تاسیس: ۱۹۵۰م.

وبگاه: http://www.nlp.gov.pk

موقعیّت: اسلام آباد

در سال ۱۹۴۷ میلادی در زمان استقلال پاکستان خسارات جبران ناپذیری به کتابخانه های محدودی که در خاک پاکستان قرار گرفتند وارد آمد و با مشکلات فراوانی که دولت وقت پاکستان با آن روبرو بود در سال ۱۹۴۹ میلادی برای حفظ و نگهداری میراث فرهنگی مردم زیر نظر وزارت آموزش ، اداره کل آرشی و کتابخانه ها در شهر کراچی تاسیس نمود و درسال ۱۹۵۰ میلادی کتابخانه ملی پاکستان را بعنوان شاخه ای از آن اداره کل تاسیس کرد.

در سال ۱۹۵۴ "کتابخانه شخصی لیاقت" با کتابخانه ملی ادغام گردید و "کتابخانه ملی لیاقت" نامیده شد. در سال ۱۹۶۹ کتابخانه ملی لیاقت پاکستان به عضویت انجمن جهانی «کپی رایت» درآمد، اما پس از انتقال پایتخت از کراچی به اسلام آباد، تصمیم بر آن شد که کتابخانه ملی کشور در پایتخت جدید تأسیس شود و کتابخانه لیاقت دوباره به نام قبلی خود بازگشت. این کتابخانه تا سال ۱۹۸۶ برخی از وظایف کتابخانه ملی را انجام می داد، اما در این سال زیر نظر دولت سِند، که تحت فرماندهی کابینه فدرال بود، به کار خود ادامه داد.

طرح تاسیس کتابخانه ملی پاکستان به سال ۱۹۶۳ برمی گردد، اما به دلیل حوادث تاریخی و مشکلات سازمانی و مالی که پیش آمده بود، ساخت آن تا سال ۱۹۸۸ به تعویق افتاد و در ژوئن ۱۹۸۸ طبق برنامه به پایان رسید و مجموعه های پراکنده کتابخانه همراه با پرسنل در همان سال به ساختمان جدید منتقل شدند، نصب سیستم هواساز به دلیل تغییر سیاست وارداتی به تأخیر افتاد و نهایتاً در سال ۱۹۹۱ کامل شد و در ۲۴ اوت ۱۹۹۳ توسط نخست وزیر وقت پاکستان افتتاح گردیده است.

عملکرد کتابخانه

بر اساس نیازهای فکری و فرهنگی مردم پاکستان و با در نظر گرفتن اهمیت کتابخانه ملی به عنوان مهم ترین مرکز منبع یابی میراث ادبی حکومت پاکستان و پیشرو در توسعه کلیه کتابخانه های کشور، اهداف زیر برای کتابخانه ملی در نظر گرفته شده اند:

الف- گرد آوری هر نوع مواد یا مطلبی که در ارتباط با پاکستان و مردم این کشور نوشته شده و جمع آوری نیاز مندیهای ملی در این زمینه

ب- دریافت و نگهداری میراث مکتوب ملی پاکستان که تحت قانون کپی رایت جمع آوری گردیده اند.

پ- تشویق و ترغیب کارشناسان و شرق شناسان جهت استفاده از کتابخانه و دادن اطلاعات وخدمات به شخصیتهای مهم اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی و بخشهای فرهنگی، اجتماعی کشور

ت- تهیه کتابشناسی ملی از کتاب های جاری و کتاب های چاپ قبلی کشور پاکستان

ث- شرکت در طراحی انواع مختلف خدمات کتابخانه ای در کشور و ارائه خدمات پشتیبانی و همکاری بین کتابخانه ای

ج- رهبری داد و ستد بین المللی مواد کتابخانه ای در کل کشور

چ- برگزاری دوره ها، سمینارها، کارگاه های آموزشی، کنفرانس ها و … برای آموزش و ارتقای علمی کتابداران و تشویق به استفاده از فناوری های نوین

ح- ارتقای کفیت کتابخانه ها و خدمات کتابخانه ای و انجام تحقیق برای تعیین نیازهای کتابخانه ای

خ- ایجاد زمینه برای تاسیس فهرست/ پایگاه مشترک منابع کتابخانه های مهم پاکستان به منظور هماهنگ سازی استفاده از منابع کتابخانه ای

د- شرکت در مجامع، کنفرانس ها و گردهمایی های بین المللی کتابداری

ذ- ارائه خدماتی در زمینه روشن سازی، ایجاد نشاط و بهینه سازی زندگی اجتماعی مردم پاکستان

فعالیت فرهنگی

کتابخانه ملی در اصل، همان مرکز فرهنگی پایتخت است. این کتابخانه برگزارکننده نمایشگاه های کتاب در روزهای مهم ملی است و ارائه دهنده امکانات سالنی به وزارتخانه ها و نهادهای خصوصی جهت برگزاری سمینارها، کنفرانس ها و فعالیتهای فرهنگی است.

روابط بین الملل     

کتابخانه ملی پاکستان اسناد و مدارک حکومتی خود را با ایالات متحده آمریکا و کتابشناسی ملی خود را کتابخانه های ملی دیگر کشورها مبادله نموده و به عنوان کتابخانه واسپاری انتشارات بانک توسعه آسیایی تمامی انتشارات این بانک را دریافت می نماید. این کتابخانه همچنین ارائه دهنده خدمات اطلاع رسانی و تکثیر می باشد. کتابخانه ملی پاکستان عضو فدراسیون بین المللی انجمن های کتابداری (ایفلا) می باشد.

مرمت و بازسازی مواد نوشتاری

یک آزمایشگاه مرمت و همچنین صحافی در کتابخانه ملی تاسیس شده که کار حفاظت از مجموعه ها را در مقابل آسیب های مختلف انجام می دهد. تمامی کتب قدیمی در مقابل حشرات ضدعفونی می شوند. تمامی نسخ خطی میکروفیلم شده اند و برنامه ای نیز جهت اسکن روزنامه های مهم پاکستان بر روی لوح فشرده در دست تهیه است. اکثر انتشارات سراسر کشور که با کاغذ قدیمی و کیفیت پائین منتشر می شوند در بخش حفاظت مرمت و مجدداً صحافی شده و در مخزن نگهداری می شوند.

خدمات مراجعین

کتابخانه ملی پاکستان به عنوان مرکزی برای کتب مرجع و تحقیقاتی و محلی برای اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم اجتماعی و انسانی بوده و همچنین کتابخانه واسپاری کتب منتشره کشور پاکستان برای استفاده مورخین آینده می باشد. تمامی شهروندان بالای بیست سال پاکستان می توانند عضو این کتابخانه شوند. خارجیان مقیم پاکستان هم می توانند عضو شوند. در کنار این خدمات، کتابخانه ارائه دهنده تسهیلاتی مانند تکثیر، میکروفیلم و اینترنت به اعضای اصلی خود است.

طبقه اول کتابخانه محل نگهداری کتب و نشریات اروپایی ، زبان و زبانهای شرقی و نیز گرد آوری کتب و مجلات و روزنامه ها در باره پاکستان و دیگر کشور های جهان می باشد و ۴ سالن بسیار وسیع و مرتب جهت مطالعه بخشهای مختلف کتابخانه وجود دارد. در طبقه دوم مخزن کتاب کتابخانه ملی است که ورود به آن برای عموم آزاد نمی باشد و صرفاً با دادن مشخصات کتاب از طبقه دوم (مخزن اصلی کتابها) از طریق آسانسور به محل مطالعه در طبقه اول ارسال و پس از مطالعه مجداً به طبقه دوم باز گردانده می شود.

آژانس بین المللی شمارش کتاب (ISBN)

به منظور کنترل کتابشناختی در سطح کشور، آژانس بین المللی شمارش کتاب در سال ۱۹۸۴ میلادی در پاکستان تأسیس شد و ازآن زمان تاکنون ۸۰۶ ناشر پاکستانی و بیش از ۱۸۰۴۲ نسخه از انتشارات پاکستان بوسیله این آژانس پذیرفته شده اند. کتابخانه پاکستان هیچ هزینه ای را برای این خدمات نمی گیرد.

ساختمان کتابخانه

کتابخانه ملی پاکستان در خیابان قانون جنب ساختمان های پارلمان ، نخست وزیری و کاخ ریاست جمهوری ، دیوان عالی کشور و دفتر دولت فدرال واقع شده است. ساختمان کتابخانه دارای چهار طبقه بوده و در زمینی به مساحت ۱۶۸۴۴ فوت مربع می باشد. مجموعاً نزدیک به ۱۶۰ نفر در کتابخانه ملی پاکستان مشغول به کار هستند.

منابع

این مجموعه ها شامل ۴۳۵۰۰ مورد انتشاراتی در پاکستان است که از طریق واسپاری به کتابخانه اهدا شده اند. مجموعه های ویژه شامل نسخ خطی کمیاب به زبان فارسی مربوط به تاریخ کشمیر و نسخه اول «کلیات میر» که در سال ۱۸۱۱ چاپ شده و میکروفیلم/میکروفیش تمامی آمارهای نفوس کشور هند مربوط به سال های ۱۹۱۱، ۱۹۲۱، ۱۹۳۱ و ۱۹۴۱ می باشد. این کتابخانه نسخه هایی از حدود ۳۰۰ عنوان رساله دکترا را که در دانشگاه های آمریکایی پاکستان نوشته شده اند، به صورت میکروفیلم نگهداری می کند. کتابخانه ملی پاکستان تقریباً ۴۶ سال پس از استقلال پاکستان افتتاح شده و در طول دوره ۷ ساله خود، مجموعه خود را از طریق خرید، اهداء، واسپاری و مبادله فراهم کرده است.

۱۴۰۰۰۰ جلد کتاب

۱۰۰۰۰ جلد کتابهای نایاب

۵۶۰ عنوان نسخ خطی

۴۶۹۹۶۸ برگ میکرو فیلم

۶۰۰ سی دی

۹۲۱ عنوان مجله

۱۹۱۱۶ جلد صحافی شده مجله و مجلات علمی

۱۷۲ عنوان روزنامه

۴۹۳۵ جلد صحافی شده روزنامه ها.

مدیریت

کتابخانه ملی پاکستان زیر نظر مدیر کل دفتر امور کتابخانه ها که خود زیر نظر وزارت آموزش و پرورش پاکستان قرار دارد اداره می شود.

ساعت کار کتابخانه:

دوشنبه تا پنجشنبه ۸ صبح تا ۳ بعدا زظهر

جمعه ۸ صبح تا ۱۲ ظهر

یکشنبه و روزهای تعطیلات رسمی، کتابخانه تعطیل است.

تصاویر کتابخانه