تقویم ادبی برخی مناسبتها در دی ماه
تقویم ادبی برخی مناسبتها در دی ماه
محمدمهدی فولادوند/ متولد 1 دی (1299- 1387)
محمدمهدی فولادوند، نویسنده، مترجم، قرآن پژوه و ادیب برجسته ایرانی است. فولادوند به دو زبان فارسی و فرانسه شعر میگفت. تخلص او در اشعار فارسیاش «مهدا» بود.
آثار: نخستین درس زیباشناسی، نقش روشنائی، حافظ دلها، نه نسخه بدلها و ...
سیروس طاهباز/ متولد 2 دی (۱۳۱۸- ۱۳۷۷)
سیروس طاهباز نویسنده و مترجم برجسته ایرانی که به گردآوری بیش از بیست هزار برگ از نسخ دست نویس نیما یوشیج همت گمارد و در طول سی و پنج سال، با انتشار بیست و سه دفتر، توانست مجموعه کامل شعرهای نیما و آثار درباره او را منتشر سازد. وی در طول زندگی خود چند بار جوایز مختلف ادبی را از آن خود کرد که جایزه سیب طلایی دوسالانه براتیسلاوا برای کتاب «با هم زندگی کنیم» از آن جمله است. او حدود، هفتاد اثر منتشر کرد.
آثار: زنی تنها، دنیا خانهی من است، دربارهی هنر و شعر و شاعری و ...
محمدابراهیمباستانیپاریزی/متولد3دی (۱۳۰۴–۱۳۹۳)
تاریخدان، نویسنده، پژوهشگر، شاعر، موسیقیپژوه و استاد دانشگاه بود. وی بیش از شصت عنوان کتاب تألیف و یا ترجمه کرد. کتابهای باستانی پاریزی برخی شامل مجموعهٔ برگزیدهای از مقالات وی هستند که به صورت کتاب جمعآوری شدهاند و برخی از ابتدا به عنوان کتاب نوشته شدهاند.
از میان نوشتههای او، هفت کتاب با عنوان «سبعهٔ ثمانیه» متمایز است که همگی در نام خود عدد هفت را دارند، مانند خاتون هفت قلعه و آسیای هفت سنگ. بعداً کتاب هشتمی با عنوان هشتالهفت به این مجموعهٔ هفتتایی اضافه شدهاست.
به جز کتب و مقالات، باستانی پاریزی منتخبی از شعرهای خود را در سال ۱۳۲۷ در کتابی به نام «یادبود من» به چاپ رساند.
احمد عزیزی متولد ۴ دی / ۱۳۳۷
از شاعران معاصر ایرانی و ارائه دهنده سبک جدید مثنوی میباشند. وی از پانزدهم اسفندماه ۱۳۸۶ بعلت کاهش سطح هوشیاری ناشی از تشنج، بیماری قلبی و کلیوی در بخش آی سی یو بیمارستان امام رضا کرمانشاه تا کنون بستری میباشد.
وی آثار شعر و نثر ادبی متعددی دارد و شاعری با سبک منحصر به فرد است که این سبک بصورت مثنوی در "کفشهای مکاشفه" جلوه کردهاست تمایل سبک وی به معنویت و عرفان اسلامی با فرم جدیدی از مثنوی ملهم از مثنوی مولوی در شعر معاصر بینظیر است. این سبک تاثیر بسیار زیادی در شعر معاصر گذاشتهاست. اشعار عزیزی با عرفان اسلامی آمیختگی دارد و تمجید از اهل بیت در بیشتر آثارش موج میزند.
بهرام بیضایی/ متولد 5 دی (۱۳۱۷)
بهرام بیضایی کارگردان سینما و تئاتر و نمایشنامه نویس و فیلمنامه نویس و پژوهشگر ایرانی است. پدر وی و عمو و پدربزرگش دستاندرکار تعزیه و تنظیم متن برای تعزیه بودهاند. وی از فیلمسازانِ صاحبسبک و از نویسندگان ادبیات نوین فارسی به شمار میرود.
برخی از نمایشنامههای بیضایی به انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، عربی و زبانهای دیگر درآمده و در آسیا و اروپا و آمریکای شمالی، چاپ و اجرا شده است.
آثار: قصههای میر کفنپوش، پرده خانه، سیاوش خوانی، آرش و... میباشد.
فروغالزمان فرخزاد/ متولد 8 دی (۱۳۱۳ - ۱۳۴۵)
فروغ الزمان فرخزاد شاعر معاصر ایرانی است. وی پنج دفتر شعر منتشر کرد که از نمونههای قابل توجه شعر معاصر فارسی است.
فروغ با مجموعههای «اسیر»، «دیوار» و «عصیان» در قالب شعر نیمایی کار خود را آغاز کرد. مجموعه «تولدی دیگر» وی تحسین گستردهای را برانگیخت، سپس مجموعه «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» را منتشر کرد و جایگاه خود را در شعر معاصر ایران به عنوان شاعری بزرگ تثبیت نمود.
علی محمد افغانی/ متولد 11 دی (1303)
علی محمد افغانی در کرمانشاه متولد شد. دلیل نام خانوادگی آنها (افغانی)، این است که پدر بزرگش شاعر بود و "افغان" تخلص میکرد و خواسته بود شناسنامهاش را به نام "افغان"بگیرد.
ورود ناگهانی علی محمد افغانی درابتدای دهه ۱۳۴۰ به صحنه ادبیات داستانی ایران، با رمان هزار برگی شوهر آهو خانم یک حادثه بود. هر صفحه رمانی که نوشته بود، برگی بود از زندگی واقعی مردم کوچه و بازار به معنای عموم مردم، و این یک رویداد مهم ادبی بود.
البته این رمان بسیار مورد استقبال مردم ایران قرار گرفت. استقبال شگفتانگیز از رمان «شوهر آهو خانم» چنان بود که سرانجام به فیلمنامه تبدیل و کتاب آن بارها تجدید چاپ شد.
افغانی این کتاب را در زندان نوشته است. وی در جایی گفته است که مأموران زندان جلوی نوشتن او را میگرفتهاند و یادداشتهای او را بازرسی میکردهاند، به همین دلیل در هنگام نوشتن یک دیکشنری انگلیسی جلوی خود باز میکرده تا وانمود کند در حال ترجمهٔ یک کتاب انگلیسی میباشد. افغانی، پس از شوهر آهو خانم، رمان ۸۰۰ صفحهای «شادکامان دره قره سو» را نوشت.
آثار: شلغم میوه بهشته، دختر دائی پروین، همسفرها و ...
سید ضیاء موحّد/ متولد 12 دی (1321)
سید ضیاء موحّد استاد فلسفه و منطق و شاعر ایرانی است. علاوه بر چند دفتر شعر، از دکتر موحد آثار زیادی در منطق و فلسفه و در زمینه ادبیات منتشر شده است.
آثار: نظریه ادبیات، شعر و شناخت، دیروز و امروز شعر فارسی و ...
علی اسفندیاری/ درگذشت 13 دی (۱۲۷۴ - ۱۳۳۸)
علی اسفندیاری مشهور به نیما یوشیج شاعر، نویسنده، منتقد و نظریهپرداز ادبی در یوش مازندران متولد شد. لقب پدر شعر نو، به این بنیانگذار شعر نو فارسی اختصاص دارد.
نیما یوشیج با مجموعه تأثیرگذار "افسانه" در فضای راکد شعر ایران انقلابی به پا کرد. تمام جریانهای اصلی شعر معاصر فارسی مدیون انقلاب و تحولی هستند که نیما مبدع آن بود.
آثار: دیوان اشعار، نامه ها، ارزش احساسات و ...
خانه نیما یوشیج واقع در یوش، بنایی است که قدمت آن به دوره قاجار میرسد. این بنا به شماره ۱۸۰۲ از سوی سازمان میراث فرهنگی به عنوان اثر ملی ثبت شده است و حفاظت میشود. بازدید از خانه نیما برای عموم آزاد است.
محمد قاضی/ درگذشت24 دی (۱۲۹۲-۱۳۷۶)
محمد قاضی مترجم برجستهٔ کرد ایرانی، و مترجم آثاری چون دن کیشوتو زور بای یونانی به زبان فارسی است. محمد قاضی با ترجمهٔ دورهٔ کامل دن کیشوت اثر سروانتس جایزهٔ بهترین ترجمهٔ سال را از دانشگاه تهران دریافت کرد.
محمد قاضی به دلیل بیماری سرطان حنجره، بهعلت از دست دادن تارهای صوتی نمیتوانست سخن بگوید و از دستگاهی استفاده میکرد که صدایی ویژه تولید میکرد. با این حال کار ترجمه را ادامه داد، و ترجمههای جدیدی از او تا آخرین سال حیاتش انتشار مییافت. او در مجموع نزدیک به 70 کتاب را به زبان فارسی برگرداند. وی حدود ۵۰ سال ترجمه کرد.
آثار: شازده کوچولو، باخانمان، سرگذشت ترجمههای من و ...
سهیل محمودی/ متولد 27 دی (1339)
سید حسن ثابت محمودی که اغلب با نام سهیل محمودی شناخته میشود، شاعر، نویسنده و مجری ایرانی است.
ویژگی آثار این شاعر با گرایش به زبان و بیانی که مروج مهربانی و محبت است، تمایز خود را با شاعران هم عصرش نشان داد. تلاش وی این بوده است که کلمات روزمره را لباس شاعرانه بپوشاند و در واقع میتوان گفت که غزلهای این شاعر، رهگشای غزل در دههٔ هفتاد است. سهیل محمودی در حال حاضر با همراهی ساعد باقری مشغول گردآوری مجموعه صدسال شعر فارسی که گزیده شعر شاعران، توسط انتشارات امیرکبیر است، می باشد. گفتنی است تا کنون ۱۹ مجلد آن منتشر شده است.
آثار: گزیده شعر عماد خراسانی، گزیده شعر سلمان هراتی، گزیده شعر امیری فیروزکوهی و ...
محمود مشرف تهرانی/ درگذشت 29 دی (۱۳۱۲-۱۳۸۴)
محمود مشرف آزاد تهرانی ملقب به م. آزاد، یکی از درخشان تر ین چهره های شعر غنائی معاصراست. وی زبانی سرشار از کلمات خوش آهنگ و روان دارد. آزاد از شاعرانی است که آرام و منطقی به تکامل شعری خود پرداخته است.
آزاد از طبیعت تأثیر بسیاری پذیرفته است و شعرهای او درباره طبیعت همچون تابلویی رنگارنگ است. اشعار آزاد غمی خاص با خود همراه دارد، او انسان را در بستر تحولات طبیعت توصیف میکند و در این عرصه، تصاویری بسیار ساده و صمیمی ارائه مینماید.
آثار: ساختار نوول، پریشادخت شعر، گل باغ آشنایی و...