درآمدی تطبیقی بر شاخصه‌های رئالیسم در آثار غلامحسین ساعدی و طیّب صالح (مطالعة موردی داستان گاو و دومه ود حامد)
مقاله 7، دوره 7، شماره 26، تابستان 1396، صفحه 129-144
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
سید مهدی مسبوق 1؛ شهرام دلشاد2؛ حمید آقاجانی3
1دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان
2دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان
3دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان
چکیده
واقع‌گرایی یا نمایش واقعیّت پس از حوادث خون‌بار جنگ جهانی، یکی از مهمترین دغدغههای نویسندگان قرن بیستم گردید. آنچه برای آنها اهمّیّت داشت پرداختن به موضوعات این دنیایی و بیان مصیبتها و بلایایی بود که انسان معاصر با آنها در ارتباط است. کشورهای جهان سوّم بیشتر با چنین پدیدههایی سر و کار داشتند؛ از این رو، ادبیّات آنها بیشتر به رئالیسم گرایش داشت و در صدد بیان واقعیّتهای تلخ و آشکار جامعة خود برآمدند. غلامحسین ساعدی، در ایران و طیّب صالح در سودان، از نامدارترین نویسندگان سبک رئالسیم در این دو کشورند. پژوهش حاضر کوشیده بر اساس مکتب فرانسوی ادبیّات تطبیقی و با روش توصیفی - تحلیلی، همگونیها و ناهمگونیهای داستان «گاو» از غلامحسین ساعدی و داستان دومه ود حامد از طیّب صالح را با تکیه بر مهمترین شاخصه‌های رئالسیم در این دو داستان و در شش محور عنصر عادت، سیطرة واقع‌گرایی، رئالیسم انتقادی، روایت ساده، وجهۀ تیپیک شخصیّتها و قهرمانزدایی، بررسی و تحلیل نماید. برآیند پژوهش نشان میدهد که این دو داستان به طور نمادین به جنبههای روانشناختی شخصیّتهایی پرداخته‌اند که در عقبماندگی غوطهورند و با آن خو گرفته و حاضرند پیشرفت و تمدّن را در جهت حفظ این سنّتهای مندرس از دست بدهند. شاخصه‌های رئالیسم در هر دو داستان مشترک بوده و از کمترین ناهمگونی برخوردار است و عواملی چون فقر، جهل و سنّت در پدید آمدن آن نقش دارند.
کلیدواژه ها
ادبیّات تطبیقی؛ رئالسیم؛ عزاداران بیل؛ دومه ود حامد
اصل مقاله (966 K)
