مقایسة ساختاری عاشقانه‌های زرین‌قبانامه و شاهنامه

نویسندگان: 1 علیرضا باقری 2-محمود حسن آبادی 3- محمد علی محمودی

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستانوبلوچستان.

2 دانشیار کروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و‌ بلوچستان

چکیده

در تقسیم بندی انواع ادبی اگرچه بعضی متون در زمرۀ ادب حماسی قرار می‌گیرند، امّا گاه از جنبه‌های غنایی نیز خالی نیستند و چه بسا بخش‌های غنایی این گونه آثار در کلیت داستان، نقشی کلیدی دارند؛ مانند داستان‌های عاشقانۀ شاهنامۀ فردوسی که بر اساس نظر محققان، ساختاری ویژه و متفاوت با داستان‌های عاشقانه غیر حماسی دارد. در این تحقیق با روش تحلیل سنجشی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، ویژگی‌ها و ساختار داستان‌های عاشقانۀ زرین‌قبانامه که در واقع نوعی داستان شهسواری و پهلوانی است، با موارد مشابه در شاهنامه فردوسی، مقایسه می‌شود تا به این سوال اصلی پاسخ داده شود که با وجود تشابهات احتمالی، چه تفاوت‌هایی در ساختار این گونه داستان‌ها وجود دارد؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که داستان‌های عاشقانة زرین‌قبا نامه، اگرچه در موضوع شروع داستان با شکار، دیگرتباری معشوق و استقلال دختر در تصمیم‌گیری برای ازدواج، با عاشقانه‌های شاهنامه شباهت‌هایی دارد، اما در نحوۀ آشنایی و عاشقی، شخصیت یاریگر، اظهار خاکساری و ... با آن متفاوت است که شاید به دلیل تفاوت بنیادین داستان‌های حماسی و داستان‌های عیاری و پهلوانی باشد.

کلید واژه ها:  ادبیات غنایی، ساختار داستان، زرین قبانامه