دبیر شورای شعر کودک و نوجوان حوزه هنری بیان کرد: دو نسل از جنگ فاصله گرفته‌ایم و می‌توان به مضامین دفاع مقدس از نگاه‌های تازه‌ای مانند شهدای تازه تفحص‌شده و مدافعان حرم پرداخت.
به گزارش بخش ادبیات ایسنا، دومین نشست تخصصی شعر کودک و نوجوان با عنوان «شعر کودک و نوجوان دفاع مقدس» عصر دوشنبه سوم خرداد در سالن امیرحسین فردی حوزه هنری برگزار شد.
در ابتدای این نشست که با حضور شاعران و نویسندگان حوزه کودک و نوجوان همراه بود، سیدصادق رضایی، رییس حوزه هنری استان تهران، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه، به سالروز آزادسازی خرمشهر اشاره و بیان کرد: نقش هنرمندان در بازگویی قهرمانی‌های دلاوران دفاع مقدس بسیار پررنگ است.
وی با اشاره به نقش پررنگ نیروی دریایی در آزادسازی خرمشهر گفت: در دیداری که با مسئولان نیروی دریایی داشتیم، گله داشتند که چرا به این قهرمانان اشاره‌ای نمی‌شود و حتی در سریالی مانند کیمیا که به آزادی خرمشهر اشاره داشت، حضور نیروی دریایی به چشم نمی‌خورد، این در حالی است که ما به آنها پاسخ دادیم چون شما اجازه نداده‌اید نویسندگان و هنرمندان از نزدیک با شما آشنا شوند.
رضایی ادامه داد: آنچه به مسئولان نیروی دریایی گفتیم و درباره سایر قوا نیز صدق می‌کند این است که لازم است خاطرات این افراد نوشته شود تا وقتی هنرمندان رشته های مختلف می‌خواهند به تولید اثر بپردازند، در تحقیقاتشان منبعی داشته باشند که با استناد به آن خلق اثر کنند.
در ادامه، بابک نیک‌طلب، شاعر و مجری این نشست، درباره بیان دفاع مقدس از زبان شاعران گفت: نگاه شاعران کودک و نوجوان به مقوله دفاع مقدس همواره در آثارشان نمود داشته است و آثار شاخصی در این زمینه داشته ایم مانند ستاره باران از بیوک ملکی، از این ستاره تا آن ستاره از سلمان هراتی، مثل چشمه مثل رود از قیصر امین‌پور و ... .
دبیر شورای شعر کودک و نوجوان حوزه هنری ادامه داد: با این حال هنوز که هنوز است جا دارد در این زمینه کار کنیم و امیدواریم شاعران جدید برای کودکانی که فاصله بسیاری از دفاع مقدس و شعر آیینی دارند، اشعاری بسرایند.
این شاعر تاکید کرد: اشعار دفاع مقدس با محوریت کودکان و نوجوانان در کتاب‌های درسی وارد شده اما مساله اینجاست که بعضی از شاعران تنها از خاطرات خودشان از جنگ می‌گویند در حالی که دو نسل از جنگ فاصله گرفته‌ایم و می‌توان به مضامین دفاع مقدس از نگاه‌های تازه‌ای مانند شهدای تازه تفحص‌شده و مدافعان حرم پرداخت.
وی همچنین گفت: بسیاری از این اشعار که درباره کودکان و دفاع مقدس است پراکنده است و جا دارد این اشعار گردآوری شود و مطمئن باشیم مورد استقبال واقع می‌شود. روح ایرانی با شاهنامه و حماسه‌آفرینی گره خورده و لازم است حماسه‌آفرینی‌های دلاورمردان دفاع مقدس نیز به کودکان و نوجوانان کشورمان منتقل شود.
نیک‌طلب همچنین افزود: عده ای ممکن است تصور کنند شعر و ادبیات دفاع مقدس سفارشی یا مناسبتی است، در عین حال که معتقدم اینطور نیست، باید بگویم از نظر من این موضوع اشکالی ندارد چرا که شاعر و نویسنده یا باید به خودش سفارش دهد یا از کسی سفارش بگیرد و مهم این است که آن کار را با کیفیت خوبی ارائه دهد.
محمد دهریزی شاعر و پژوهشگر شعر کودک و نوجوان در زمینه دفاع مقدس نیز در این نشست با بیان اینکه اولین سوالی که درباره شعر کودک و نوجوان در حوزه دفاع مقدس به ذهن می‌رسد این است که اصلا طرح مضمون دفاع مقدس در شعر کودک و نوجوان موضوعیت دارد یا نه، گفت: سابقا در کتاب های نظری و پژوهشی که در حوزه کودک و نوجوان نوشته می شد، این موضوع مورد اشاره قرار می‌گرفت که به چه مضامینی باید در حیطه شعر کودک و نوجوان پرداخت و به چه مضامینی نباید پرداخت؛ اما امروزه دیگر ما با این دید به قضیه نگاه نمی کنیم و برای مضامین کودک و نوجوان طبقه بندی خاصی قائل نیستیم. امروزه در بحث ادبیات کودک و نوجوان، «چه گفتن» در اولویت نیست بلکه «چگونه گفتن» مسئله مهم و محوری است. اگر این اصل را بپذیریم می توانیم حتی در مورد جنگ هم برای بچه ها شعر بگوییم.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه مفید بودن و قابل فهم بودن شعر دفاع مقدس به چگونگی سرودن شعر برای کودکان بستگی دارد، اظهار کرد: چه می‌شود که برخی شعرهای کودکان از زمان جنگ تحمیلی در ذهن مخاطب باقی مانده؟ این شاعران از چه فن و تکنیکی استفاده می کردند که اشعارشان با سایر شعرها فرق داشت و دلنشین‌تر بود؟ پاسخ این است که یک اصل کلی در ادبیات کودک وجود دارد که می گوید شاعران برجسته، مضامین را در اختیار می گیرند و با تجربه حسی کودکان درمی‌آمیزند و آن را به شعر تبدیل می‌کنند. با این فرایند شعر هم حسی و جذاب می‌شود و هم قابل فهم. شاعرانی که در زمان جنگ یا پس از آن موفق شدند اشعار خوب و ماندگار برای کودکان بسرایند، دقیقا از همین تکنیک بهره گرفتند.
دهریزی همچنین افزود: بعضی از مضامین مانند جنگ هرگز برای کودکان حسی نمی‌شوند و تنها زمانی برای او قابل درک می‌شوند که با تجارب حسی او آمیخته شوند. بنابراین با اینکه جنگ و خاطرات هشت سال دفاع مقدس جزو تجارب حسی کودکان محسوب نمی‌شود، شاعران کودک و نوجوان می‌توانند با استفاده از تجارب حسی کودک این مفاهیم را برای وی قابل هضم و دلنشین کنند.
این شاعر با بیان اینکه در دوران پس از جنگ نیز همچنان ما برای کودکان و نوجوانان شعرهایی با مضامین دفاع مقدس می گوییم، گفت: اما همه می‌دانیم در دوران فعلی کار سخت‌تر است؛ چراکه بخش حسی مستقیم برای کودکان وجود ندارد. امروزه برای قابل فهم شدن شعر دفاع مقدس برای کودکان بهترین روش کدام است؟ نظر من این است که باید همچنان از همان تکنیک قدیمی و کارآمد استفاده کرد اما با یک تفاوت و آن هم اینکه امروز باید از مظاهر جنگ استفاده کرد و این مظاهر را با تجارب جدید کودک تلفیق کرد و شعر یا داستان آشنا برای وی سرود.
او تاکید کرد: به عنوان مثال از مظاهر جنگ این است که کودک امروزه ارتباط مستقیم با جنگ ندارد اما ممکن است بارها جانبازان را در تلویزیون، کوچه و خیابان یا مراسم مختلف دیده باشد و همین موضوع باعث می شود بتوان با استفاده از مظاهر جنگ، تصویری ملموس را در نظر کودک گشود.