کارل هرمان اِته     Carl Hermann Ethé
۱۳۹۴-۱۱-۱۸
کارل هرمان اِته
وی، پژوهشگر، شرق‌شناس، و فهرست‌نویس نامدار آلمانی در سال ۱۸۴۴ در قصبه اشترالزْوند زاده شد. در اوایل سال ۱۸۷۲ به آکسفورد دعوت شد تا در کار فهرست‌نویسی نسخه‌های خطی برخی زبان‌های شرقی با آن دانشگاه همکاری کند. همزمان با آغاز کار در کتابخانه بودلیان، از جانب وزیر انگلیس در امور هندوستان مأموریت یافت که از نسخه‌های فارسی موجود در کتابخانه دیوان هند لندن فهرستی تهیه کند.
کارل هرمان اِته     Carl Hermann Ethé
زادروز: ۱۸۴۴ م.
زادگاه: اشترالزْوند
ملیّت: آلمانی
درگذشت: ۱۹۱۷ م.
وی، پژوهشگر، شرقشناس، و فهرستنویس نامدار آلمانی در سال ۱۸۴۴ در قصبه اشترالزْوند زاده شد. آموزشهای مقدماتی را در زادگاه خویش و تحصیلات عالی را در دانشگاههای گرانیروالْد و لایپزیگ دنبال کرد. در ۱۸۶۵ به دریافت درجه دکتری در رشته زبانشناسی نایل آمد. آنگاه راهی مونیخ شد و در دانشگاه این شهر به مطالعه و تدریس زبانهای فارسی، عربی و ترکی پرداخت که از ۱۸۶۷ تا ۱۸۷۱ ادامه یافت.
در اوایل سال ۱۸۷۲ به آکسفورد دعوت شد تا در کار فهرستنویسی نسخههای خطی برخی زبانهای شرقی با آن دانشگاه همکاری کند. اته که سخت مشتاق آشنایی با آثار کهن این زبانها بود، به انگلیس رفت و حدود سه سال از عمر خود را در آن دانشگاه به مطالعه نسخههای خطی گذراند. ثمره این مطالعات، تکمیل فهرستی از نسخههای خطی فارسی، عربی، ترکی، هندی، و پشتوی موجود در کتابخانه بودلیان در آکسفورد بود که چندی پیش از آن توسط شرقشناس نامور آلمانی، کارل ادوارد زاخائو، آغاز شده بود. بهعلاوه، او فهرستی تکمیلی از نسخههای خطی عربی همین کتابخانه فراهم آورد. ظاهراً در همین دوران بود که دانشگاه آکسفورد درجه کارشناسی ارشد افتخاری به وی داد.
همزمان با آغاز کار در کتابخانه بودلیان، از جانب وزیر انگلیس در امور هندوستان مأموریت یافت که از نسخههای فارسی موجود در کتابخانه دیوان هند لندن فهرستی تهیه کند. در سالهای ۱۸۸۷-۱۸۸۹ ممتحن رسمی مدرسه مطالعات شرقی دانشگاه آکسفورد بود.  در ۱۸۷۵ دانشگاه ویلز انگلیس از وی دعوت کرد که در کهنترین شعبه این دانشگاه، واقع در شهر ابریستویث به تدریس زبان آلمانی و زبانهای شرقی بپردازد. وی با پذیرش این دعوت در واقع اقامتگاه آینده خود را انتخاب کرد. اته چهل سال (تا ۱۹۱۵) در این گوشه آرام در مقام استادی دانشگاه ویلز به تحقیق و تتبع و تدریس پرداخت. از پارهای گزارشها برمیآید که پذیرفتن دعوت دانشگاه ویلز و اقامت دائم وی در آنجا، در واقع، گریز از حکومت بیسمارک و تن دادن به نوعی تبعید سیاسی بوده است. با وجود این، اته همچنان به ملیت خویش میبالید.
اته علاوه بر زبانهای عبری، عربی و سانسکریت زبانهای آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی را نیز تدریس میکرد و در نشریه دانشگاه پیوسته اعلام میداشت که حاضر است با دانشجویان دیگر زبانهای شرقی کار کند.
وی، تا پایان عمر، لهجه آلمانی خود را حفظ کرد و با اینکه در زبانآموزی استعدادی درخشان داشت، هیچگاه برای آموختن زبان ویلزی به خود زحمت نداد. طی اقامت در ابریستویث، فرصتی یافت تا با شرقشناسان بزرگ انگلیسی، از جمله ادوارد براون آشنا شود. او سالها عضو رسمی انجمن شرقشناسی آلمان بود و مقالات متعددش در نشریات معتبر آلمان به چاپ میرسید.
از اته آثار بسیاری در زمینههای گوناگون (تحقیقات، ترجمهها، نشر انتقادی متون کهن و فهرستهای نسخ خطی) در قالب مقاله، رساله و کتاب بر جای مانده است. او صاحب تألیفات و تحقیقات ارزندهای درباره شعر فارسی و شعرای فارسیزبان است. اهمّ ترجمهها و متون کهنی که او با دیدگاهی انتقادی منتشر ساخته نیز در این باره است.
فهرست نسخههای خطی فراهمآمده توسط او به این قرار است:
  1. «فهرست نسخههای خطی فارسی، ترکی، هندی، و پشتو در کتابخانه بودلیان آکسفورد»، بخش ۲، آکسفورد، ۱۹۰۳ (ج ۱، ۱۸۸۹). این فهرست شامل معرفی دویست و پنجاه و چهار نسخه خطی است که در ۱۷۵۸ از جیمز فریزر، کارمند شرکت هند شرقی، خریداری شده بود
  2. «فهرست نسخههای خطی در کتابخانه دیوان هند لندن»، ج ۱ و ۲، آکسفورد، ۱۹۰۳٫ این فهرست در ۱۹۳۷ توسط ادوارد ادواردز ویرایش و توضیحات و نمایههایی بر آن افزوده شد.
  3. «فهرست نسخههای خطی شرقی، فارسی، عربی، و هندی در کتابخانه ملی ویلز» ابریستویث، ۱۹۱۶٫
  4. «فهرست توصیفی نسخههای خطی فارسی و عربی کتابخانه ادینبورگ» (با همکاری اشرفالحق و روبرتمن)، ادینبورگ، ۱۹۲۵٫
اته و همسرش در آغاز جنگ جهانی اول در آلمان به سر میبردند. پس از چندی به تقاضای مقامات دانشگاه ابریستویث اجازه یافتند که به بریتانیا برگردند، ولی چون در آن روزها احساسات ضدآلمانی در سراسر بریتانیا و از جمله در ابریستویث بسیار تند و خطرناک بود، اته و همسرش ناچار به ترک شهر شدند و با آنکه مطبوعات و برخی مقامات بلندپایه دانشگاهی و سیاسی به حمایت از او برخاستند و او خود درخواست تابعیت انگلستان کرد، سرانجام در برابر حقوق بازنشستگی مختصری، ناگزیر به استعفا شد. با این حال، وی همچنان تا هنگام مرگ (۱۹۱۷) به کار فهرستنویسی برای موزه بریتانیا و دیوان هند لندن ادامه داد.
افزودن دیدگاه جدید:

متن ساده

HTML محدود

Image CAPTCHA
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید