احاديث کاشيهاي زرينفام حرم امام رضا عليهالسلام/ تأليف عبدالله قوچاني؛ زيرنظر اداره پژوهش و معرفي آثار معاونت امور موزهها.- مشهد: سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوي، ۱۳۹۶.
۴۵۳ ص.: مصور (رنگي).- ( سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوي؛ ۹۴)
عنوان ديگر: احاديث کاشيهاي زرينفام حرم مطهر امام رضا عليهالسلام.
کتابنامه.
نمايه.
ISBN 978-964-6429-96-3.
نفيس.
موضوع: ۱.کاشي و کاشيکاري اسلامي -- ايران -- مشهد. ۲.آستان قدس رضوي.
شماره ديويي: الف 877 ق 738/609558222
حرم مطهر امام رضا(علیه السلام) یکی از بناهای ایران اسلامی است که در گذر اعصار و قرون، جلوهای جمیل از جمال عالم آرای هنر اسلامی را به فرادید مشتاقان و ارادتمندان خاندان رسالت گذاشته است. معماران، کاشی کاران، خطاطان و هنرمندان بسیاری، تمام هنر و عشق و ایمان خود را در این نمایشگاه جاودانه در قالب سازهها و نگارههایی چشم نواز، تجسم بخشیده و در قالب آرزو و ایمان خویش ریختهاند.
کاشیهای حرم مطهر افزون بر زیبایی خیرهکننده و اعجابآور خود از دیرباز حاصل پیامهای آسمانی بودهاند که توسط عالمان و فرزانگان از میان آیات قرآن و احادیث پیامبر و ائمه معصومان (علیهم السلام) گلچین شده و پس از آن با خامهٔ استادان بزرگ خط، تحریر یافته است. در میان کاشیهای گوناگون حرم مطهر امام رضا(علیه السلام)، کاشیهای زرین فام، ارزشمندترین آنهاست، چه به لحاظ تکنیک ساخت و چه غنای محتوای کتیبه و متن. احادیث کاشیهای زرین فام حرم مطهر امام رضا(علیه السلام) از مستندترین مجموعه حدیثهایی است که توسط هنرمندان بزرگ ایرانی از قرن هفتم و هشتم قمری برای تزیین دیوارهای اطراف مضجع شریف امام رضا(علیه السلام) ساخته شده است.
متن این احادیث، با توجه به قدمت کاشیها بسیار حائز اهمیت است. احادیث مندرج بر روی این کاشیها را با توجه به اینکه از زمان نگارش تغییری در آنها رخ نداده است، میتوان سند دست اول در نظر گرفت.
کتاب «احادیث کاشیهای زرین فام حرم مطهر امام رضا(علیه السلام)»، تازهترین اثر مشترک بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی و سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که به همت عبدالله قوچانی گردآوری شده است.
کاشی هایی که در این کتاب چاپ شده، مجموعه کاشیهایی است که قبلاً از دیوارهای اماکن متبرک حرم مطهر رضوی جدا شده و در موزه آستان قدس رضوی محفوظ است .
در بخش اول ، ابتدا با نگاهی کوتاه به پیشینه کاشی های زرین فام، مشخصات و ویژگی های برخی از این نوع کاشیها در اماکن و موزههای مختلف دنیا بیان شده است، سپس به معرفی مهمترین کاشیکاران حرم مطهر رضوی که تا کنون شناسایی شدهاند، پرداخته شده است و در ادامه آن بخش از کاشیهای موزه که تاریخ ساخت داشتهاند از این منظر مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش دوم که بیشترین قسمت این پژوهش به آن اختصاص یافته است، 352 قطعه از کاشیهای موجود در گنجینه کاشی آستان قدس رضوی معرفی شده است.
نویسندۀ کتاب «احادیث کاشیهای زرین فام حرم مطهر امام رضا(علیه السلام)»، در فرایند رسیدن به اهداف خود با مراجعه به منابع معتبر و بهرهگیری از مطالعات میدانی، مشخصات و ویژگیهای برخی از این نوع کاشیها در اماکن و موزههای مختلف دنیا و نیز مهمترین کاشیکاران حرم مطهر رضوی را معرفی کرده است.
کتاب یاد شده، در قطع رحلی با شمارگان 500 نسخه توسط سید محمدرضا رضاپور و سید محسن ناجی نصرآبادی ویرایش شده است؛ همچنین امور فنی و محتوایی آن را جواد فرهمندنژاد و حشمت کفیلی بر عهده داشتهاند و طراحی جلد کتاب نیز توسط حمید نخعی و صفحهآرایی آن به همت نیما نقوی صورت گرفته است.