کتاب ادبیات جهان چیست؟

معرفی کتاب ادبیات جهان چیست؟ اثر دیوید دمراش احیای مفهوم ادبیات جهان در دهه‌های اخیر معلول عواملی چند است؛ اما ظاهراً دو عامل اهمیت بیشتری دارند. عامل نخست فراتر از قلمرو ادبیات و مطالعات ادبی است و به برنامۀ جهانی‌سازی و تأثیرات آن بر فرهنگ و هویت بازمی‌گردد. چنانچه از این دریچه به آن نگریسته شود، علاقۀ احیاشده به ادبیات جهان پاسخی است به نیازی برای اندیشیدن به نقش ادبیات فراتر از دولت ـ ملت در دنیایی که دامنۀ دادوستد فرهنگی پیوسته گسترش بیشتری می‌یابد.

عامل دیگر مربوط به سامان‌دهی درونی مطالعات ادبی است. از قرار معلوم، ادبیات جهان برای مدتی طولانی زیرمجموعۀ گروه‌های ادبیات تطبیقی بوده است و ادبیات تطبیقی در مقام عمل به دلایل گوناگون از برآوردن مطالبات بلندپروازانه و جامع ادبیات جهان ـ چنان‌که شایستۀ آن است ـ بازمانده است. این امر بی‌تردید از سویی در وسعت دامنۀ تحقیقات ادبیات جهان و از دیگرسو در بی‌علاقگی تطبیق‌گران غربی به ادبیات‌های به اصطلاح «کهتر» و خاصه غیرغربی ریشه دارد. پرفسور دیوید دمراش از برجسته‌ترین استادان ادبیات تطبیقی و ادبیات جهان در روزگار کنونی است. او سال‌ها در دانشگاه بریتیش کلمبیا تدریس کرده و همکار ادوارد سعید و گایاتری اسپیواک بوده است. مجموعۀ حاضر دارای شش فصل است که از آثار مختلف پرفسور دمراش دربارۀ ادبیات جهان برگزیده شده ¬اند. درواقع، این فصول منتخب آمیزه ¬ای از نظریه و عمل در باب ادبیات جهان است.

فصل اول: «ادبیات جهان چیست؟»، برگرفته از کتابی با عنوان «ادبیات جهان چیست؟» (۲۰۰۷) است. فصل دوم، «گفت-وگو دربارۀ ادبیات جهان»، برگرفته از کتاب «مرجع ادبیات تطبیقی از عصر روشنگری اروپا تا جهانی ¬سازی مدرن» (۲۰۰۹) است. فصل سوم، «منشأ موتیف غنچۀ رز در شعر رابرت هریک»، برگرفته از کتاب «ادبیات جهان را چگونه بخوانیم» (۲۰۰۹) است. فصل چهارم، «مروری گذرا بر ترجمه¬ های انگلیسی هزار و یک شب»، برگرفته از کتاب «ادبیات جهان را چگونه بخوانیم» (۲۰۰۹) است. فصل پنجم، «در طلب گیلگمش»، برگرفته از کتاب «ادبیات جهان چیست؟» (۲۰۰۰) است. و فصل ششم، «گیلگمش صدام حسین»، برگرفته از «کتاب مدفون: گیلگمش در گذار سالیان» (۲۰۰۹) است.