در این کتاب زندگینامه و دستاوردهای علمی و آثار «ابوریحان بیرونی» در قالب داستان بازگو شده است. شکل داستان از این قرار است که دختری فرزانه بهنام «ریحانه» از شاگردان ابوریحان بیرونی پرسشهایی از استاد میکند که پاسخ بیرونی شرح زندگی خود اوست. آنچه در این نشستها صحبت میشود؛ روزگار کودکی و جوانی، استادان، رفتن به دربارهای آل مأمون، غزنویان و سرزمین گرگان و ری، عزیمت به هندوستان، روابط ابوریحان با ابوعلی سینا و... میباشد.
این داستان از ناهمواریهای روزگار و افت وخیزهای زندگی و دستاوردهای علمی زنده یاد ابوریحان بیرونی برگرفته شده و مانند همهی داستانهای دیگر عین واقعیت نیست اما کوشش شده زیاد هم از محور اصلی زندگی استاد دور نباشد. آن چه در پایان کتاب زیر نام نوآوریها و پیشگامیهای ابوریحان بیرونی نوشته شده برداشتهای دقیقتری از دستاوردهای علمی و برگرفته از نوشتهها و کتابها و نامههای آن استاد فرزانه است.
1 - این داستان از ناهمواریهای روزگار و افت وخیزهای زندگی و دستاوردهای علمی زنده یاد ابوریحان بیرونی برگرفته شده و مانند همهی داستانهای دیگر عین واقعیت نیست اما کوشش شده زیاد هم از محور اصلی زندگی استاد دور نباشد. آن چه در پایان کتاب زیر نام نوآوریها و پیشگامیهای ابوریحان بیرونی نوشته شده برداشتهای دقیقتری از دستاوردهای علمی و برگرفته از نوشتهها و کتابها و نامههای آن استاد فرزانه است.
2- در نگارش این کتاب سه شیوهی نگارش به کار رفته است. شیوهی نخست برای توصیف فضاها و بیان رخدادهای گوناگون در سراسر داستان است. این شیوه نزدیک به همین سبک و سیاق نوشتهای روزانه کنونی است.
شیوهی دوم برای بیان گفت وگوهای بین شخصیتهای داستان در روزگاری است که ابوریحان بیرونی و کسانی است که در آن زمانه یعنی حدود 1000 سال پیش میزیستهاند. برای نگارش این شیوه از نوشتههای ابوریحان و ترجمههای کتابهای او و نوشتههای تاریخ نویسانی مانند ابوالفضل بیهقی در کتاب تاریخ بیهقی و ابوعلی سینا در کتاب شفا استفاده شده است . آشکار است که این شیوهی نگارش نیز با آن چه واقعا در آن روزگار میگذشته تفاوت بسیار دارد اما فایدهاش این است که خواننده در ضمن خواندن به گفتهی ابوریحان از باغی به باغ دیگر میرود و حال و هوای تازه تری پیدا میکند.
شیوه سوم همان است که ابوریحان بیرونی در نسخهای فارسی کتاب التفهیم لاوائل صناعت التنجیم برای آموزش ریاضی به کار برده و آن را به صورت پرسش و پاسخهای ساده بین استاد و شاگرد یعنی ابوریحان و ریحانه درآورده اند.
3- در نگارش شیوه اول کمتر و شیوههای دوم و سوم بیشتر از واژههای پارسی سره استفاده شده تا خواننده را به حال و هوای آن روزگار بکشاند اما برای آن که خواننده به کلی در این فضا راه خود را گم نکند مترادف آن واژهها را که در زبان فارسی کنونی به کار میرود آمده مانند همدوشانی و موازنه – همترازی و مسابقه – پرستاری و خدمت – رسانیدن و تکمیل – سپارشنامه یا سپارش نامه و وصیتنامه یا وصیتنامه – پراکند و توزیع – کرامند و مهم – آوندهای پیوسته و ظروف مرتبطه.
4- در سراسرکتاب هر جا که لازم بوده سرچشمه و منبع کتاب را در زیر نویس صفحه مورد اشاره قرار گرفته اما چون در پایان کتاب منابع و سرچشمههای آن را به صورت کامل معرفی شده در زیرنویس صفحات نام سرچشمه و شماره صفحهی مرجع را به اختصار ذکر تا خواننده از فضای داستان بیرون نرود و اگر لازم میداند به پایان کتاب نگاه کند.
نصرتالله عظیمی در سال 1314 خورشیدی در گرگان پا به راه هستی گذاشت. او دانش آموخته ریاضیات عالی در دانشگاه تهران – دانشسرای عالی و فلسفه علم در دانشگاهAix-en- provence فرانسه است.
از تجربیات علمی و آموزشی دکتر میتوان به تدریس ریاضیات در دبیرستانهای گنبد کاووس، گرگان، تهران و تجریش و تدریس نظریه اطلاعات IT و نقش کامپیوتر در مدیریت در دانشگاههای مختلف ایران به ویژه در مرکز آموزش مدیریت دولتی ایران اشاره کرد.
کتاب اصول اساسی کامپیوتر که نخستین کتاب به زبان فارسی دربارهی این فناوری به شمار می رود و چاپ نخست آن در سال 1352 انتشار یافته از نوشتههای اوست. از ویژگیهای این کتاب گردآوری بیش از 500 واژهی مربوط به کامپیوتر و برابر گزینی برای آنها در زبان فارسی است.
یک رشته مقاله (سیبرنتیک و مدیریت جامعه) و نظام کشاورزی ایران از تولید تا توزیع، از دیگر نوشتههای اوست. او افزون بر 7 سال همکاری رسمی با وزارت آموزش و پرورش نزدیک به 20 سال با بانک کشاورزی و نزدیک به همین اندازه با وزارت مسکن و شهر سازی، به همین اندازه با وزارت مسکن و شهرسازی، همزمان با تدریس در دانشگاههای مختلف همکاری داشته است.