فردریک ویلفرید لنکستر Frederick Wilfrid Lancaster
زادرور: ۴ سپتامبر ۱۹۳۳
محل تولد: دورهام، انگلستان
درگذشت: ۲۵ آگوست ۲۰۱۳
شهرت: نظام های اطلاعاتی/ارزیابی خدمات کتابخانه
فردریک ویلفرید لنکستر، در انگلستان متولد شد، اما به‌عنوان مدرس کتابداری در امریکا شناخته می‌شود و بیشترین تأثیر را در حوزه نظام‌های اطلاعاتی و ارزیابی خدمات کتابخانه از خود به‌جای گذاشته است. کار او عمدتاً به مسائل نظری و چارچوب‌های مفهومی نظام‌های بازیابی اطلاعات مربوط می‌شود و جنبه‌های فنی استفاده از رایانه و طراحی سامانه‌ها کمتر مورد توجه او بوده است. بیشترین خدمت وی در زمینه کنترل واژگان، تعامل میان نظام و کاربر، ارزیابی کارآیی نظام، و تأثیر نظام‌های اطلاعاتی پیشرفته در آینده کتابخانه‌هاست.
لنکستر در ۴ سپتامبر ۱۹۳۳ در دورهامِ انگلستان متولد شد و در مدرسه کتابداری نیوکاسل به تحصیل پرداخت (۱۹۵۰-۱۹۵۴). در ۱۹۶۹ به‌عضویت انجمن کتابداران انگلیس پذیرفته شد. وی کار حرفه‌ای خود را به‌عنوان دستیار ارشد در کتابخانه عمومی نیوکاسل شروع کرد. مشاغل بعدی او عبارت بود از: کتابدار ارشد علوم و فناوری در کتابخانه عمومی اکرون (اوهایو)، مشاور و مدیر گروه ارزیابی سیستم در شرکت هرنر (واشینگتن)، متخصص نظام‌های اطلاعاتی در کتابخانه ملی پزشکی امریکا و سرپرست خدمات بازیابی اطلاعات در شرکت تحقیقاتی وستات. لنکستر در ۱۹۷۰ به‌عنوان عضو هیئت علمی در دانشکده تحصیلات تکمیلی کتابداری دانشگاه ایلینویز مشغول به‌کار شد و در ۱۹۷۲ به‌مرتبه استادی رسید.
خدمت لنکستر به رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی با تألیف، آموزش، و ارائه خدمات مشاوره‌ای صورت گرفته است.
آثار
مهم‌ترین آثار لنکستر عبارتند از :
- « نمایه‌سازی و چکیده‌نویسی، مبانی نظری و عملی» (1991)
- « اگر می‌خواهید کتابخانه خود را ارزیابی کنید» (1988)
- «کتابخانه‌ها و کتابداران در عصر الکترونیک» (1983)
- « شیوه‌های بررسی در کتابخانه‌ها و علوم کتابداری» (1981)
- «به‌سوی نظام‌های اطلاعاتی بدون کاغذ» (1978)
- « اندازه‌گیری و ارزیابی خدمات کتابخانه »(1977) که برنده جایزه رالف شاو (۱۹۷۸) شد.
- « بازیابی پیوسته اطلاعات» (1973)
- «کنترل واژگان در بازیابی اطلاعات» (1972)
- « نظام‌های بازیابی اطلاعات: ویژگی‌ها، آزمون و ارزیابی» (ویرایش ۲، ۱۹۷۹).
علاوه بر اینها، لنکستر کتاب‌های زیادی ویرایش کرده و مقالات و گزارش‌های فراوانی نوشته و منتشر کرده است.
برجستگی آثار وی با جایزه‌هایی که انجمن اطلاع‌رسانی امریکا در سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۵ به بهترین کتاب و ۱۹۶۹ به بهترین مقاله وی داد، شناخته می‌شود.
افتخارات
- بورس تحصیلی دانشگاه ایلینویز (۱۹۸۹-۱۹۹۲)
- جایزه جی.کی.هال از انجمن کتابداران امریکا (۱۹۸۹)
- جایزه مریت از انجمن علوم اطلاع‌رسانی‌امریکا (۱۹۸۸)
- جایزه ویژه معلم علوم اطلاع‌رسانی از طرف انجمن علوم اطلاع‌رسانی امریکا (۱۹۸۰)
- جایزه فولبرایت در سال‌های ۱۹۷۵ و ۱۹۸۵
لنکستر به‌عنوان مشاور با اداره مرکزی اطلاعات امریکا، مرکز زبان‌شناسی کاربردی، کتابخانه ملی پزشکی، دفاتر مختلف سازمان ملل، و مرکز پژوهش تحولات بین‌المللی همکاری دارد. او همچنین چندین گزارش و راهنما برای یونسکو تهیه کرده است.
شهرت لنکستر
لنکستر بیشترین تأثیر را در تهیه معیار و روش‌هایی برای ارزیابی عملکرد نظام‌های اطلاعاتی داشته است که عمدتاً از طریق توسعه و اصلاح و به‌کارگیری مفاهیم به‌دست آمده از مجموعه بررسی‌های انجام شده در کالج فضانوردی کرانفیلد انگلستان، در اواخر دهه ۱۹۵۰، به مدیریت سی. دبلیو. کلوردون صورت گرفته است.
اثر او به‌نام « ارزشیابی خدمات جست‌وجوهای درخواستی مدلارز» (1968) نقطه عطفی به‌شمار می‌رود. این امر نه تنها به دلیل تأثیری است که این اثر بر تحول بعدی نظام مدلارز گذاشت، بلکه به‌واسطه نشان دادن چگونگی به‌کار گرفتن روش‌های پالایش یافته برای امتحان، تجزیه و تحلیل، و ارزیابی کار یک نظام بازیابی اطلاعات در عمل است.
یک وجه عظمت کار لنکستر در آن است که وی می‌تواند در عین حفظ رویکرد استوار و همه جانبه، ساده بنویسد و بدین‌طریق مفاهیم پیشرفته بازیابی اطلاعات را به‌صورت قابل فهم به دانشجو و کتابدار، بدون ساده‌سازی مفرط، عرضه کند. بنابراین کارهای لنکستر باید به‌عنوان کوششی برای پل زدن میان چندین بخش مهم حرفه اطلاع‌رسانی مورد توجه قرار گیرد. کار اولیه او در زمینه کنترل واژگان و ارزیابی نظام‌ها، ارتباط میان نظریه و عمل را برای طراح فن‌مدار نظام‌های اطلاعاتی برقرار می‌کند. کارهای بعدی او، خصوصاً «اندازه‌گیری و ارزیابی خدمات کتابخانه» کوششی برای کاهش شکاف میان حرفه کتابداری به‌طورکلی و ]گروه [بدنه در حال رشد تحقیق در ارتباط با اندازه‌گیری و ارزیابی به‌شمار می‌آیند. بارزترین کمک لنکستر به ادبیات علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی می‌تواند ایجاد انگیزش و علاقه در مورد امکان سودمندی عملی نظریه و تحقیق در این رشته به حساب آید.
