بررسی تطبیقی کاربرد آینه در آثار عین‌القضات همدانی و مولوی
مقاله 2، دوره 12، شماره 43، تابستان 1395، صفحه 43-84 
نوع مقاله: علمی پژوهشی
نویسندگان
عظیم حمزئیان 1 ؛ سمیه خادمی2
1استادیار گروه عرفان اسلامی دانشگاه سمنان
2دانشجوی دکتری عرفان اسلامی دانشگاه سمنان
چکیده
آینه در میان آثار عارفان مسلمان نمودی فراوان داشته است. براساس مستندات تاریخی، سابقه استفاده نمادین از آینه، در تبیین مسأله توحید عرفانی، به حضرت علی بن موسی الرضا(ع) می‌رسد. این واژه درآراء و متون منظوم و منثور عرفای اسلامی، برای بیان تجلّی و ظهور حضرت حقّ و توضیح مسأله مهم وحدت وجود به کار رفته است. آینه به عنوان یک نماد عرفانی، در آثار عین‌القضات همدانی و مولوی نیز بسیار مورد توجّه واقع شده است. به‌طور کلی می‌توان کاربرد آینه در آثار این دو عارف را، در سه بخش وجود‌شناسی عرفانی، جهان‌شناسی عرفانی و انسان‌شناسی عرفانی، تحلیل و بررسی کرد. توجه عین‌القضات به آینه، بیشتر برای بیان ناتوانی عقل درشناخت حقّ، وابستگی اشیاء به حقّ، جایگاه انسان کامل و صفت آینگی انسان است؛ اما مولوی به نحو بسیار گسترده‌تری از این مفهوم، بهره برده و نحوه بیان متفاوتی نیز نسبت به عین‌القضات داشته است. او علاوه بر تأکید بر نقش انسان کامل و آینگی او، به مباحثی درحوزه عرفان نظری از اسماء و صفات حق، وحدت وجود و تجلی حقّ در اشیاء، به عوالم وجود نیز اشاره کرده است و از نور و رنگ نیز سخن گفته است که مرتبط با نماد آینه است.
کلیدواژگان
وجود‌شناسی عرفانی؛ جهان‌شناسی عرفانی؛ انسان‌شناسی عرفانی؛ آینه؛ عین‌القضات همدانی؛ مولوی
http://jmmlq.azad.ac.ir/article_524524.html