مقطع ۳۴ ساله‌ی امامت حضرت سیدالساجدین علی بن‌ الحسین(ع) که از عصر عاشورا آغاز شد؛ به‌تبع حادثه‌ی عظیم و تاریخ‌ساز عاشورا، مقطع مهمی از دوران ۲۵۰ ساله زندگی سیاسی و مبارزات ائمه‌ی معصومین (ع) است. این نکته گزاف نیست که از رهگذر این دوره‌ی سخت امامت، عاشورا در تاریخ ماندگار شد و حماسه و حرکت حسینی که در کربلا به خاک و خون کشیده شد، به نهضت حسینی تبدیل گردید. روش و هدایت امام زین‌العابدین(ع) در دوران دهشت‌بار و اختناق‌آمیز بنی‌امیه موجب شد جمعیت کم و جریان ضربه‌دیده‌ی تشیع و نیروهای انقلابی در اندک‌زمانی به جمعیتی انبوه و کارآمد بدل شود و کار به جایی رسد که کمتر از چهل سال بعد از شهادت آن حضرت، جریان قوی و فراگیر تشیع موفق به سرنگونی حکومت بنی‌امیه گردد. بنابراین میتوان گفت یکی از فصول مهم و سرنوشت‌ساز دوران مبارزات ائمه (ع) مربوط به عصر امامت امام سجاد (ع) میباشد.
کتاب «حماسه‌ی امام سجاد (ع)»؛ از سه بخش تشکیل شده است. بخش نخست شامل بیانات معظم‌له در تبیین نظریه‌ی «انسان ۲۵۰ ساله» است که به مثابه محور و زیربنای اساسی مباحث این کتاب می باشد. ایشان در این سخنرانی ضمن تبیین دقیق نظریه‌ی انسان ۲۵۰ ساله و اثبات دیدگاه مبارزات حاد سیاسی ائمه (ع) به ترسیم کلی نمودار این مبارزات پرداخته‌اند. همچنین در این بخش بحث نسبتا مبسوطی در خصوص دوره‌ی امامت امام چهارم (ع) نیز صورت گرفته است.
بخش دوم کتاب، مشتمل بر چهار گفتار از سخنرانی‌های معظم‌له در مسجد کرامت مشهد مقدس در بهمن ماه سال ۱۳۵۲ می باشد. در این بخش، به موضوعات مهمی همچون: وضعیت اعتقادی مردم و شیعیان پس از حادثه‌ی کربلا، تبیین وظایف امام (ع) و عزم ایشان برای انجام این وظایف، دشمنی و برخی تحریفات صورت گرفته توسط بنی امیه، اشاره به نقش رهبریِ فکری امام سجاد(ع)، تشریح و توضیح روابط امام با شیعیان خاص، ساماندهی و تربیت شیعیان و فرستادن ایشان به اقصی نقاط جهان اسلام، برخورد شدید امام با عالمان درباری و همچنین استفاده‌ی امام (ع) از قالب دعا برای انتقال معارف ناب اسلام پرداخته شده است.
در بخش پایانی نیز، جهت تکمیل مباحث و نظرات معظم‌له در موضوع زندگی امام سجاد (ع)، مجموعه مصاحبه‌های مجله‌ی پاسدار اسلام با ایشان در سال ۱۳۶۱ آورده شده است.