تاثیرپذیری نظام‌الدین استرآبادی از شاعران سبک خراسانی و عراقی و نوآوریهای او
نویسندگان: محمدرضا پاشایی(نویسنده مسئول) ، مهدی حمزه پور سوینی
چکیدهمشخصکردن تأثیرپذیری ها و تأثیرگذاری ها از زمینه‌های مهم بررسی سبک‌شناسانۀ اثری ادبی است. در تاریخ‌ادبیات ایران هرقدر از عمر شعر فارسی میگذرد این موضوع اهمیّت بیشتری می‌یابد. حال این پرسش مطرح است که سخنوران سده نهم تا چه اندازه تحت نفوذ شعرای پیشین بودند و آیا کارشان تقلید محض از شعرای سبک عراقی و خراسانی بوده یا توانسته‌اند خود نیز نوآوری کرده و حتی راهگشای نسل‌های بعد از خود باشند؟ این مقاله سعی کرده است به بررسی سه موضوع بپردازد، نخست تأثرات نظام استرآبادی از سخنوران پیشین، سپس تلاش او برای رهایی از تقلید و سعی در نوآوری و سوم ابداعات خاصی که در شاعران پس از او مؤثر بوده است. نظام توانسته‌است در قصیده‌سرایی به بزرگانی چون ظهیر، انوری، خاقانی و سلمان نزدیک شود و به سیاق آنان قصیده‌هایی پر طمطراق بسراید. قسمت مهمی از هنرنمایی او از همین روش مجال بروز یافته است. این آگاهی از ادبیات گذشته موجب شده است که شاعر برای رهایی از مقلّدبودن، دست به نوآوری زند و با وجود اینکه زمینه شعرش همان مدحگویی است، در دام تقلید صرف گرفتار نشده و هنرنماییهای شاعرانه‌اش موجب شده که در دیوانش تصاویر بدیعی بسیار زیبایی مشاهده کنیم، آن هم از مضامینی که قرنها شاعران پیشین آنها را در کوره طبع خویش پروده بودند. در لایه‌ای دیگر از مطالعه دیوان نظام نوآوریهای خاصی را میبینیم که شاعران بعد از او را متأثر کرده است. استفاده از «اسلوب معادله» یکی از این نوآوریها است که تأثیر آن بر شاعران سبک هندی به خوبی مشهود است.
کلمات کلیدی: نوآوری نظام استرآبادی، شاعران سبک خراسانی و عراقی، زمینه‌های تأثیرپذیری
دانلود مقاله
