عبور از مربع معنایی گریماس و صعود با نردبان معنایی
فصلنامه نقد ادبی ؛مقاله 3، دوره 8، شماره 31، پاییز 1394، صفحه 41-63
نویسندگان
فاطمه ثواب 1 ؛ محمد علی محمودی2
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده
به اعتقاد گروهی از پژوهشگران، مربع معنایی گریماس در برخی از متون ساختاری مکانیکی و منجمد دارد و به خوبی نمایانگر معانی موجود در یک گفتمان نمی‌باشد؛ بنابراین مربع تنشی را که کاربردی پویا و سیّال دارد، برای این امر مناسب می‌دانند. این در حالی است که می‌توان به مدد «مربع‌های معنایی متوالی»، معانی موجود در ژرف‌ساخت یک روایت را به‌گونه‌ای سیّال و متحرک به تصویر کشید و یا به عبارتی دیگر می‌توان مراحل تولید معانی موجود در یک روایت را از معنای اولیه تا معنای نهایی آن به نمایش درآورد. در همین راستا، ما در این پژوهش با پیشنهاد الگوی جدید «نردبان معنایی»، به تجزیه و تحلیل چند روایت در ژانر غنایی پرداخته‌ایم تا ضمن کشف معانی درونی و ژرف‌ساختی آنها، به اثبات ویژگی دینامیکی معنا در مربع معنایی نیز بپردازیم. پس از تجزیه و تحلیل مشخص شد که فرایند نردبان معنایی به مدد مربع‌های معنایی متوالی، نمایانگر جابجایی و سیّالیت معانی یک روایت است و مربع‌ها کاربردی مکانیکی و منجمد ندارند و فرآیند نردبان معنایی در تمامی روایت‌ها قابل تطبیق و اجرا است.
کلیدواژگان
گریماس،مربع معنایی،نردبان معنایی،معنای دینامیکی و سیّال
موضوعات
نقد نشانه‌شناختی
