده شهیدی
هادی وکیلی
عباس سرافرازی

چکیده
 

هدف: این مقاله بر آن است تا موارد زیر را شناسایی و تحلیل کند: انتظارات مردم از عدلیه در سالهای آغازین پس از مشروطه؛ میزان اهمیت مؤلفه های مورد انتظار مردم از عدلیه و رابطه آن با درک مفهوم مشروطیت از دیدگاه مردم؛ همچنین تکاپوی نخستین دستگاه قضا در برآوردن این انتظارات.
 

روش و رویکرد پژوهش: این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی بر اساس اسناد امجد السلطان- معاون وزیر عدلیه در سالهای 1325 تا 1329 ق- و با بهره گیری از روش آماری با تحلیل کیفی داده های مستخرج از این اسناد تنظیم شده است؛ همچنین از سایر منابع تاریخی نیز استفاده شده است.
 

یافته های و نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد که با تغییر نظام حکومتی و انتظاراتی که رخداد مشروطه در مردم ایجاد کرده بود، توقع تحولی اساسی برای تحقق عدالت و حل مشکلات حقوقی در مردم به وجود آمده بود. همچنین می توان رابطه معناداری بین مؤلفه های مورد انتظار مردم از مشروطیت با درک مفهوم مشروطیت از دیدگاه آن ها به دست آورد. دستگاه قضا با وجود تلاش برای برآوردن انتظارات مردم، به دلیل ریشه دار بودن مشکلات بر سر راه تعمیق و توسعه این انتظارات، نمی توانست یکباره انتظارات مردم را برآورده کند و به زمان بیشتری نیاز داشت تا قدرتمند شود. با این حال نظام حقوقی کشور با تأثیر از تحولات مشروطیت متحول شد و این تحول در آینده نیز ادامه یافت.