یکی از شاعران آیینی مشهدی در مراسم دور همی شاعرانه شیفتگان سیدالشهدا(ع) در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: عاشورا یک روز نبود بلکه یک رستاخیز زودهنگام بود که در دشت کربلا اتفاق افتاد.
به گزارش آستان نیوز، هادی منوری در این مراسم که به عنوان یکی از نشست‌های ادبی شمس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با حضور اهل شعر و ادب در سوگ حضرت اباعبدالله الحسین(ع) برگزار شد، درباره ویژگی‌های شعر عاشورایی بیان کرد: در روز عاشورا کلماتی مانند عطش، شهید، خیمه و عَلم به کمال معنایی خودشان رسیدند و امروزه از این کلمات کلیدی همچون گذشته در اشعار آیینی خاص عاشورا استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: اشعار عاشورایی در قالبهای مختلف، سروده شده است و آنچه این اشعار را از دیگر اشعار آیینی متمایز می‌کند، محتوا و موضوع آنها است که باید در حال و هوای واقعه بزرگ عاشورا سروده شود.
منوری با اشاره به «مرثیه» به عنوان یکی از پرکاربردترین قالب‌ها در اشعار عاشورایی تصریح کرد: «بحر طویل» قالب دیگری است که امروزه کمتر مورد استفاده شاعران و مداحان در مراسم عزاداری قرار می‌گیرد. این قالب وزن خاص خودش را دارد و بیشتر در رجزخوانی‌ها کاربرد داشته است.
این شاعر آیینی توجه شاعران به عاشورا را از منظر عرفان بسیار زیبا دانست و افزود: افرادی که از این دریچه به وقایع عاشورا نگاه کردند، دیگر اشعار سخیف نسرودند و حتی فجایع دشت کربلا و چگونگی شهادت سیدالشهدا(ع) و یاران وفادارشان را به خوبی نشان دادند.
وی به کتاب «گنجینه الاسرار» اثر عمان سامانی؛ شاعر پرآوازه آیینی اوائل سده چهارده هجری اشاره کرد و گفت: سامانی از جمله شاعرانی است که از دریچه عرفان به وقایع عاشورا نگاه کرده و صحنه‌های شهادت شهدای کربلا را از این منظر بیان کرده است. این کتاب بیشتر باید مورد توجه مداحان کشور قرار گیرد.
منوری از معرفت به عنوان مهم‌ترین ویژگی یاران امام حسین(ع) در واقعه کربلا نام برد و افزود: دو گروه بامعرفت و بی‌معرفت در واقعه کربلا شرکت داشتند. یاران سیدالشهداء تا آخرین نفر از ایشان و قبیله بنی‌هاشم دفاع کردند و معرفت خود را در این روز تاریخی نشان دادند.
وی، افراد سپاه یزید را بی‌معرفت و جاهل دانست و ادامه داد: حضرت اباعبدالله حسین(ع) قدم در این مسیر گذاشت تا با جهل این افراد مبارزه کند.
لزوم مطالعه آثار ادبی
یکی دیگر از شاعران آیینی این نشست ادبی با تأکید بر اینکه استقبال جامعه ادبی امروز از اشعار آیینی قابل قیاس با گذشته نیست، گفت: امروزه شاعران آیینی در سرتاسر ایران اسلامی پراکنده هستند.
محمدجواد غفورزاده (متخلص به شفق) اضافه کرد: همچنین امروزه اشعار آیینی از غربت خود درآمده و سرمنزلی برای خود پیدا کرده است که امیدوارم روز به روز شکوفاتر شود.
وی درباره برخی آسیب‌ها در اشعار آیینی به‌ویژه عاشورایی ابراز کرد: امروزه زبان شعرها ساده و روان شده است، اما متأسفانه برخی شاعران، زبان شعری خود را به سطح محاوره یا کوچه و بازار رسانده اند. در صورتی که در کنار سادگی اشعار نباید اجازه دهیم ذهن خوانندگان از ائمه اطهار(ع) فاصله بگیرد.
استاد شفق با بیان اینکه این سهل‌انگاری‌ها در سرودن اشعار آیینی نتیجه مطالعه کم برخی شاعران است، ادامه داد: شاعران آیینی می‌توانند با مطالعه آثار ادبی گذشتگان از توانایی‌ها و استعدادهای خود بهتر استفاده کنند و دچار تکرار نشوند.
وی از «ترکیب‌بند» به عنوان یکی از قالبهای مطرح شعرهای عاشورایی خوب کشور نام برد و گفت: در این قالب دست شاعر باز است و محدودیت‌های قالب‌هایی مانند قصیده را ندارد و می‌تواند سخن خود را در شعرش به خوبی بیان کند.
سرودن شعرهای هدف‌دار
در ادامه، شاعر و مداح پیشکسوت آیینی کشور ابراز کرد: شعری که مورد استفاده مداحان در مجالس عزاداری قرار می‌گیرد، باید دارای مفهوم و هدف باشد.
محمد اکبرزاده به مشکلات چاپ کتابش؛ «حسین پیشوای انسان‌ها» در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: این کتاب مملو از اشعار هدف‌دار بود و چاپخانه‌ها در آن زمان می‌ترسیدند، منتشرش کنند.
وی با بیان بعضی از خاطرات خود در زمان چاپ این کتاب و دستگیری توسط ساواک افزود: شاعران آیینی امروز نیز نباید بدون هدف شعر بگویند.
این پیر غلام اهل بیت(ع) با اشاره به اینکه برای نخستین بار در جلسات ادبی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی شرکت کرده است، گفت: برگزاری این جلسات می‌تواند پاسخ‌گوی بسیاری از نیازهای نسل جوان با توجه به شرایط کنونی جامعه باشد. امیدوارم باز هم شاهد برپایی چنین نشست‌های ادبی در حوزه شعر در این مکان باشیم.
وجه تمایز ادبیات آیینی از ادبیات غیرآیینی، ویژگی‌های خاص ادبیات عاشورایی، معرفی برخی شاعران برجسته عاشورایی کشور، وقایع تاریخی روز عاشورا، تأثیر شعر به‌ویژه شعر عاشورایی بر ذهن و روان مخاطبان و قالبهای مهم شعر عاشورایی، از جمله موضوعات دیگری بود که در این نشست درباره آنها گفت‌وگو شد.
استادان حاضر و همچنین عباس ساعی؛ یکی دیگر از شاعران آیینی مشهدالرضا(ع) که وظیفه اجرای برنامه دورهمی شاعرانه شیفتگان سیدالشهدا(ع) را با عنوان «لحظه‌های بی‌تابی» بر عهده داشت، منتخبی از شعرهای عاشورایی خود را در طول این نشست دو ساعته خواندند.
لازم به ذکر است، نشست لحظه‌های بی‌تابی با حضور محمدهادی زاهدی؛ رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، جمعی از مدیران و کارشناسان این سازمان و زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) به منظور بزرگداشت ماه محرم و ایجاد محفلی معنوی ادبی در ورودی تالار قدس کتابخانه مرکزی این آستان مقدس برگزار شد.
