پروین اعتصامی(1320-1285ش)، از شاعران برجسته‌ی دوره‌ی رضاشاهی محسوب می‌گردد؛ عصری که غلبه‌ی نظام سانسور و فشار اختناق حاکم بر آن، امکان طرح مستقیم اندیشه‌های اجتماعی و بیان نقدهای سیاسی را به‌شدّت سرکوب نمود. امّا پروین، با استفاده از شیوه‌ای خاص و با تکیه بر خلاقیّت هنری و استعداد شاعری خویش به سبکی ویژه در نقد دست یافت که ضمن گریز از فشارهای موجود، آزادی او را نیز در جهان شعری به دنبال داشته است. استفاده از شگردهایی چون مناظره‌پردازی، تمثیل‌سازی، بهره‌گیری از طنز و گسسته‌سرایی و... و نیز ویژگی‌های مختلف ساختاری در بافت شعری، امکانات جالبی در حوزه‌ی نقد سیاسی و اجتماعی در اختیار او نهاده است. در نتیجه انتخاب راه‌کارهایی برای آفرینش متنی چند بعدی و لایه‌لایه، به طرح غیرمستقیم نقد و نظرات سیاسی و اجتماعی او منجر شده است تا با ایجاد نوعی خودسانسوری که در مورد اعتصامی بیش‌تر به رویکردی اعتلا‌یافته و زیرکانه قابل تعبیر است، بعد هنری شعرهایش را نیز تقویت نماید. بدین‌ترتیب مقاله‌ی حاضر با هدف تحلیل جوانب مختلف این موضوع و بررسی شیوه‌های انتقادی پروین، نقد شعر او را با تکیه بر شیوه‌ای تحلیلی- آماری در دستور کار قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
"گذشته از این عناصر و پدیده ها که بـه واسـطة صـنعت تشـخیص در قالـب شخصـیت در شعرهای پروین ظاهر می شوند، در برخی نمونه های به نسبت کم تر و در عین حـال موفـق ، نقش آفرینانی از جامعة انسانی نیز مـورد توجـه شـاعر قـرار گرفتـه انـد: "دیوانـه " یکـی از شخصیت هایی است که در نقدهای اجتماعی –سیاسی پروین ، نقشی مهم ایفا می کند؛ اگرچه تعداد دفعاتی که در داستان ها ظاهر می شود کم باشد –که البته بـا توجـه بـه کـاربرد انـدک نقش آفرینان انسانی در مقایسه با دیگر نمونه ها بدیهی بـه نظـر مـی رسـد- امـا از حضـوری پررنگ ، فعال و مؤثر برخوردار است و چون پیرزن و کـودک (یتـیم ) از نقـش هـای کلیـدی نقدهای سیاسی -اجتماعی پروین است و معمولا هنگامی پایش به داستان باز مـی شـود کـه نقد تند، بی پروا و مستقیم تر می شود؛ زیرا خود واژه (دیوانه )، پتانسـیل خـوبی بـرای حمـل مفاهیم و اندیشه های منتقدانه در فضای اختناق آلود عصر شاعر دارد و با آن کـه نـام او ایـن اندیشه را القا می کند که نباید حرف هایش را جدی گرفت اما به حق ، جدی ترین شخصـیت شعرهای پروین است و درست ترین و دقیق ترین سخنان بر زبان وی جاری می شود: "سر و سنگ "(اعتصامی ،١٣٣٣: ١٥٩) و "دیوانه و زنجیر"(همان : ١٤٠)."
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1190447/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b4%da%af%d8%b1%d8%af%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d9%86%d8%aa%d9%82%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d8%b9%d8%b1-%d9%be%d8%b1%d9%88%db%8c%d9%86-%d8%a7%d8%b9%d8%aa%d8%b5%d8%a7%d9%85%db%8c?q=%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86%20%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C&score=111.257484&rownumber=7
