کتاب «نام خلیج‌فارس بر پایه اسناد تاریخی و نقشه‌های جغرافیایی» تحقیقی است نوشته ایرج افشار سیستانی در باب "نام خلیج فارس" که نگارنده در دو بخش تلاش کرده نشان دهد که اطلاق نام "پارس" به دریای جنوبی ایران (خلیج فارس) بسیار کهن بوده ریشه تاریخی دارد، به گونه‌ای که مبتنی بر اسناد و منابع جغرافیایی و تاریخی فراوان است.
در بخش اول، طی سه فصل، موقعیت جغرافیایی و طبیعی (حدود، پهنه، آب و هوا، رودها، منابع طبیع، بندرها، موقعیت نظامی و ژئوپولتیک و استراتژیک)، پیشینه تاریخی (به ترتیب دوره‌های زمانی و تاریخی ایران: عیلامیان، هخامنشیان، اشکانیان (....و موقعیت و ویژگی‌های اقتصادی خلیج فارس توصیف شده است. بخش دوم به بحث تاریخی و فرهنگی نام "خلیج فارس" اختصاص دارد که شامل این موضوعات است: نام خلیج فارس پیش از اسلام، نام خلیج فارس پس از اسلام، نام خلیج فارس نزد نویسندگان و فرهنگ‌های عرب، خلیج فارس نزد نویسندگان و جهانگردان و فرهنگ‌های اروپایی، نام مجعول خلیج عربی، نام خلیج فارس و اسناد حقوقی و سازمان ملل متحد، نام خلیج فارس و وزارت امور خارجه، نام خلیج فارس نزد پژوهشگران، دانشجویان، دانش‌آموزان و مردم ایران. 
کتاب با عکس‌ها و نقشه‌ها و اسنادی درباره نام خلیج فارس همراه شده و در پایان، نمایه اسامی و فهرست منابع درج گردیده است.