کتاب «کرمانشاهان و تمدن دیرینه آن شامل: اوضاع طبیعی، جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی» نوشته ایرج افشار سیستانی است.
در مجموعه دو جلدی «کرمانشاهان و تمدن دیرینه آن»، تاریخ و تمدن و فرهنگ کرمانشاهان ذیل سیزده بخش به تفصیل معرفی می‌شود.
جلد نخست، مشتمل بر هفت بخش با این مباحث است:
1. جغرافیای طبیعی کرمانشاهان (موقعیت جغرافیایی و استراتژیک و نظامی، زمین‌شناسی خاک، پستی و بلندی‌ها، غارهای کرمانشاهان، آب و هوا، منابع طبیعی)، 2. آغاز زندگی و سابقه تمدن در کرمانشاهان، 3. وجه تسمیه، تاریخ کرمانشاهان (کرمانشاهان در زمان عیلامیان، لولوبیان، گوتیان، کاسیان، مادها، هخامنشیان، مقدونیان، اشکانیان ، ساسانیان، اعراب، صفاریان، آل زیار، آل بویه، حسنویه، بنوعناز، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، مغولان، ایلخانان، ایلکانیان، تیموریان، قراقویونلو و آق قویونلو، صفویه، افشاریه، زندیه، قاجار، پهلوی، جمهوری اسلامی)، 4. آثار باستانی و بناهای تاریخی کرمانشاهان (در شهرهای اسلام‌آباد، پاوه، جوانرود، سنقر، سر پل ذهاب، قصر شیرین، گیلانغرب، کرمانشاه، کنگاور)، .5 مرزهای کرمانشاهان، 6. تقسیمات کشوری کرمانشاهان در ادوار مختلف تاریخی و اکنون، 7. جمعیت، گروه‌های نژادی، مسکن، بهداشت و درمان .
جلد دوم کتاب مفصل "کرمانشاهان و تمدن دیرینه آن" در بر گیرنده بخشهای هشتم تا سیزدهم با این مباحث است:
 8. سوانح طبیعی و حوادث سیاسی کرمانشاهان (صاعقه، طاعون، وبا، یرقان، بادسام، توفان، ملخ، سیل، قحطی، زلزله و ...؛ روابط ایران با عثمانی و عراق؛ کرمانشاهان و انقلاب مشروطه؛ جنگ جهانی اول و کرمانشاه؛ جنگ جهانی دوم و کرمانشاه؛ جنگ‌های عشایر کرمانشاهان؛  وقایع 30تیر 1331و 28مرداد 1332در کرمانشاه؛ عملیات جنگی برای آزاد سازی نواحی کرمانشاه)، 9. ناموران کرمانشاه (نویسندگان و مترجمان، شعرا، علما، عرفا، قضات، خوشنویسان، نقاشان، موسیقی‌دانان، سرداران و رجال، پهلوانان)،  ایل‌ها، چادرنشینان و طوایف عشایری (ایل سنجابی، ایل کلهر، ایل زنگنه، ایل گوران، ایل‌های قلخانی، کرند، بان زرده، عشایر احمدوند بهترین و باجلان، عشایر و طوایف زوله، جمیر، ترکاشوند، کلیایی، بالاوند زردلان و پایروند، ایل جاف)، 11.شاخص‌های اجتماعی کرمانشاهان (نژاد، زبان، دین، ویژگی‌های قومی ،آداب و رسوم)، 12. اقتصاد (کشاورزی، دامداری، صنایع، معادن، بازرگانی، حمل و نقل و ارتباطات)، 13. شهرستان‌های استان کرمانشاهان (شامل موقعیت حدود، وسعت، ویژگی‌های طبیعی، وجه تسمیه، سابقه تاریخی، جمعیت، اقتصاد، تقسیمات کشوری شهرستان‌های پاوه، جوانرود، سر پل ذهاب، سنقر، قصر شیرین، کرمانشاه، کنگاور، گیلانغرب)، 14. فهرست‌ها: منابع، نام‌ها، جای‌ها.
در هردو جلد، مطالب کتاب با عکس‌های متعدد از آثار و اماکن تاریخی مورد بحث و نیز تصاویر اسناد همراه است.