هوشنگ گلشیری (زاده ۲۵ اسفند ۱۳۱۶ در اصفهان - درگذشته ۷ خرداد ۱۳۷۹ در تهران) نویسنده، منتقد ادبی، مترجم، و روشنفکر ایرانی بود. او از برجسته‌ترین داستان‌نویسان معاصر ایران و از پیشگامان داستان کوتاه و رمان مدرن فارسی به حساب می‌آید.
هوشنگ گلشیری، نویسنده برجسته ایرانی، با خلاقیت و نوآوری در داستان‌نویسی فارسی، جایگاهی ویژه در ادبیات معاصر ایران یافته است. آثار او به واسطه تکنیک‌های روایی بدیع، شخصیت‌پردازی‌های عمیق و جسارت در پرداختن به مضامین اجتماعی و سیاسی، همواره مورد توجه خوانندگان و منتقدان ادبی بوده است.
یکی از بارزترین ویژگیهای داستان‌های گلشیری، استفاده از تکنیک‌های روایی نوین است. او از تکنیک‌هایی نظیر جریان سیال ذهن، راوی غیرقابل اعتماد، داستان در داستان و ساختارهای زبانی غیرخطی و پیچیده بهره می‌برد تا خواننده را در عمق ذهن و دنیای شخصیت‌های داستان غرق کند.
شخصیت‌های داستان‌های گلشیری عموماً انسان‌های پیچیده و چندلایه هستند که با چالش‌های مختلف زندگی در جامعه‌ای سنتی و در حال گذار روبه‌رو شده‌اند. گلشیری با ظرافت و دقت، به واکاوی درونیات شخصیت‌ها می‌پردازد و خواننده را با زوایای پنهان و تناقضات وجودی انسان آشنا می‌کند.
آثار گلشیری غالباً به مضامین اجتماعی و سیاسی می‌پردازند. او با جسارت و صراحت، به نقد مسائل و مشکلات جامعه ایران از جمله ترس، فقر، نابرابری، خرافات، سرکوب و استبداد می‌پردازد.
گلشیری در رمان «شازده احتجاب»، از مهم‌ترین آثارش به عنوان نمونه، به نقد استبداد و فساد در دوره‌های گذشته و زوال اشرافیت می‌پردازد. رمان «آینه‌های دردار» نیز به بررسی وضعیت روشنفکران در ایران پس از انقلاب اسلامی می‌پردازد.
زبان داستان‌های گلشیری، زبانی خاص و منحصر به فرد است. او با تلفیق زبان فارسی معیار با زبان کوچه و بازار و استفاده از اصطلاحات محلی و عامیانه، به خلق فضایی واقع‌گرایانه و ملموس در داستان‌های خود می‌پردازد.
هوشنگ گلشیری با نوآوری و جسارت در داستان‌نویسی، نقشی انکارناپذیر در تحول و پیشرفت ادبیات معاصر ایران ایفا کرد. او به عنوان یکی از پیشگامان داستان‌نویسی نوین فارسی، راه را برای نویسندگان نسل‌های بعد هموار کرد و الهام‌بخش بسیاری از داستان‌نویسان برجسته ایرانی بود.
راوی داستان، شازده، شخصیتی آشفته و پریشان است که روایت او از وقایع داستان قابل اعتماد نیست. این امر، خواننده را به چالش می‌کشد و او را به تأمل در صحت و سقم روایت و جستجوی حقیقت ترغیب می‌کند. شازده احتجاب دارای ساختاری غیرخطی است و داستان به صورت پازل‌هایی روایت می‌شود که خواننده باید با کنار هم قرار دادن آنها، تصویری کامل از داستان را به دست آورد.
شخصیت محوری رمان، شخصیتی پیچیده و چندلایه است که از گذشته‌ای پر از تناقض و درد رنج می‌برد. او در تلاش برای یافتن هویت خویش و رهایی از میراث شوم گذشته، با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شود. مرگ و نیستی، یکی از مضامین محوری این رمان است. شازده در تمام طول داستان با این موضوع دست به گریبان است و به دنبال راهی برای رهایی از آن می‌گردد. شازده در جستجوی هویت خویش است و تلاش می‌کند تا از میراث شوم گذشته خود رها شود. استفاده از اصطلاحات تاریخی و عامیانه، به واقع‌گرایی و ملموس‌تر شدن داستان کمک می‌کند. زبان داستان به نثر قجری نزدیک است.
فضاهای شخصی در داستان‌های گلشیری با ادراک لحظه‌ای و گذرای حال پیوند عمیقی دارند. تصاویری مانند ایستادن در صف‌های طولانی، هم‌قدم شدن راوی با شخصیت‌ها، سفر، گام زدن و شمردن نقاط متوالی، ادراک متقاطع شخصیت‌ها از زمان را به نمایش می‌گذارند. گلشیری با ظرافت، حالات درونی و ویژگیهای روانی شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشد و خواننده را با دنیای ذهنی آنها همراه می‌کند.
رمان «آینه‌های دردار» در سال ۱۳۷۰ منتشر شد و به‌سرعت یکی از آثار برجسته ادبیات معاصر ایران شناخته شد. این رمان با روایت چندگانه و شخصیت‌های پیچیده، به بررسی مضامین اجتماعی و سیاسی ایران پس از انقلاب و به درونمایه مهاجرت می‌پردازد.
این رمان از زاویه دید چند شخصیت مختلف روایت می‌شود. این امر، به خواننده امکان می‌دهد تا داستان را از دیدگاه‌های مختلف ببیند و به درک عمیق‌تری از شخصیت‌ها و موقعیت‌های داستان برسد. گلشیری در این رمان نیز از تکنیک فلاش‌بک به طور ماهرانه‌ای استفاده می‌کند و به خواننده کمک می‌کند تا گذشته شخصیت‌ها و ریشه‌های مشکلات آنها را درک کند. گلشیری در این رمان به بررسی مسائلی مانند بیماری‌های روانی، تنهایی، و انزوای ایرانیان مهاجر نیز می‌پردازد.
مجموعه داستان «نمازخانه کوچک من» در سال ۱۳۵۴ منتشر شد. داستان‌های این مجموعه از نظر ساختار روایی تنوع دارند و از تکنیک‌های مختلفی مانند روایت اول شخص، سوم شخص و جریان سیال ذهن استفاده شده است. برخی از شخصیت‌های این مجموعه داستان، مانند راوی در داستان «نمازخانه کوچک من»، نمادی از انسان معاصر در جستجوی هویت و معنا هستند و مضامین پلیسی دارند.
طرح‌های داستانی در آثار گلشیری اغلب تکه‌تکه و ناتمام هستند. نمادهایی مانند ریزش مداوم فواره‌ها و شکستن امواج حوض، گذرایی لحظه و در عین حال، ذاتاً پایان‌ناپذیر بودن آن را نشان می‌دهند. تکرارها، یادآوری‌ها و فراموش کردن‌ها، نقش کلیدی در کشف هویت شخصیت‌ها و درک آنها از زمان ایفا می‌کنند.
رمان «جن‌نامه» در سال ۱۳۶۸ منتشر شد. این رمان به دلیل پرداختن به موضوعات ممنوعه در آن زمان، در ایران به چاپ نرسید و تا سال ۱۳۷۷ به صورت زیرزمینی منتشر می‌شد. «جن‌نامه» با روایتی بدیع و زبانی خاص، به بررسی مضامین فلسفی، اجتماعی و سیاسی می‌پردازد و به عنوان یکی از آثار برجسته ادبیات معاصر ایران شناخته می‌شود. رمان «جن‌نامه» به مسائلی مانند سانسور، ممنوعیت‌های اجتماعی و سیاسی، و سرکوب در جامعه ایران می‌پردازد. گلشیری در این رمان به بررسی مسائلی مانند جنون، هویت، و جستجوی معنا در زندگی می‌پردازد.
هوشنگ گلشیری با خلاقیت و نوآوری در داستان‌نویسی فارسی، به عنوان یکی از ستون‌های ادبیات معاصر ایران شناخته می‌شود. آثار او به واسطه تکنیک‌های روایی بدیع، شخصیت‌پردازی‌های عمیق و جسارت در پرداختن به مضامین اجتماعی و سیاسی، همواره مورد توجه خوانندگان و منتقدان ادبی خواهد بود.
هوشنگ گلشیری، چهره‌ای برجسته و صاحب‌نام در ادبیات معاصر ایران، به واسطه آثار بدیع و نوآورانه‌اش، جایگاهی ویژه در میان نویسندگان فارسی یافته است. ترجمه آثار او به زبان‌های مختلف، گواه تاثیرگذاری عمیق او بر ادبیات جهان است. بدون شک، پس از صادق هدایت، می‌توان گلشیری را تاثیرگذارترین داستان‌نویس ایرانی دانست.
نقش او در پایه‌گذاری تکنیک‌های نو در داستان‌نویسی مدرن انکارناپذیر است. عرضه شگردهای گوناگون روایی و زبانی، سبکی متفاوت و بدیع را در ادبیات داستانی ایران رقم زد.
