معرفی کتاب چشم انداز شعر معاصر ایران اثر دکتر سید مهدی زرقانی
"چشم انداز شعر معاصر ایران" به قلم "مهدی زرقانی"، اثری است که به "جریان شناسی شعر ایران در قرن بیستم" می پردازد. نویسنده با در پیش گرفتن رویکرد انتقادی و تحلیلی تلاش کرده تا نگارش این اثر، محدود به جمع آوری اطلاعات و سپس ارائه ی آن ها به صورت خام نباشد و تجزیه و تحلیل دقیقی از وضعیت شعر ایران پس از ورود به هزاره ی دوم خود، یعنی قرن بیستم عرضه کند.
در اولین فصل این کتاب "چشم انداز شعر معاصر ایران"، با این سوال اساسی رو به رو هستیم که طبقه بندی ها و تحلیل های صورت گرفته در این اثر، بر مبنای کدام اصول نظری می باشد و به نوعی در این فصل، خواننده با دورنمای کلی کتاب آشنا می شود. در ادامه "مهدی زرقانی" گام اول جهت جریان شناسی شعر را برمی دارد و در آغاز سراغ سال های انتهایی دوره ی قاجار می رود؛ یعنی همان دهه ای که زمینه های فرامتنی اولیه جهت تحول و دگرگونی سنت های ادبی و آداب اجتماعی فراهم شد. پس از آن نویسنده به سراغ عصر مشروطه می رود و مهم ترین مساله ی این عصر را که گذار از شعر سنتی به عرصه ی جدیدی در شعر است، مورد بررسی قرار می دهد. جریان شعری در ادامه ی پیشرفت خود به دوره ی پهلوی می رسد و ظهور شعر آزاد، ابراز گرایش های مختلف ادبی و آزمون شیوه های متنوع درباره ی شعر و ادب تجزیه و تحلیل می شود. در نهایت دوره ی حاکمیت شبه رمانتیسم، بر بنیادهای فرهنگی و اجتماعی مورد بحث قرار گرفته که در نتیجه ی آن شعر سنتی از جایگاه بلند خود به نهادهای زیرین منتقل می شود و شعرهایی همچون موج نو ظهور می یابد.
قسمت هایی از کتاب چشم انداز شعر معاصر ایران
شعر ایران در قرن بیستم میلادی وارد هزارۀ دوم خود شد؛ هزاره ای که ویژگی های خاص خود را دارد و ادبیاتی متفاوت می طلبد. روشن ترین دلیل این ادعا آن است که اگر امروزه شاعری یکسره در فضاهای بوطیقایی کلاسیک مستغرق شود، نتیجۀ کارش چیز دلکشی نخواهد بود و در عالی ترین شکل تبدیل خواهد شد به تقلیدی از اصل. «آهوی کوهی» استعارۀ خوبی برای توصیف شعر در آغازین دوره های هزارۀ نخست است؛ اما برای هزارۀ دوم باید استعارۀ دیگری پیدا کنیم، مثلا ققنوس. نهاد شعر تا پیش از رسیدن به دهۀ هفتاد، از مرزهای سنت ادبی و فرهنگی خارج نشد، بلکه «سنت» در شکل دگردیسی یافته ای در دل آن ادامه حیات داد. تنها جریان موسوم به شعر حجم و مج ناب، آمادگی خروج از سنت را داشتند که آنها هم به دلیل ضعف در مبانی فکری و جمال شناسانه راهی به دهی نبردند.
