مشخصات نویسندگان مقاله نابسندگی واژه سازی خرددوشگانه نزد پور سینا و ناصر خسرو
داریوش درویشی - کارشناس ارشد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده مقاله:
نخستین کوشش ها برای آموزاندن خرددوشگی به زبان پارسی، شایست به دوره ی ساسانی باز گردد که گواهان تاریخی چندی برایهمه روایی زبان پارسی دری در آن روزگار، در دست داریم؛ با این همه، پس از آغاز خرددوشگی تازی در دوره ی اسلامی، کوشش هایی برایپارسی نویسی خرددوشگی آغاز شد که چهره های برجسته ی آن، پورسینا و ناصر خسرو به شمار می روند. بزرگداشت کوشش ایشان، تاکنوناز سوی پژوهشگران بسیاری انجام گرفته و پژوهش کنونی، نمی خواهد راه ایشان را بازپیمایی کند. اینجا تنها به کاستی ها و کژروی هاییخواهیم پرداخت که در این واژه سازی انجام گرفته است. این کاستی ها در چند سویه رخ داده اند؛ نخست، برای این گونه واژه سازی ها،کژروی هایی در دستور زبان پارسی دری رخ داده است؛ دوم این که این دو واژه ساز و بنیادگذار، از زبان های پارسی باستان و اوستایی آگاهینداشتند و همین ناآگاهی، پیش داشته ها و توان ایشان را برای واژه سازی خرددوشگانه می کاست؛ سومین سویه، نا آگاهی ایشان از زبان یونانی بودکه در خرددوشگی، زبان مادر شمرده می شد. پور سینا و ناصر خسرو، هیچ یک با زبان یونانی آشنایی نداشتند و برگردان ایشان از کلیدواژگانخرددوشگی، تنها به یاری زبان میانجی انجام می گرفت که زبان تازی بود. به فرجام، هر کژروی برگردانندگان تازیزبان از واژگان کلیدیخرددوشگی یونانی، به کژروی ایشان نیز در برگرداندن همان واژه می انجامید. افزون بر آن، ساختمان واژه سازی در هر زبان، با زبان دیگرجداسان است و این جداسانی، کاستی هایی ناگزیر را در هر زبان گردانی بر جای خواهد نهاد. از این روی، بخشی از نابسندگی های پیش گفته،زاییده ی ساختمان زبان های تازی و پارسی دری است و بخشی دیگر، از ناآشنایی پور سینا و ناصر خسرو با زبانشناسی و زبان های کهن رخداده است. پژوهش کنونی خواهد کوشید نمونه هایی از نادرستی ها را در واژه سازی در پیش نهد و چرایی این نادرستی ها را، بر پایه یهم سنجی ساختمان آن واژه در زبان یونانی، تازی و پارسی دری، بپژوهد.
کلیدواژه‌ها:
خرددوشگی، پور سینا، ناصر خسرو، واژه سازی، پارسی دری، تازی
برای درخواست اصل مقاله: www.kamalipour681@gmail.com