کاپيتولاسيون در تاريخ ايران
نویسنده: محمدعلي چلونگر
ناشر: نشر مرکز
موضوع: کاپيتولاسيون -- ايران.
تاریخ چاپ: 1382
تعداد صفحه: 220 صفحه
«کاپیتولاسیون در تاریخ ایران» اثر محمدعلی چلونگر است که در سال 1382 از سوی نشر مرکز در قطع رقعی و 220 صفحه منتشر شده است. در این کتاب به سیر تاریخی حق قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون) در تاریخ ایران از آغاز تا الغای رسمی آن اشاره شده است. زمینه‌های پیدایش کاپیتولاسیون در مشرق زمین و کشورهای اسلامی، هدف‌های بیگانگان از درخواست این‌گونه امتیازها، سیر تاریخی کاپیتولاسیون از زمان مغول تا قاجاریه، مقاومت‌هایی که در مقابل این پدیده صورت گرفته و آثار و پیامدهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، قضایی و فرهنگی تحمیل کاپیتولاسیون به ایران موضوع های اصلی کتاب را تشکیل می‌دهند.
مباحث کتاب در شش فصل سامان یافته است. فصل نخست درباره زمینه‌های پیدایش کاپیتولاسیون در مشرق زمین و کشورهای اسلامی و اهداف بیگانگان از درخواست این امتیاز است. در فصل دوم از پیدایش و سیر تاریخی آن در ایران از زمان مغول تا قاجاریه سخن گفته شده. کاپیتولاسیون در زمان قاجاریه که با امضای قرارداد ترکمانچای به وسیله روس‌ها به ایران تحمیل شد، موضوع فصل سوم را تشکیل می‌دهد.
موضوع مقاومت‌های مختلف در برابر کاپیتولاسیون در فصل چهارم این اثر ارایه شده است. در فصل پنجم، چگونگی و جریان الغای کاپیتولاسیون از سوی مقامات ایرانی که از انقلاب مشروطیت آغاز شده بود، بررسی شده و فصل ششم به نتایج سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، قضایی و فرهنگی تحمیل کاپیتولاسیون اختصاص یافته است.
