بررسی انتقادی مقالات علمی ـ پژوهشی با موضوع «شخصیت و شخصیت‌پردازی» در ادبیات داستانی
مقاله 3، دوره 10، شماره 39، پاییز 1396، صفحه 61-100
نویسندگان
زهرا پیرصوفی 1؛ کاووس حسن‌لی2
1دانشگاه شیراز
2استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
چکیده
بازخوانی کارنامه‌ی پژوهش‌های ادبی، با هدف ارزیابی کیفی و شناسایی ضعف‌ها و قوت‌های آنها یکی از اقدامات علمی شایسته و مهم است؛ اما فراوانی و پراکندگی پژوهش‌های علمی در یک موضوع خاص، گاه شناسایی و تحلیل موضوعات پیشین را برای پژوهشگران دشوار می‌کند. در نتیجه‌ی این دشواری‌ها، مقاله‌هایی همگون و تکراری نگاشته و از پویایی و رشد حوزه‌های علمی کاسته می‌شود. پژوهشگران هر حوزه، با شناسایی و بررسی انتقادی پژوهش‌های پیشین می‌توانند از انجام پژوهش‌های تکراری و همسان پیش‌گیری کنند. نگارندگان این مقاله با توجه به لزوم چنین نگرشی در حوزه‌ی پژوهش‌های ادبیات فارسی بر آن شدند تا به بازیابی، معرفی و بررسی همه‌ی مقاله‌های علمی‌پژوهشی که در پیوند با یکی از موضوعات مهم و کاربردی این حوزه، یعنی شخصیت و شخصیت‌پردازی نگاشته شده، بپردازند؛ ازاین‌رو با مراجعه به پایگاه‌های ذخیره‌ی مقاله‌ها، آن دسته از مقاله‌های علمی‌پژوهشی فارسی را که به بررسی شخصیت و شخصیت‌پردازی در ادبیات داستانی معاصر پرداخته بودند انتخاب شدند. سپس، ۷۳ مقاله‌ی یافته‌شده از نظر روش‌شناسی، اهداف و پرسش‌ها، تعداد و نوع نمونه‌های بررسی‌شده، نظریه‌های استفاده‌شده، یافته‌ها، منابع و... بررسی و تحلیل شدند. بنابر یافته‌های این پژوهش، کاستی‌ها و اشکالات مقاله‌های یادشده را می‌توان در موارد زیر دسته‌بندی کرد: ابهام و نقص در برخی چکیده‌ها، ضعف در ساختار و روش تحقیق، ناهماهنگی اجزای تحقیق و تکرار برخی موضوعات، رویکردها و منابع. توجه به موضوعات تازه و نظریه‌های نو، مطالعات بینا‌رشته‌ای و همکاری با دانش‌آموختگان رشته‌های دیگر، دقت در انتخاب نظریه‌های کارآمد و استفاده از روش‌های مناسب تحقیق از قوت‌های برخی مقالات بودند.
کلیدواژه ها
بررسی انتقادی؛ شخصیت؛ شخصیت‌پردازی؛ مقاله‌های پژوهشی
اصل مقاله (540 K) 
