به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روزنامه ایران، در آیین بیست و سومین جایزه تاریخی و ادبی محمود افشار که شب گذشته (10 مهرماه) در کانون زبان پارسی در بنیاد موقوفات محمود افشار برگزار شد، سیدمصطفی محقق داماد، ریاست تولیت موقوفات افشار ضمن تشکر از حاضران، با اشاره به جایگاه هوشنگ ابتهاج در جامعه ایرانی گفت: امیرهوشنگ ابتهاج که از او اجازه می‌خواهم با همان تخلص «سایه» درباره‌اش صحبت کنم، در میان شخصیت‌های فرهنگی- ادبی حاضر شخصیتی برجسته به‌شمار می‌آید.

وی در ادامه به فعالیت شعری ابتهاج در دو سبک کهن و نو اشاره کرد و افزود: «سایه» علاوه بر شعر سرودن در این دو سبک شعری در ترانه‌سرایی، ترجمه و حتی برخی فعالیت‌های هنری هم دستی توانا دارد. با وجود گفته‌های محقق داماد در حوزه‌هایی که به آن‌ها اشاره شد و همچنین موسیقی، عمده فعالیت‌های ابتهاج به فعالیت‌های شعری‌اش باز می‌گردد.

ریاست تولیت بنیاد موقوفات تأکید کرد که با نگاهی به اشعار ابتهاج در تمام این سال‌ها می‌توان متوجه شد که او در زبان و موسیقی شعر تا اندازه بسیاری تحت‌تأثیر حافظ است و ادامه داد: البته در اشعار او از جهت معنا و مفهوم می‌توان به سرچشمه‌هایی از معنویت سروده‌های شاعران و عرفایی همچون مولانا رسید.

محقق داماد، ابتهاج را یکی از وفادارترین شاعران پارسی‌زبان ایرانی به تعهدات انسانی معرفی کرد و گفت: با وجود این، آنچه که «سایه» را در برابر تمام غزل‌سرایان معاصر و از سویی تمام غزل‌سرایان ایرانی بعد از حافظ ممتاز کرده، تسلط او به بهره‌گیری از بوطیقای شعر حافظ در جهت توصیف بهار و بهارانه‌هاست.

جلالی: خروج شعر فارسی از شعر موزه‌ای

جلالی، رئیس نمایندگی ایران در یونسکو هم یکی دیگر از سخنرانان این آیین بود که با اشاره به شناخت شخصی‌اش از ابتهاج اظهار کرد: با وجود آن‌که تخصص لازم برای سخن گفتن درباره اشعار استاد ابتهاج را ندارم، اما سروده‌های او را می‌توان از جهات مختلفی بررسی کرد. او در تمام سال‌هایی که مشغول شعر گفتن بوده در مسیری گام نهاده که جهانیان امروزه با عنوان میراث فرهنگی و غیرملموس از آن یاد می‌کنند؛ مبحث مهمی که بواسطه‌اش چندین کنوانسیون در یونسکو وجود دارد و ابتهاج توانسته به این واسطه شعر فارسی را از حالت موزه‌ای و تاریخی خارج کند.

حداد عادل: صاحب رأی در «شعر کهن» و در «شعر نو»

غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم ضمن اشاره به این‌که بنیاد موقوفات افشار امسال فرد شایسته‌ای را برای اعطای این جایزه انتخاب کرده، گفت: به واسطه آشنایی 50 ساله‌ام با ابتهاج معتقدم که او هم در شعر کهن فارسی و هم در شعر نو، دستی توانا دارد. در عرصه شعر ما کمتر شاعری را داریم که در هر دو حوزه صاحب رأی باشد که ابتهاج موفق به این‌کار شده است.

وی ادامه داد: در میان شاعران نسل اول بعد از نیما، تنها دو یا سه نفر هستند که در تصحیح اشعار حافظ کاری اساسی انجام داده‌اند که اخوان ثالث، شفیعی کدکنی و ابتهاج این سه نفر هستند. همان‌گونه که اخوان هم 60 سال قبل گفته، شعر «سایه» در مهم‌ترین اشعارش زیبایی، سلامت و خوش‌آهنگی الفاظی که به‌کار برده، در کنار کاری که برای حافظ انجام داده او را شاخص کرده است.

پیام تصویری خالقی مطلق

با وجود هماهنگی‌های قبلی مبنی بر حضور و سخنرانی جلال خالقی در این آیین، وی به دلیل بیماری موفق به سفر به کشور نشد و پیام تصویری او در آیین نمایش داده شد.

ابتهاج: ربطی به این تعارفات ندارم

ابتهاج هم در این آیین با تشکر از حاضران، سخنرانی‌های انجام شده را فراتر از فرد ساده‌ای همچون او دانست و گفت: بزرگان حاضر در این جمع سخنانی درباره من گفتند که بیم آن می‌رود مرا هم به جمع خود بکشانند. من فرد ساده‌ای هستم که ربطی به این تعارفات ندارم.

ابتهاج به واسطه درخواست و تشویق حاضران چند دقیقه‌ای سخن گفت. وی با اشاره به اشعاری که از وی در این محفل خوانده شد، تصریح کرد: اشعاری که از من در این آیین خوانده شد، تمام اشعار من نیست. آقای حداد عادل آن بخش از اشعار مرا خواند که تنها به سال‌های پیش از انقلاب محدود می‌شود. ای کاش سروده‌های سال 62 من هم خوانده می‌شد. امشب بزرگان در این آیین حرف‌های بزرگانه‌ای زدند که با افراد ساده‌ای همچون من نمی‌خواند.

ابتهاج در سخنانی تأکید کرد که هیچ‌گاه به شعر و شاعری به‌عنوان فن و امتیاز نگاه نکرده است. وی در همین رابطه گفت: بارها به دوستان جوان گفته‌ام که با انتشار یک کتاب نباید به دنبال خودنمایی بروند. شعر یک امر انسانی است و بازتابی از آرزوهای ما را در برمی‌گیرد.

تکریم شجریان

همچنین در این آیین تصنیف‌هایی که از اشعار و ترانه‌های سایه ساخته شده در قالبی ویدیو کلیپی پخش شد. نکته قابل توجه در پخش این تصنیف‌ها نام استادانی همچون محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، عبدالوهاب شهیدی و حسین علیزاده بود که هر یک با هنر خود یکی از سروده‌های این استاد ادبیات را آذین بسته بودند. در این بین به محض شنیده شدن تصنیف «سپیده» با صدای استاد شجریان حاضران به احترام او که به سبب بیماری جایش خالی بود، با صدای تشویق‌های خود و از سویی آرزوی سلامتی‌شان برای این استاد موسیقی، به این آیین حال و هوایی دیگر بخشیدند.

اهدای 2 لوح تقدیر

در پایان این آیین دو لوح تقدیر از سوی بنیاد موقوفات افشار و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران با امضای شفیعی کدکنی و همچنین فرشی بافته شده با هنرمندی قالیبافان نائینی به استاد امیر هوشنگ ابتهاج اهدا شد.

در این آیین بسیاری از شخصیت‌های ادبی و فرهنگی همچون شفیعی کدکنی، صالحی امیری، محمود دعایی و احمد مسجد جامعی نیز حضور داشتند.