ویلیام فردریک پول William Frederick Poole
زادروز: ۲۴ دسامبر ۱۸۲۱ م.
زادگاه: ماساچوست
ملیّت: آمریکایی
درگذشت: اول مارس سال ۱۸۹۴ م.
شهرت: نمایه نامه ادواری ها/ فهرست فرهنگی
وی کتابدار کتابخانه بوستون، کتابخانه عمومی شیکاگو، کتابخانه نیوبری و یکی از کتابداران برجسته امریکایی سده نوزدهم است. پول، در تاریخ ۲۴ دسامبر ۱۸۲۱، از والدینی وابسته به طبقه کارگر در سالمِ ماساچوست زاده شد. در دوازدهسالگی ناگزیر گردید از تحصیل دست بشوید و به جستوجوی کار در پیشههای گوناگون بپردازد. به پشتوانه دلگرمیهای مادرش، توانست در هفدهسالگی، با وجود تدریس در مدارس محلی، در فرهنگستان لیسستر ثبت نام کند. او به سال ۱۸۴۲ وارد دانشگاه ییل شد، اما پس از یک سال، بار دیگر بهسبب دشواریهای مالی، ناگزیر گردید تحصیل خود را ناتمام رها کند. برای بار دوم به تدریس بازگشت و سه سال بعد تحصیل در دانشگاه ییل را از سرگرفت و در ۱۸۴۹ از آنجا فارغالتحصیل و به عضویت انجمن افتخاری فای بتاکاپا برگزیده شد.
پول در سال سوم دانشکده، بهمنظور ترمیم درآمد خود، کمککتابدار انجمن برادران متحد ـ سازمان ادبی و مباحثه دانشجویی ـ شد. این انجمن مجموعه کتابها و ادواریها را در اختیار اعضا میگذاشت تا در یافتن مطالب جهت بحث و دیگر فعالیتهای قانونی، مددکارشان باشد. اگرچه در کتابخانه برای کتابها فهرست وجود داشت، برای مندرجات ادواریها کلید دستیابی مشابهی در اختیار نبود. وی بهمنظور یاری به دانشجویان، تصمیم گرفت نمایهنامهای برای مجموعه ادواریها تهیه کند و بیدرنگ کار آمادهسازی نمایهنامهای از حدود دویست جلد مجله را بهصورت دستنوشته برعهده گرفت. از آنجا که فقط یک نسخه از این نمایهنامه وجود داشت، پول نیاز به انتشار آن را دریافت و بهیاری تلاشهای هنری استیونس، کتابدار پیشین انجمن، توانست جی.پی. پوتنام را به انتشار آن ترغیب کند. در نتیجه، این کار در داخل و خارج ایالات متحده بسیار مشهور شد. نخستین ویرایش نمایهنامه بهسرعت بهفروش رسید و پول، کار گردآوری و تهیه ویرایش دوم آن را آغاز کرد و در سال ۱۸۵۳ منتشر ساخت.
در ضمن، وی گرچه مطالعاتی در علوم قضایی داشت، تصمیم گرفت کتابداری را بهعنوان پیشه خود برگزیند. در سال ۱۸۵۱، بهطور موقت، کمککتابدار کتابخانه بوستون و اندکی بعد کتابدار کتابخانه انجمن بازرگانی بوستون، یکی از کتابخانههای اجتماعی پیشرو کشور، شد. پول با شور و نشاط سرگرم انجام مسئولیتهای تازه خود شد، حرکت کتابخانه به سوی افقهایی تازه را سامان بخشید، بر مجموعه کتابها افزود و فهرست موجودی کتابخانه را بهچاپ رساند. در نشر فهرست کتابخانه، ابداعی بهکار برد و مدخلهای پدیدآورنده، عنوان و موضوع را در نظم الفبایی واحدی گردآورد؛ کاری که تبدیل به معیاری برای پیروی بسیاری از کتابخانهها شد و معمولاً با عنوان فهرست فرهنگی به آن اشاره میشود. در خلال دوران استخدام رسمی و دائمی در کتابخانه انجمن بازرگانی، در نخستین همایش کتابداران که در سال ۱۸۵۳ در نیویورک برپا گردید، شرکت کرد و بهعنوان یکی از شرکتکنندگان و نمایندگان مهم با او رفتار شد. در این نشست، نسخه مقدماتی دومین ویرایش نمایهنامه ادواریهای وی بهنمایش گذاشته شد و قطعنامه تأیید آن را اعضای حاضر در همایش پذیرفتند.
در سال ۱۸۵۶، مقام کتابداری کتابخانه بوستون به وی اعطا شد. این کتابخانه یکی از معتبرترین کتابخانههای ایالات متحده بود و این انتصاب سبب شهرت چشمگیر او گردید. پول، سیزده سال در آنجا کار کرد و باعث بهبود و پیشرفتهای مهم و بیشماری در محیط کتابخانه و خدمات آن شد. وی به گسترش مجموعه کتابها همت گماشت و ردهبندییی، با ماهیتی عملی، طراحی کرد. پول نه از ردهبندی موضوعی دقیق پشتیبانی میکرد و نه این کار را امکانپذیر میانگاشت. وی بر شمار کارکنان حرفهای افزود و بر تربیت آنان نیز همت گمارد. چند تن از دستیاران او، از جمله کارولین هوینز، ویلیام فِلچر و چارلز ایوانز، بعدها در سطح ملی، کتابدارانی سرشناس شدند. پول اوقات فراغت خویش را صرف کار تهیه نمایهنامه ادواریها و نگارش میکرد و نوشتههایش بهویژه درزمینه تاریخ اوایل نیوانگلند بود. وی ویرایش تازه "مشیت معجزهگون سیون نجاتبخش در نیوانگلند" ، نوشته ادوارد جانسون، را با مقدمهای عالمانه و طولانی منتشر کرد که وی را بهمنزله تاریخنگار مشهور ساخت. از سال ۱۸۵۸ تا ۱۸۷۰، بهعنوان عضو گروه مشورتی کتابخانه هاروارد خدمت کرد.
بیگمان خدمت به نیازهای مطالعاتی و پژوهشی نخبگان بوستون، که عضو کتابخانه بودند، تجربهای بارور برای پول بود. با این همه، در سال ۱۸۶۹ نیاز به فرصتهای حرفهای بیشتری را احساس کرد و تمایل به استعفا را به مسئولان کتابخانه عرضه داشت. چند سال بعد، او بهعنوان مشاور و رایزن شماری از کتابخانههای کشور خدمت کرد. در مواردی چند، خدمات او به گزینش کتاب محدود بود. در مواردی دیگر، از جمله کتابخانه دانشگاه نیروی دریایی در آناپولیس و کتابخانه عمومی سینسیناتی، به کار تکمیل سازماندهی کتابخانه سرگرم بود. کار وی در کتابخانه سینسیناتی، در سال ۱۸۷۱ به انتصاب تماموقت او انجامید. در مدتی کوتاه، مؤسسهای ضعیف را به سازمانی توانمند و سرزنده مبدل ساخت که پس از کتابخانه عمومی بوستون، دومین کتابخانه معتبر آن سامان شد. کتابخانه عمومی سینسیناتی، زیر نظر پول، یکشنبهها تالار مطالعه را بر روی خوانندگان گشود و بهگونهای چشمگیر بر آمار امانت کتابها افزود. تالاری را برای هنرهای زیبا و تزیینات سازمان داد تا در خدمت طراحان تجاری باشد. به احتمال زیاد، این نخستین بخش موضوعی بود که در کتابخانهای عمومی برپا میشد.
مدت استخدام رسمی و دائمی او در سینسیناتی کوتاه بود. در ژانویه ۱۸۷۴ کتابدار کتابخانه عمومی و تازهتأسیس شیکاگو شد. حتی پیش از پذیرش مقامی در شیکاگو، به رهبران کتابداری در پیوریا درباب قانونگذاری در ساختار قانونی کتابخانههای عمومی ایلینویز، توصیههایی کرده بود. پول با قانونگذاری و قانونی شدن کتابخانههای اوهایو و ایندیانا، که کتابخانههای عمومی را زیر نظر حوزه قانونگذاری هیأت امنای آموزشگاههای دولتی قرار میداد، آشنا بود. او این نظارت و سلطه قانونی را خرسندکننده نیافت و موضوع انتصاب هیأت امنای کتابخانه بههمت شهردار هر حوزه شهری را، که از دخالت سیاسی بیش از اندازه جلوگیری میکرد، پیشنهاد داد. ثمره توصیه پول، تصویب لایحه کتابخانه عمومی ایلینویز در سال ۱۸۷۲ بود که کتابخانه عمومی شیکاگو به استناد آن برپا شد.
نخستین کار پول در انجام وظایفش، سازماندهی کتابها و آمادهکردن محیطی مناسب برای کتابخانه بود. مردم بریتانیا به دنبال آتشسوزی سال ۱۸۷۱ شیکاگو، حدود ۸۰۰۰ جلد کتاب ارسال داشته بودند، اما این آثار اغلب آثار مرجع و عالمانه بود. پول میدانست به مجموعه بزرگی از کتاب برای برآوردن نیازهای مطالعاتی استفادهکننده معمولی احتیاج است. وی بهیاری کارکنانش بیدرنگ به فراهمآوری، فهرستنویسی و ردهبندی مجموعه بنیانی پرداخت. از آنجاکه پول در مسائل فهرستنویسی و ردهبندی اساساً فردی اهل عمل و فایدهگرا بود تا فردی کمالگرا و آرمانی، کار بهسرعت پیش رفت و بهانجام رسید. پول بر اساس فایده و نه نظریه، طرح ردهبندییی فراهم کرد که بیست موضوع یا رده عمده داشت که در آن به هر رده حرفی از حروف الفبا را اختصاص داد. نظام نشانه کتاب او شامل حروفی بود که شماره ترتیبی در پی هریک میآمد. کتابهای هر طبقه به ترتیب، شمارهگذاری میشد و این شمارهها از یک آغاز میشد و با افزایش هر کتابی افزوده میگردید. تمهیداتی با ذخیره تعدادی شماره برای زیرردهها، از پیش اندیشیده شده بود. با این ابتکار و شمّ ویژه برای کسب نتیجه، ترتیبی داد که چهار ماه پس از تصدی کار، مجموعه کتابها برای امانتدهی آماده شد.
از آنجا که تهیه فهرست چاپی امکان نداشت، بنا به توصیهای تصمیم گرفت وسیلهای بیافریند که آن را "سیاهه جستوجو" نامید. این سیاهه چاپی حاوی نمونهای از مجموعه بود که در آن، عنوانها به ترتیب موضوع و همراه نشانه بازیابی میآمد. برای مدتی کتابخانه در ازای استفاده از سیاهه جستوجو، مبلغ اندکی را دریافت میکرد اما بعدها، شرکتی انتشاراتی و تجاری، این سیاههها را به همراه آگهیهایی منتشر و بهطور رایگان توزیع میکرد.
پول، اعتماد راسخ داشت که کتابخانه عمومی، مؤسسه آموزشی مهمی است و کوشید جامعه، این مهم را احساس کند. در سال ۱۸۸۴ خدمات کتابخانهای را بهیاری نظامی موسوم به "تحویل ایستگاهی"، به نواحی همجوار شهر گسترش داد. فروشگاههای همجوار که مالکان آنها سفارش کتابهای کتابخانه را پذیرفتند، بهمنزله ایستگاهها تعیین شدند. هر روز پیکهای کتابخانه، سفارشها را گردآوری میکردند و کتابها با سرعتی که این نظام اجازه میداد، تحویل میگردید. در ازای خدمات مغازهداران، مبلغی جزئی به آنها داده میشد. سرانجام با رهبری توانمند پول، کتابخانه عمومی شیکاگو بزرگترین کتابخانه امانی ایالات متحده شد.
پول در دوران خدمت حرفهای خود، بیگمان یکی از
سرشناسترین کتابداران روزگار بود. اگر نامدارترین نبود، دست کم پس از جاستین وینسور قرار داشت. در ۱۸۷۶، در هیأت مؤسس
انجمن کتابداران امریکا، در نشست فیلادلفیا عضویت داشت و خدمت کرد. در آن گردهمایی تاریخی بهعنوان
معاون این انجمنِ تازهتأسیس انتخاب شد و هشت سال در آن سمت بود. دو دوره هم
رئیس انجمن شد. پیشنهاد پول در آمادهسازی مشترک نمایهنامه ادواریهای او، در نشست سال ۱۸۷۶ انجمن پذیرفته شد. بنا بر این طرح پیشنهادی، کتابداران ایالات متحده و بریتانیا زیر نظر پول و ویلیام فلچر با هم همکاری میکردند. این طرح به نتیجهای موفقیتآمیز انجامید و حاصل آن، انتشار سومین ویرایش «نمایهنامه پول برای متون ادواری» در ۱۸۸۲ و با تحسین گستردهای روبهرو شد.
هنگام جشن صدمین سال استقلال امریکا از پول دعوت شد که درباره کتابخانههای عمومی ایالات متحده امریکا، مقالهای بنویسد. عنوان مقاله وی "سازمان و اداره کتابخانههای عمومی" بود که میتوان آن را عصاره اصول و اقدامهای اداره کتابخانهها در آن عصر دانست. در سال ۱۸۷۷ در گردهمایی جهانی کتابداران لندن شرکت جست و بهعنوان معاون آن نشست خدمت کرد.
پول، در سال ۱۸۸۷ از کتابخانه عمومی شیکاگو استعفا داد تا نخستین کتابدار کتابخانه نیوبری شود، کتابخانهای که با میراث والترال نیوبری، از بازرگانان قدیمی و ثروتمند شیکاگو، شکل گرفت. قرار بود این کتابخانه، کتابخانه مرجع شود و پول با وجود آنکه در سن بازنشستگی بود، این مسئولیت را پذیرفت، به غنای مجموعه آن افزود و در ارائه طرح معماری بنای آن شرکت کرد. این نخستین بخت وی در طراحی کامل بنایی جدید بهشمار میآمد، اما وی در کار معماری کتابخانه به متخصصی زبده بدل شد. در این زمینه، پول فردی نوآور بود، چه اعتقاد داشت که بنای کتابخانه بیش از آنکه یادمان و بنای تاریخی تلقی شود، باید کارکردی و عملی باشد. به جای تالارهای وسیع سنتی با سقفهای بلند، پول از تعدادی تالار بزرگ، هریک با پانزده متر پهنا که بتواند تعدادی بخش موضوعی را زیر نظر متخصصان موضوعی در خود جای دهد، پشتیبانی میکرد. با تیرآهنها که استفاده از آنها را دانشکده معماری شیکاگو معمول کرد، ساخت چنین بنایی امکانپذیر شد. با وجود مخالفت معمار بنا، هیأت امنای دانشگاه طرح پول را پذیرفت. برای کمک به اداره امور کتابخانه، وی تعداد زیادی دستیار استخدام کرد که پایه کار حرفهای و پیشرفت آتی کتابخانه را پیریزی کردند.
پول شخصی پرتحرک بود و فرصت دنبال کردن نگارش تاریخ را هم، افزون بر مسئولیتش بهعنوان کتابدار تماموقت، یافت. وی در دو زمینه عمده مستعمرات نیوانگلند و تاریخ اوایل غرب به مطالعه پرداخت. نوشتههای او بر پژوهش ژرف در منابع بکر مبتنی بود و والاترین درجه دانشوری را از خود بهنمایش گذاشت. وی بهسبب مطالعات تاریخی خویش، در سال ۱۸۸۸ به سمت رئیس انجمن تاریخنگاران امریکا انتخاب شد. پول در زندگی ادبی شیکاگو نیز فعال بود. او یکی از بنیانگذاران باشگاه ادبی شیکاگو بود و گرایش تاریخیاش او را مجهز به مطالبی برای نگارش شماری مقاله، جهت ارائه به نشستهای این سازمان کرد.
پول در اول مارس سال ۱۸۹۴ در اِوانستون ایلینویز، درگذشت و از خود دستاوردهایی حرفهای برجای نهاد که کس را یارای رقابت با آنها نیست.