سدهٔ شانزدهم ( ادبیات ترکی )
PostDateIconدوشنبه, 21 اسفند 1391 ساعت 10:37 | PostAuthorIconنوشته شده توسط شایگان | مشاهده در قالب PDF | چاپ | فرستادن به ایمیل

سدهٔ شانزدهم

درقرن ۱۶ میلادی ادبیات آذربایجانی با شاه اسماعیل صفوی کلید می‌خورد. شاه اسماعیل با تخلص ختایی اشعار نغز و زیبایی به ترکی آذربایجانی سروده است . بیشتر اشعار ختایی در تکریم ائمه اطهار می باشد. حکیم فضولی نیز دیگر شاعر توانمند ترک زبان اهل بغداد است که به سه زبان ترکی و فارسی و عربی تالیفاتی دارد[۱۹].سلطان سلیم هم دیگر شاعر آن دوره‌است.درهمین دوره در بالکان و اروپای شرقی نیز در سرزمینهای عثمانی تالیفاتی انجام شد که گرچه بسیاری از آنها به فارسی بود اما در آن میان ترکی نویسی هم مورد توجه بوده.ازمیان آنها می‌توان به عدنی.خانجیچ و ایزید آگیچ و احمد سودی (شارح زبان فارسی و مصحح دیوان حافظ) فوزی موستاری محمد نرگسی که تالیفات بسیار زیادی دارد و توکلی دده سارایوولو و احمد صبوحی..احمد طالب و احمد رشدی و همچنین محمدرشید و علی زکی کیمیاگر اشاره نمود.احمد یسری و لدنی دیگر شعرای ترکی-فارسی گوی عثمانی محسوب می‌شوند.ائلیا چلبی در این اوان سیاحتنامه را نوشت.شاهزاده بایزید دیگر شاعر فارسی-ترکی سرای بود.خیالی شاعر توانمند عثمانی در این عصر متولد شد که به حافظ آسیای صغیر شهرت دارد.باقی و نوعی از دیگر همعصران او بشمار می‌آیند.اسحاق چلبی اسکوپیچ و آهی نیگبولویچ هم در بالکان به شاعری می‌پردازند.همچنین از دیگر شعرای بالکان می‌توان به حیرتی و اصولی و آگهی اشاره نمود.در تصوف هم در قرن ۱۶ ابراهیم گلشنی ساربان امی سنان و شمس الدین سیواسی به شاعری پرداختند.لامعی از پرکارترین شاعران ترک است که در حیات ادبی خود بسیاری از آثار جامی و نظامی را بترکی برگردانده‌است.او از آثار عنصری و اهلی شیرازی و فخرالدین اسعد گرگانی هم برگردان‌هایی دارد.یحیابیگ هم مثنوی‌های زیبایی به ترکی سروده‌است.فلیپلی چلبی همایون نامه را نوشت.سهی بیگ تذکره هشت بهشت را تالیف نمود.در تذکره نویسی هم پیشرفت بسیاری حاصل شد و کتب بسیار زیادی تالیف گشت.از تالیفات اخلاقی سده ۱۶ بزبان ترکیجمال النصایح ابن کمال و اخلاق اعلایی عالی چلبی از آندسته‌اند.سروی و شمعی نیز از نویسندگان پرکار نثر ترکی در سده ۱۶ میلادی هستند