شیوه ها و شگردهای تاکید در شاهنامه، با تمرکز بر مطالعه داستان کاموس کشانی

نویسنده: الهام فرمهینی فراهانی و علی صباغی

چکیده

در یک متن ادبی برخی از جمله‌ها اهمیت بیشتری دارند و سخنوران برخی از مفاهیم را با شدت و حدّت بیشتری بیان می‌کنند یا آنها را به نحوی برجسته می‌سازند. تأکید این امکان را میسّر می‌سازد. این پژوهش به بررسی و تحلیل تأکید و روش‌های آن در داستان کاموس کشانی از شاهنامه خواهد پرداخت. پرسش‌های مطرح‌شدة پژوهش عبارت‌اند از: برای ایجاد تأکید در داستان کاموس کشانی چه شگردهایی به ‌کار رفته است؛ شگردهای دستوری ایجاد تأکید در این داستان کدام است و برای نمایش تأکید کدام فنون بلاغی ـ بدیع و معانی ـ بیشتر به‌ کار رفته است. گردآوری نمونه‌های تحقیق به‌روش استقرایی و بررسی اطلاعات به شیوة توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است. این پژوهش نشان می‌دهد که بخش عمدة تأکید در شاهنامه در دو بخش عام و خاص با استفاده از ادات و واژگان خاص مانند اسم، گروه اسمی، صفت، فعل و گروه‌های گسستة قیدی شکل می‌گیرد. تکرار معنا شامل ترادف واژگان و مصراع، عطف، وصف، قصر و آرایه‌های ادبی مثل مبالغه، سیاقه‌الاعداد و تضاد شکل گرفته است. تأکید خاص اسم از طریق ضمیر، شمول و کلیت و پیوندهای تخصیص و تأکید خاص فعل از راه قید صفت، سوگند، صوت، پیوند و جابه‌جایی آن امکان‌پذیر است. همچنین جابه‌جایی اجزای جمله نیز در این فرایند نقش دارد. برجستگی تأکید در شاهنامه به‌دلیل همراهی آن با اغراق و مبالغه است.

کلیدواژه ها: بلاغت، شاهنامه فردوسی، تاکید، داستان کاموس کشانی

https://liar.ui.ac.ir/article_25522_32a5197356d61a6f8b4e4e6676dd7616.pdf