استاد راهنما: نیکخواه، رضا
نگارش: کرده، مادیا؛ دانشگاه ارومیه.- 1396.
چکیده
در شهریورماه 1359، رژیم عراق با آگاهی از تمامی مقررات بین‌المللی مخاصمات مسلحانه و حقوق بشردوستانه، ایران را هدف حمله مسلحانه خود قرارداد و بسیاری از مقررات لازم‌الاجرا را نیز در جریان جنگ تحمیلی زیر پا نهاد. لذا بررسی ابعاد حقوقی رعایت حقوق بشردوستانه در جنگ هشت‌ساله ضروری به نظر می‌رسد. جهت دستیابی به هدف مذکور و گردآوری اطلاعات از ابزار مختلفی از قبیل اسناد و مدارک به‌صورت کتابخانه‌ای، کتب حقوقی، پایان‌نامه و مقالات تدوین شده مرتبط با موضوع تحقیق و نیز سایت‌های حقوقی استفاده شده است. نتایج نشان داد که ایران در طول هشت سال دفاع مقدس به اصول حقوق بشردوستانه پایبنده بوده است و در برخی موارد مثل جنگ شهرها (البته با اعلام قبلی) برخی از حقوق را زیرپا گذاشته است. سازمان ملل متحد در جنگ عراق علیه ایران به زعم خود در جهت انجام وظیفه اصلی‌اش یعنی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و جلوگیری از تهدیدات علیه صلح به اتخاذ و اجرای تصمیمات متعدد مبادرت ورزید. با نگاهی به مجموعه فعالیت‌های سازمان ملل در این رابطه به‌‌وضوح آشکار می‌شود شورای امنیت، دبیر کل و مجمع عمومی تلاش‌های زیادی در طول این جنگ انجام دادند. ولی در حالت کلی مواضع آن قابل قبول برای ایران نبوده است. در نتیجه این تلاش‌ها در نهایت زمینه پذیرش قطعنامه (598) از سوی دولتین عراق و ایران پس از هشت سال جنگ فراهم آمد. عدم استفاده از تسلیحات شیمیایی، عدم آزار و اذیت و شکنجه اسیران جنگی، عدم حمله به کشتی‌ها و هواپیماهای مسافربری و عدم حمله به مناطق مسکونی از نمونه‌های پایبندی ایران به اصول حقوق بشردوستانه می‌باشد. علیرغم نقض مکرر قواعد حقوق بشردوستانه توسط دولت عراق در جریان هشت سال دفاع مقدس، قطعنامه‌های صادره از سازمان ملل متحد بدون کوچکترین محکومیت این اقدامات، صرفا به ابراز تاسف و درخواست از طرفین برای پایان دادن به مخاصمه بسنده می‌کرد که به هیچ وجه منافع ملت و دولت ایران را تامین نمی‌نمود.
کلید واژه ها: حقوق بشر،دفاع مقدس،جنگ
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
