بيم و اميد: رويکردهاي سياسي در ادبيات فارسي
این نوشتار، در پی بازشناسی فرهنگ سیاسی ایران از راه بررسی ادبیات فارسی است.
هیچ نکته‌ای در زمینه اجتماع، روان‌شناسی و مفهوم هستی و نیستی، نیست که در ادب فارسی به آن پرداخته نشده باشد.
قابوسنامه- شاهکار عنصرالمعالی را زنده‌یاد ملک‌الشعراء بهار، "مجموعه تمدن اسلامی پیش از مغول" نامیده است و زنده یاد دکتر غلامحسین یوسفی، "دلیل روشن ارزش معانی، و لطف شیوه بیان آن را توجه و اقبالی دانسته که در طی قرنها از طرف فارسیزبانان و فارسی‌خوانان، نصیب این کتاب شده است.
سعدی و عنصرالمعانی
در قابوسنامه، سیاستنامه و آثار سعدی، رگههای کمابیش روشنی از واقع‌بینی، توجه به کارایی اندیشهها و عدالت گرایی در سامان اجتماعی دیده می‌شود. افزون بر تجربههای شخصی صاحبان آن آثار، تحت تاثیر فضای سیاسی، رویدادهای روزگار و تجربههای تاریخی ایرانیان قرار دارد.
سعدی افزون بر میراث گرانبهایی که برای مردم این مرز و بوم و فراتر از آن برای فرهنگ بشری به یادگار گذاشته است، انسانی واقع بین ولی آرمان خواه، اهل تسامح، قانع، باوقار، انسان دوست، دارای شرف انسانی و سری پرشور و دلی پرسوز و گداز بوده است. از این رو بر فرزندان این آب و خاک واجب است که بیش از پیش به ژرفنای میراث ارجمند وی پی ببرند و از این رهگذر، خویشتن فرهنگی و تاریخی خود را بیشتر بشناسند. صص142- 144، بیم و امید: رويکردهاي سياسي در ادبيات فارسي
سعدی: سخنگوی وجدان آگاه ایرانی
و
حافظ: سخنگوی وجدان ناخودآگاه ایرانی
است. "دکترمحمدعلی اسلامی ندوشن"
منتخب از کتاب:
بيم و اميد: رويکردهاي سياسي در ادبيات فارسي/ نوشته محمدمحسن حميدي؛ با مقدمه داود هرميداس باوند.- تهران: نشر سفير، ۱۳۷۹.
