بحرمعرفی کتاب بحر الانساب محمد حکیم جامی نامقی
کتاب بحر الانساب در ادامۀ کتاب‌هایی است که دربارۀ شیخ احمد جامی و اولاد و احفاد وی به نگارش درآمده و در اصطلاح جزء آثار خاندانی شیخ جام است. این نسخه، تداوم و گستردگی این خاندان را در قرن یازدهم به تصویر می‌کشد. این کتاب دارای یک مقدمه، سه مقصد و یک خاتمه است و نظمی خاص از آغاز تا پایان کتاب بر آن جاری است و نویسنده که از نوادگان درویش علی بوزجانی است، همواره کتاب روضة الریاحین وی را مدنظر داشته است و با همان سبک و سیاق حرکت کرده است. این اثر می‌تواند اطلاعات مفیدی دربارۀ منطقۀ جام در آن روزگار، اوضاع خاندان شیخ، وضعیت آرامگاه شیخ جام و متولیان آن و همچنین دربارۀ مقصد سوم روضة الریاحین که اکنون موجود نیست، در اختیار خوانندگان و پژوهشگران قرار دهد.
هدف اصلی تألیف کتاب مقصد سوم آن است که در هشت قبیله، خاندان شیخ جام را تا قرن یازدهم معرفی می‌کند؛ خاندانی که شاید بتوان آن را گسترده‌ترین خاندان ایرانی دانست که نزدیک به هزار سال قدمت دارد و سال‌ها سمت تولیت آرامگاه شیخ جام و منصب قضاوت شهر و منطقه و رهبری و کلانتری این خطه از خراسان بزرگ را بر عهده داشته‌اند و تاکنون نیز این جایگاه، حداقل در منطقۀ جام حفظ شده است. هم اکنون تولیت آرامگاه شیخ جام در دست نسل بیست‌وسوم شیخ جام، حاج شرف‌الدین جامی الاحمدی (حاجی قاضی) است. ساختار این کتاب بر اساس کتاب روضة الریاحین درویش علی بوزجانی تنظیم شده و شامل یک مقدمه، سه مقصد و خاتمه است. ابتدای کتاب با تحمیدیه شروع می‌شود و سپس نعت پیامبر و بعد از آن ارادت خود به شیخ جام یاد می‌کند. نثر کتاب ساده و روان است و در مقدمه و مقصد اول و دوم از زیباآفرینی غافل نبوده، به‌ویژه بیان مسجع. با استفاده از ضرب‌المثل‌ها و آیات و احادیث و اشعار، نثر خود را دل‌نشین نموده و از حالت یک‌نواختی که خاص کتاب‌هایی از این قبیل است، خارج کرده است. در مقدمۀ کتاب نویسنده به اهمیت نسب‌شناسی و اینکه واجب و لازم است انسان در حفظ انساب شریفۀ خود بکوشد می‌پردازد.
