معرفی کتاب طنزآوران جهان نمایش 13
کتاب طنزآوران جهان نمایش 13 نوشتهی یاسمینا رضا و ترجمهی داریوش مودبیان است که به دو نمایشنامه تحت عناوین «هنر» و «خدای کشتار» میپردازد. این کتاب شما را با یکی از مهمترین نمایشنامهنویسهای معاصر جهان، یاسمینا رضا، آشنا میکند که نامش در زمینهی کمدی-درام بر سر زبانها است. داریوش مودبیان در این مجموعه خواسته تا با تمرکز بر روی دو اثر از یاسمینا رضا، از لحاظ ساختاری و مضمونی به مبحث طنز نمایشی بپردازد ولی همچنین خاطر نشان میکند که یادمان نرود این مجموعه کتاب خاصه برای دانشپژوهان و دانشجویان و دستاندرکاران هنر نمایش است.
تئاتری که امروزه در جهان با آن مواجه هستیم، بیش از هرچیزی از کمدینویسها وام گرفته است. میتوان گفت که فرد کمدینویس بیش از نویسندگان حوزههای ادبی دیگر تمام اتفاقات اجتماعی سیاسی و فرهنگی را با زبان خاص خودشان نقد میکند، حتی بیشتر از کسی که کارش نقد اجتماعی است. آنهایی که امروزه روز قلم به دست میگیرند و اجتماعشان را زیر فشار نقد قرار میدهند، بدون اتکا به اسلوب نمایش موقعیت قادر نخواهند بود تا از پس این کار بربیایند. کمدینویس با زیرکی هرچه تمامتر موقعیت و کاراکترهایی را خلق میکند و به خواننده نشان میدهد و غیرمستقیم و بیپرده، انتقادش را در قالب طنز بیان میکند
البته که هر کمدینویسی را نمیتوان به این لقب خطاب کرد چراکه کمدی نوشتن، خاصه اگر بخواهد انتقادی بکند، باید هدفمند باشد بدون اینکه حد و حدود ادب را زیر پا بگذارد و با زبانی تند و خصمانه به کسی یا جایی ایراد بگیرد. ازاینرو، هدف نویسندهی طنز سادهانگارانه نیست و در لایهلایهی گفتههایش باید آنچه را درواقع نیت بیانش را دارد، پیدا کرد. شکی نیست که یکی از طنزآوران جهان نمایش امروز که این مشخصهها را داشته باشد، یاسمینا رضا (Yasmina Reza) است که در کتاب طنزآوران جهان نمایش 13 تحت دو عنوان «هنر» (Art) و «خدای کشتار» (The God of Carnage)، این ویژگیها به خوبی دیده میشود. نشر گویا با کمک داریوش مودبیان این دو اثر را با هشیاری و آگاهی بسیار ترجمه و منتشر کردهاند تا همگان از خواندن این کتاب نهایت لذت را ببرند.
نمایشنامهی نخست یاسمینا رضا به نام «هنر» آزمون عشق و دوستی است. سرژ که دکتری مطلقه است، یک نقاشی آبستره (انتزاعی) میخرد که بومی سرتاسر سفید است و 200.000 فرانک پای آن پول داده. دوست و آموزگار او، مارک، از کوره درمیرود و به سرژ میگوید تابلویی که خریده زبالهای بیش نیست. در این میان دوست مشترکشان، اوین، میکوشد تا اختلافات بین مارک و سرژ را سروسامان بدهد ولی نهایتاً شخص بد ماجرا میشود. موقعیت اصلی نمایشنامه را میتوان به اثری مدرن از مولیر نسبت داد که یاسمینا رضا بهرهی کامل را از آن میبرد و نشان میدهد که بحث بر سر یک تابلو چطور میتواند فتیلهی اختلافات بزرگتر را روشن کند.
نمایشنامهی بعدی یاسمینا رضا به نام «خدای کشتار»، طنزی (Satire) بیرحمانه است که بدجوری نیش میزند. قصه از این قرار است که آلن و آنت به منزل ورونیک و میشل دعوت میشوند تا دربارهی اتفاق خشونتباری که بین پسرهای 11 سالهشان افتاده صحبت کنند. فردینان در پارک با چوب به برونو حمله کرده و دوتا از دندانهای او را شکسته و به همین خاطر والدینشان میخواهند بنشینند و درمورد این اتفاق، باآرامش و منطق صحبت کنند ولی با فرارسیدن شب، دادوبیداد و مشاجره بالا میگیرد و اوضاع آنطور که باید، طبق انتظار پیش نمیرود. دو پسر خارج از صحنه میمانند و والدینشان مثل بچههای لوس به بحثشان ادامه میدهند. یاسمینا رضا با ذکاوتی که دارد این تمدن متظاهرانهی پرزرقوبرق را از میان برمیدارد.