نویسندگان
نجمه طاهی ماه زمینی1
محمدصادق بصیری2
1 دانش‌آموخته دورة دکتری، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
2 استاد، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
چکیده
«شعر اعتراض» به عنوان یک نوع ادبی می‌کوشد تا نقطه‌های تاریک زندگی جامعه را به قصد اصلاح مطرح کند و به این منظور به بسیاری از سستی‌ها، بی‌عدالتی‌ها، نابسامانی‌ها، بی‌توجهی‌ها و.. می‌تازد. این مقاله سعی دارد مضامین اشعار اعتراض دورة معاصر تاریخ ایران که شامل عصر مشروطه، عصر پهلوی و دورة انقلاب اسلامی میشود، مورد بررسی قرار دهد.
به طور کلی مضامین این اشعار را می‌توان به دو بخش مضامین مشترک و اختصاصی تقسیم نمود. مضامین مشترک، مسائلی است که در هر سه دورة یادشده، وجود دارند، مثل: اعتراض به تضاد طبقاتی، فقر، ریاکاری افراد خائن، دخالت بیگانگان و سرزنش خود و... بر اساس موقعیت سیاسی و اجتماعی هر دوره، برخی اعتراض ها به طور اختصاصی در یک دوره بیشتر مورد توجه بودهاند. از جمله اعتراض به نادانی مردم، اعتراض به خفقان و عدم آزادی اعتراض به فراموشی یاد و خاطرة شهدا و.. . در همة این مضامین، شاعران با زبانی آمیخته به طنز سعی می‌کنند کسانی را که از راه راست منحرف شده‌اند، به راه صلاح بیاورند.
این مقاله به صورت مطالعه موردی و کتابخانه‌ای انجام شده و مضامین اشعار اعتراض دورة معاصر تاریخ ایران که شامل عصر مشروطه، عصر پهلوی و دورة انقلاب اسلامی میشود، جمع آوری گردیده و به صورت توصیفی، تحلیل و بیان شده‌اند.
در نهایت با بررسی این مضامین به این نتیجه می‌رسیم که هدف شعر اعتراض، حفظ ارزش‌ها، اصلاح نمودن جامعه و مبارزه با انواع مختلف بی‌عدالتی است و به نوعی امر به معروف و نهی از منکر میباشد.
کلیدواژه‌ها: شعر اعتراض، دوره مشروطه، دوره پهلوی، ادبیات انقلاب اسلامی، بی عدالتی
