“کتاب گل و گیاه در هزار سال شعر فارسی” تالیف دکتر بهرام گرامی در سال ۱۳۸۸ به چاپ رسید. نویسنده دارای دکترای ژنتیک و علوم گیاهی از دانشگاه مانی توبا در کانادا است و چون در رشته کشاورزی آموزش عالی دیده و با شعر مانوس است در سال‌های دور از وطن به یاد گل و گیاهانی بوده است که شاعران هم وطنش از هزار سال پیش می‌شناختند و زیبایی و خوش بویی آن‌ها را در شعر خود ماندگار ساخته اند. این گیاهان از مهمترین عناصری بوده اند که همیشه در شعر فارسی مرتبتی اساسی و طراوت بخش داشته اند. وی در این کتاب از آثار شاعران قدیمی تا فروغ بسطامی استفاده کرده و ۵۰ گل و گیاه را با تعریف علمی و سابقه‌ی انس و آشنایی شاعران با آن‌ها برای شما معرفی می‌کند.
این کتاب هم خواندنی است برای لذت بری و هم مرجعی است برای شناخت تشبیهات و تعبیرات شاعرانه از گل‌های شناخته شده میان شاعران زیرا در هر برگش در بخش اول به معرفی یک گل و یا گیاه پرداخته به گونه‌ای که در آغاز به تشبیه ظاهری و دلیل استفاده‌ی آن در اشعار پرداخته است سپس جنس و گونه و خانواده‌ی هر گیاه را با نام علمی به همراه توضیح مختصری از لحاظ گیاهشناسی شرح داده و پس از آن اگر بخواهید شاهد و مثال شعری برای هر یک داشته باشید، چندین بیت خوب را در آن می‌یابید و از راه توضیح و تحلیلی که مولف داده است بر نحوه‌ی تلقی و احساس شاعر از آن گیاه آگاه می‌شوید. در بخش دوم این کتاب گیاهانی که شرح مضامین و تشبیهات و استعارات هر یک از آن‌ها از حیث کمیت در حد مقاله ای جداگانه نبوده ذکر شده است. در پایان این مجموعه تصاویر برخی از گیاهان بخش اول و دوم، همراه با شرح تشبیهات آن ها آورده شده است.
با خواندن این کتاب پی می بریم شاعران نکته سنج فارسی زبان تنها برای زینت و جان بخشیدن به کلام خود در شعر از گل و گیاهان استفاده نمی کردند بلکه آن ها به خصوصیات و ویژگی های کامل گل ها و گیاهان واقف بوده اند؛ در نتیجه در تشبیهات و استعارات بیان خود از آن ها استفاده می کردند.
در گیاه بنفشه، دمگل یا ساقه‌ی گل نرم و ظریف است و در محل اتصال به گل خمیده است از این رو، گل حالت خمیده و سر به زیر دارد؛ در دو بیت زیر از سعدی و بیت دیگر از خاقانی این خصوصیت بنفشه به در خواب غفلت بودن، سر بر زانوی دریغ گذاردن و خمار از باده داشتن تشبیه شده است:
تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش
حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار
بنفشه وار نشستن چه سود سر در پیش
دریغ بیهده خوردن بدان دو نرگس مست
سمن ساقی و نرگس جام در دست
بنفشه در خمار و سرخ گل مست