عبدالحسین آذرنگ
زادروز: سال ۱۳۲۵ ه.ش
ملیّت: ایرانی
محل تولّد: کرمانشاه
شهرت: نویسنده، پژوهشگر، آموزشگر و ویراستار
عبدالحسین آذرنگ در سال ۱۳۲۵ در کرمانشاه زاده شد، از همان دوران کودکی، به آموختن و حفظ کردن اشعار و لطایف ادب فارسی پرداخت. تحصیلات ابتدایی را تا دیپلم در ۱۳۴۴ در آنجا به انجام رساند. سپس وارد دانشگاه شیراز شد و بنا بر سفارش خانواده، در رشتۀ اقتصاد به تحصیل پرداخت، اما چون به آن علم علاقه نداشت، رشتۀ تاریخ را برگزید و در ۱۳۴۹ از دانشگاه اصفهان لیسانس تاریخ دریافت کرد. وی در سال ۱۳۵۴، دوره فوق لیسانس علوم کتابداری و اطلاع رسانی را در دانشگاه تهران به پایان برد. آذرنگ دوباره در دوره دکتری این رشته به تحصیل پرداخت ولی موفق به اتمام آن نشد. ابوالحسن نجفی و هوشنگ گلشیری و ضیاء موحد از استادان عبدالحسین آذرنگ بودند. گذراندن درسهایی از دوره دکتری در انگلستان و ایران، گذراندن دورههایی در نویسندگی خلاق نشر در آمریکا از دیگر تلاشهای وی بوده است.
از مسئولیت های وی می توان به ویراستاری انتشارات فرانکلین، عضویت در هیئت علمی موسسه تحقیقات و برنامه ریزی آموزشی، همکاری با مرکز اسناد فرهنگی آسیا و غیره اشاره کرد.
والدین و انساب
پدر عبدالحسین آذرنگ (وفات: ۱۳۷۰ ه.ش) کارمند دادگاه استیناف بود و چند کتاب در حقوق به رشتۀ تحریر درآورده است. داستانهایی نیز نوشته است که در مطبوعات محلی به چاپ رسیده است. تألیفی ناتمام در مورد تاریخ کرمانشاه نیز از وی به جای مانده است (فرهنگ ناموران..، زندگینامۀ خود نگاشته).
فعالیتهای ضمن تحصیل
عبدالحسین آذرنگ ضمن تحصیل در دانشگاه اصفهان، در پی آشنایی با نویسندگانی چون ابوالحسن نجفی و هوشنگ گلشیری و ضیاء موحد، به ادبیات جدید علاقهمند شد. پس از خدمت نظام (۱۳۴۹ تا ۱۳۵۱ش) با گذرانیدن چند دورۀ آموزشی نویسندگی خلاق و کامپیوتر، به تکمیل تحصیلات پرداخت.
مشاغل و سمتهای مورد تصدی
عبدالحسین آذرنگ با معرفی ابوالحسن نجفی به سمت ویراستار در انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد. در مدت فعالیت در آن موسسه طی سالهای ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ با نوسندگان و مترجمانی چون کریم امامی و نجف دریابندری و محمد حیدری ملایری همکاری داشت.
آذرنگ در سال ۱۳۵۵ به عضویت هیئت علمی موسسه تحقیقات و برنامه ریزی آموزشی (وابسته به وزارت علوم) که سمت ریاست آن را احسان نراقی داشت، در آمد. در این موسسه اذرنگ علاوه بر فعالیت های پژوهشی، مسئولیت های برنامه ریزی و سازماندهی مراکز اسناد و اطلاعات دانشگاهها و موسسات پژوهشی را عهده دار گردید.
در سال ۱۳۵۵-۱۳۵۷ با مرکز اسناد فرهنگی آسیا نیز همکاری داشت. چنگیز پهلوان و ناصر پاکدامن و محمد حسین دانشی از همکاران وی در مرکز اسناد فرهنگی آسیابودند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آذرنگ به مدیریت مرکز مدارک علمی موسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی منصوب گردید. در این مرکز، وی با پیشنهاد طرح های جدید در اطلاع رسانی و انتشار منابع جدید و مدیریت مشارکتی و همکاری با مرکز مشابه و به مورد اجرا نهادن انها ،به تغییر اسامی در نحوه کار مرکز مبادرت کرد. ولی با برکناری او در ۱۳۶۰ از آن سمت اجرای آن برنامه ها نیز متوقف گردید.
پس از آن، سه سالی به طور آزاد به کار نگارش مقاله، تالیف، ترجمه و ویرایش پرداخت. در سال ۱۳۶۳ به جمع مولفان دانشنامه جهان اسلام پیوست. بنا بر سابقه علمی، از همان آغاز به عضویت شورای علمی بنیاد در آمد و در تربیت دهی امور آن حسن فعالیت بسیار داشت. همکاری وی با این موسسه تاکنون ادامه دارد. او در امور برنامه ریزی و آموزش و پژوهش بنیاد نیز همکاری داشته است.
همکاری آذرنگ از سال ۱۳۵۳ با تنظیم کتابشناسی کتابهای جدید در مجله کتاب امروز آغاز گردید و تاکنون ادامه دارد. او هم اکنون عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی است. وی همچنین درسالهای ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۰ مدیر بخش کتابشناسی و بخش انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی بوده است و عضو علمی دانشنامه ایران از سال ۱۳۸۱ و مدیر بخش مفاهیم جدید از دیگر تلاشهای این مولف، مترجم و ویراستار بوده است که اکنون نیز ادامه دارد. آذرنگ هم اینک نیز به عنوان نویسنده، مترجم، ویراستار و آموزشگر و مشاور در برخی از دانشنامهها همکاری میکند.
فعالیتهای آموزشی
مشاور در زمینههای فرهنگی و آموزشی و پژوهشی در سازمان برنامه و بودجه، شورای آموزش فنی و حرفهای، شهرداری تهران، شرکتهای سرب و روی و فولاد ایران از سالهای ۱۳۶۱ تا ۱۳۸۱ ازدیگر فعالیتهای عبد الحسین آذرنگ بوده است.
عبدالحسین آذرنگ در سالهای ۱۳۷۰ تا۱۳۸۱ مدرس مباحث تاریخ تمدن و تاریخ علم و نشر دانشگاه آزاد بوده است. وی همچنین مدرس مباحث نظری نشر و ویرایش ساختاری – محتوایی در مرکز نشر دانشگاهی، اتحادیه ناشران و برخی مراکز دیگر بوده است که این فعالیت از سال ۱۳۷۸ شروع شده و هم اکنون نیز ادامه دارد.
آذرنگ هم اینک نیز به عنوان نویسنده، مترجم، ویراستار و آموزشگر و مشاور در برخی از دانشنامهها همکاری میکند.
آرا و گرایشهای خاص
عبدالحسین آذرنگ نشر کتاب را مهمترین رکن فعالیت فرهنگی ایران میداند. به عقیدۀ وی تکنولوژی اطلاعرسانی، از طریق کتاب متحول شده است و چنانچه برنامهریزان فرهنگ به پیشرفت آن کمک نکنند، این صنعت فرهنگی، آسیبهای جبرانناپذیری خواهد دید.
چگونگی عرضه آثار
حوزه اصلی تحقیقات شخصی آذرنگ مسائل نظری نشر و کتاب و رابطه آنها به ویژه با مباحثی از علوم و ارتباطات، حوزه تحقیقات مرتبط با وظایف دانشنامهنگاری و نیز تاریخ معاصر ایران در قرن چهاردهم (۱۳۰۰ به بعد) است. وی علاوه بر تالیف و ترجمه کتب فراوان، مقالات فراوان دیگری نیز ترجمه یا تالیف کرده است که تعداد آنها چند صد مقاله در زمینههای مختلف ونیز شمار زیادی مقالات دانشنامهای را شامل میشود. ویرایش بیش از ۱۰۰ کتاب و بیش از ۱۰۰۰ مقاله از دیگر تلاشهای این فرهنگ پژوه به شمار میرود.
آثار تالیفی
چون و چرایی در باب سیاستهای نشر کتاب. تهران: کتابدار، ۱۳۸۰.
چند بحث و نظر درباره تکنولوژی. تهران: موسسه فرهنگی نشر دریا، ۱۳۶۹.
تکنولوژی و بحران محیط زیست . تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۴.
از این سو و آن سو (دستچینی از نوشتهها). تهران: بیستون، ۱۳۷۹.
اطلاعات و ارتباطات. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۱.
فرهنگ اصطلاحات دکومانتاسیون. تهران: مرکز مدارک علمی، ۱۳۵۹.
شمهای از کتاب، کتابخانه و نشر کتاب. تهران: کتابدار، ۱۳۷۸.
شمهای از انتشار کتاب در ایران. تهران: نشر کتابدار، ۱۳۷۸.
شمهای از اطلاعات و ارتباطات. تهران: نشر کتابدار، ۱۳۷۸.
گامهای اصلی در نشر کتاب. تهران: اتحادیه ناشران و کتابفروشان، ۱۳۸۰.
آشنایی با چاپ و نشر. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، ۱۳۷۵.
چند بحث و نظر درباره فنآوری. تهران: جهان کتاب، ۱۳۷۹.
در قلمرو نشر ویرایش و دانشنامهنگاری. تهران: ققنوس، ۱۳۸۲.
چند نوشتار و گفتار در نشر کتاب و ویرایش. تهران: ققنوس، ۱۳۸۱.
نشر و انقلابی در راه: همراه با گفتاری چند در زمینه دانشنامهنگاری و ویرایش. تهران: موسسه فرهنگی – هنری جهان کتاب، ۱۳۸۹.
باب آشنایی با ریچارد ررتی. تهران: موسسه فرهنگی ـ هنری جهان کتاب، ۱۳۹۰.
استادان و نااستادانم. تهران: جهان کتاب، ۱۳۹۰.
بازاندیشی در مباحثی از نشر و ویرایش. تهران: ققنوس، ۱۳۸۴
تاریخ تمدن. تهران: کتابدار، ۱۳۹۰.
دورههای عادی و بحرانی نشر کتاب در ایران در نیم قرن اخیر (۱۳۷۰ – ۱۳۲۰). مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۴
سقوط ها، فروپاشیها: نظری به تمدنهای سقوط کرده، فروپاشیده، پایانیافته و دیدگاهها و فرضیهها درباره تمدن و آینده آن. تهران: جهان کتاب، ۱۳۹۱.
همکاری در تالیف و ترجمه
خرد و آزادی: یادنامه دکتر امیر حسین جهانبگلو . تهران: باغ آینه، ۱۳۷۲.
دائرهالمعارف دانش بشر. تهران: فرهنگ نشر نو، ۱۳۸۰
تاریخ شفاهی نشر ایران. تهران: ققنوس، ۱۳۸۲.
کتابفروشی. به خواستاری ایرج افشار. تهران: شهاب ثاقب، ۱۳۸۳ – ۸۷۱۳
از پست و بلند ترجمه. تهران: نیلوفر، ۱۳۸۵.
بخوان و بدان: چکیده اطلاعات عمومی از دانش بشر. تهیه شده در واحد فرهنگنویسی و تدوین کتب مرجع فرهنگ نشر نو. تهران: فرهنگ نشر نو، ۱۳۸۸.
شبکه اطلاعرسانی در کشورهای اسلامی. از اکملالدین احسان اوغلو… [و دیگران]. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۶۹.
اصطلاحنامه فرهنگ ارتباطات اطلاعات از اصطلاحنامه یونسکو. ترجمه عباس حری، با همکاری پروانه گودرزی؛ گردآورنده جین آچسن. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۵.
اصطلاحنامه علم اطلاعرسانی و دکومانتاسیون. تهیه و تدوین اتحادیه بینالمللی مراکز مدارک (فید)، با همکاری یونسکو؛ ترجمه محمدحسین دانشی. تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا، [۱۳۵۷].
فلسفه و امید اجتماعی. ریچارد ررتی. نگار نادری.- تهران: نشر نی، ۱۳۸۴.
بر آمدن عباسیان: ایدئولوژی مذهبی و اقتدار مذهبی/ نادر نادری.ترجمه نگار نادری. تهران: سخن، ۱۳۸۴
تاریخ علم و فنآوری. نوشته جیمز مککلین، هرولد درن. ترجمه نگار نادری. تهران: سخن، ۱۳۸۷.
تاریخ علم. نوشتهی پیتر دی بر. ترجمه نگار نادری.- تهران: سخن، ۱۳۸۸.
ترجمه
حال و آینده اطلاعات و ارتباطات. تالیف ن. ت. پترویچ. مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
گزیده از مقالات استیس (ده مقاله گزیده درباره علم، فلسفه، ارزش، اخلاق). و. ت. استیس. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، ۱۳۷۱.
راهی نو در منطق. نوشته ویلفرید هاجز. تهران: اطلاعات، ۱۳۶۴.
انتقال تکنولوژی: راهبردی برای خوداتکایی علمی و فنی کشورهای خاورمیانه. نوشته کاووس محنک. تهران: کویر، ۱۳۷۳.
مبانی و تاریخ فلسفه غرب. نوشته ر. ج. هالینگ دیل. تهران: کیهان، ۱۳۶۴.
تاریخ و فلسفه علم. نوشته لویس ویلیام هلزی هال. تهران: سروش، ۱۳۶۳.
تاریخ تمدن از نوزایی تا سده ما. هنری لوکاس. تهران: کیهان، ۱۳۶۸.
تاریخ تمدن از کهنترین روزگار تا سده ما. هنری. لوکاس. تهران: کیهان، ۱۳۶۶.
تاریخ علم. تالیف دامپی یر. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، ۱۳۷۱.
راهنمای نمایهسازی مدارک و گسترش اصطلاحنامه توسعه فرهنگی در کشورهای آسیا. نوشته دومینیک سنویل. [تهران]: مرکز اسناد فرهنگی آسیا، [۱۳۵۶].
برگزیدهای از مقالههای استیس. والتر ترنس استیس. تهران: هرمس، ۱۳۸۰.
انتقال فنآوری: راهبردی برای خود اتکایی علمی و فنی کشورهای خاورمیانه. کاووس محنک. تهران: هرمس، ۱۳۸۲.
کشور شدن کشور: اندیشه چپ گرا در امریکای سده بیستم. ریچارد ررتی. تهران: نی، ۱۳۸۳
تاریخ تمدن و فرهنگ جهان: پیوندهای فراسوی زمان و مکان. راس ئی. دان… [و دیگران]. تهران: طرح نو، ۱۳۸۲.
ماکجا آباد: مسائل امروز در عصر جهانی. نوشته گرت جونز. تهران: سخن، ۱۳۸۴.
تاریخ تمدن و فرهنگ جهان: پیوندهای فراسوی زمان و مکان. سرویراستار: راس ئی. دان… [و دیگران]. تهران: سخن، ۱۳۸۸.
تاریخنگاری در سده بیستم از عینیت علمی تا چالش پسامدرن. گئورگ ایگرس. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، ۱۳۸۹.
تاریخ فلسفه غرب. رجینالد جان هالینگ دیل. ویرایش ۳.- تهران: ققنوس، ۱۳۸۹.
زندگی و زمانه محمد علی فروغی. نوشته احمد واردی. تهران: نامک، ۱۳۹۱.
ویراستاری
در جست و جوی آزادی: مصاحبههای رامین جهانبگلو با آیزایا برلین. ترجمه خجستهکیا؛ ویراسته عبدالحسین آذرنگ.- تهران: نشر گفتار، ۱۳۷۱.
برنامه اقدام جهانی برای معلولین (مصوب سی و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد)/ سازمان ملل متحد، بخش اطلاعات اقتصادی و اجتماعی؛ ترجمه مهدی بابائی اهری؛ ویراسته عبدالحسین آذرنگ.- تهران: سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، ۱۳۷۲.
واژهنامه علوم کتابداری و اطلاعرسانی/ فاطمه اسدی کرگانی با همکاری زهرا اباذری؛ ویراستار عبدالحسین آذرنگ.- تهران: کتابدار، ۱۳۸۰.
مهاتما گاندی در جستجوی حقیقت/ ترجمه و تدوین خجسته کیا؛ ویراسته عبدالحسین آذرنگ.- تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۲.
آییننامه برابری فرصتها برای معلولین/ ترجمه مهدی بابائی اهری؛ ویراسته عبدالحسین آذرنگ.- تهران: سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، ۱۳۷۳.
تاریخ شروان و دربند/ تالیف و. مینورسکی؛ ترجمه محسن خادم؛ ویراسته عبدالحسین آذرنگ.- تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۷۵.
فرهنگ فشرده کتابداری و اطلاعرسانی/ نوشته استلا کینن؛ ترجمه و تدوین فاطمه اسدی کرگانی؛ مقابله و ویرایش عبدالحسین آذرنگ.- تهران: نشر کتابدار، ۱۳۷۸
واژهنامه کتابداری و اطلاعرسانی/ نوشته فاطمه اسدی گرکانی؛ با همکاری زهرا اباذری؛ مقابله و ویراستاری عبدالحسین آذرنگ.- تهران: نشر کتابدار، ۱۳۸۰.
کتابشناسی و مقالهشناسی توصیفی موسیقی ایران/ گردآورنده و تدوینگر: علی رضا میر علی نقی؛ ویراستار عبدالحسین آذرنگ.- تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، مرکز موسیقی، ۱۳۸۶.
شاهان شروان و امیران دربند (تاریخ شروان و دربند سده چهارم هجری) روایتی از "تاریخالباب" با شرح و توضیح جغرافیایی، قومشناختی، تاریخی و اجتماعی/ ولادیمیر فئودوژویچ مینورسکی؛ ترجمه محسن خادم؛ ویراسته عبدالحسین آذرنگ.- تهران: نشر کتاب مرجع،۱۳۸۷
دانش جغرافیایی مسلمان: تاریخچه آرا، مکاتب، آثار و نقشههای جغرافیایی در تمدن اسلامی/ فرانتس تشنر، مقبول احمد؛ ترجمه محمد حسن گنجی، عبدالحسین آذرنگ.- تهران: نشر کتاب مرجع، ۱۳۸۷
مقالات
سانسور
دوره های عادی و بحرانی نشر کتاب در ایران ( ۱۳۲۰-۱۳۷۰).
تحلیل و نقد در ویرایش در عصر نشر دستخوش تحول
نشر کتاب در ایران: سیر اجمالی تحول، مانع ها و چالش ها.
چرا ما نشدیم؟ (نقد کتاب صادق زیبا کلام).
معماری کتاب در ضرورت تعریفی دیگر.
مترجم، همچون بازیگر.
اخلاق در ویرایش و نشر.
سیاست ویراستاری در ایران.
مشکلات و موانع عمده دایره المعارف نگاری در ایران.
گونه های ویرایش
نوشتن نقد و بررسی
آینده انقلابی
مطبوعات و نشر در دوره تحولات اندونزی
تحولات در نشر روسیه
چرا ویراستار شدی : گفت و گو با مری ایمبری
موج نو اطلاعات در کتابخانه ها (درآمدی بر شبکه اینترنت)
آموزش کتابداری در ایران. (مصاحبه)
داستان کوتاه چه گونه بخوانیم، چه گونه بنویسیم
ریچارد رورتی، پراگماتیسم آیرنی و لیبرالیسم
صلح و آرامش رورتی با پلی میان قلمرو خصوصی و عمومی
بحران نشر کتاب در جهان سوم
پژوهش و دانشنامه نگاری
تاریخ نشر کتاب در ایران (۷)
تاریخ نشر کتاب در ایران (۶)
تاریخ نشر کتاب در ایران (۵)
تاریخ نشر کتاب در ایران (۴)
تاریخ نشر کتاب در ایران (۳)
نگاه محلی، نگاه جهانی
کتاب و کتابخوانی: تاریخ نشر کتاب در ایران (۱)
علی امینی و ریشه های شکست اصلاحات (۵)
علی امینی و ریشه های شکست اصلاحات (۴)
دانش نامه نگاری در ایران و آینده آن از دید کلان
علی امینی و ریشه های شکست اصلاحات (۲)
علی امینی و ریشه های شکست اصلاحات (۳)
علی امینی و ریشه های شکست اصلاحات (۱)
جایگاه کریم امامی در نشر و ویرایش
اومبرتو اکو و تاویل، زبان و ترجمه: دیدگاه اومبرتو اکو درباره تأویل
یادگاری ماندگار از رضا سید حسینی
جبهه ملی ایران
فرافرهنگ های جهانی و آینده جوانان ما
سپهبد حاجعلی رزم آرا رازی ناگشوده
سلسله گفت و گوها پیرامون نشر و فرهنگ
حاج سیاح: نویسنده سفرنامه و خاطرات از دگراندیشان و مشروطه خواهان عصر قاجار
نقد ادبی: میرزا حبیب و حاجی بابای اصفهانی
پرویز ناتل خانلری: از رجال بر جسته ادبی معاصر ایران
حلقه ای دیگر از زنجیره بحرانی کتاب (پخش کتاب در ایران)
کتابفروشی حلقه دیگری از زنجیره بحرانی کتاب
کتابداری فقر
نشر و ناشران از دیدگاه کتابداران و اطلاع رسانان
نکاتی چند پیرامون سیاست تألیف در ایران
بلبشوی ویرایش
مقالات بیشتر: http://www.ensani.ir/fa/74/profile.aspx