مَجارستان (به مجاری: Magyarország) کشوری است در اروپای مرکزی. مساحت آن ۹۳۰۳۰ کیلومتر مربع است. این کشور در حدود ۹ میلیون و ۸۸۰ هزار نفر جمعیت دارد، زبان رسمی آن مجاری و واحد پول آن فورینت است. پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر این کشور بوداپست با یک میلیون ۷۴۰ هزار نفر جمعیت است.

در حدود ۸۴ درصد از مردم این کشور مجاری‌تبار، ۱۴ درصد نامشخص، و ۳ درصد روما (کولی) هستند. زبان مجاری پرگویشورترین زبان غیر هندواروپایی در قاره اروپا است.

پایه‌های مجارستان در اواخر سد نهم میلادی توسط شاهزاده آرپاد نهاده شد. فرزند نوه او یعنی استفن اول در سال هزار میلادی بر تخت پادشاهی نشست و مسیحیت را به عنوان دین رسمی مجارستان پذیرفت. مجارستان در سده دوازدهم قدرتی متوسط در جهان غرب آن زمان به‌شمار می‌آمد. بخش‌هایی از مجارستان از ۱۵۴۱ تا ۱۶۹۹ یعنی ۱۵۸ سال در زیر سلطه عثمانی قرار گرفت. مجارستان بعدها تحت فرمان هابسبورگ قرار گرفت و سپس بخش عمده‌ای از پادشاهی اتریش- مجارستان را تشکیل داد.

مجارستان در تاریخ ۲۳ اکتبر ۱۹۸۹ تبدیل به جمهوری پارلمانی دموکراتیک شد و امروزه به عنوان یک کشور توسعه‌یافته شناخته می‌شود. مجارستان، از کشورهای سابق کمونیستی شرق اروپا، همراه با شمار دیگری از کشورهای کمونیستی سابق و همچنین قبرس و جزیره مالت در سال ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیه اروپا پذیرفته شد.

مردم مجارستان که در قرن نهم به این کشور مهاجرت کردند، در ابتدا نوشته‌هایی به‌خط اقوام اسکاندیناوی بر روی چوب حکاکی می‌کردند، اما به زودی زبان لاتین اروپایی را اتخاذ کردند. قدیمی‌ترین سندی که به زبان مجاری نوشته شده است، سند تأسیس کلیسای تیهانی ابی است که به‌سال ۱۰۵۵ تعلق دارد. از ۱۱۹۰ تا ۱۲۰۰ تاریخ مجارستان به‌وسیله نویسنده‌ای ناشناس به زبان لاتین در گستا هانگاروم نوشته شده است. قدیمی‌ترین متن منسجم مجاری نیز که خطابه‌ای مربوط به مراسم تدفین است، به سال ۱۲۰۰ تعلق دارد.

کتابخانه کلیسای بندیکتی در پانونهالما در ۱۰۰۱ تأسیس شد. همچنین سیاهه‌هایی از موجودی چند کتابخانه صومعه‌ای کوچک از اواخر قرن ۱۱ برجای مانده است. یکی از غنی‌ترین کتابخانه‌های غیردینی اروپا، کتابخانه کوروینیانا، کدکس‌های بسیار آراسته را در خود جای داده بود که شاه ماتیاش هونیادی (۱۴۵۸-۱۴۹۰) آنها را گردآوری کرده بود. این کتابخانه در دوران ۱۵۰ ساله حکومت ترک‌ها ویران شد و تنها ۱۶۸ کدکس از موجودی آن برجای مانده است که ۴۳ جلد از آنها در کتابخانه‌های مجارستان نگهداری می‌شود. نخستین چاپخانه مجارستان در ۱۴۷۳ در بودا تأسیس شد و نخستین کتاب به زبان مجاری در ۱۵۳۳ در کراکف به چاپ رسید. نخستین ترجمه انجیل به زبان مجاری در ۱۵۴۱ در شاروار منتشر شد.

قرن شانزدهم شاهد تأسیس کتابخانه‌های دانشکده‌ای پروتستان (شاروشپاتاک ۱۵۳۱ و دبرتسن ۱۵۳۸) و به‌دنبال آن کتابخانه‌های دانشکده‌ای کاتولیک (نادی سومبات ۱۵۶۱) بود که تا امروز نیز فعالیت آنها ادامه دارد. در قرن هجدهم فرهنگستان فناوری (شلمتسبانیا  1735) و فرهنگستان کشاورزی کتابخانه‌های خود را پایه‌گذاری کردند. در آغاز قرن نوزدهم کتابخانه‌های خصوصی اشراف، پایه‌ای برای تشکیل مجموعه‌های غنی کتابخانه‌های عمومی گردید. مجموعه‌های اهدایی کنت فرنتس سچینی و کنت یوژف تلکی اساس مجموعه‌های کتابخانه ملی و کتابخانه فرهنگستان علوم مجارستان را تشکیل داد.

کتابخانه ملی سچینی که در ۱۸۰۲ پایه‌گذاری شد، با مجموعه‌ای بالغ بر ۰۰۰,۸۶۹,۶ جلد (طبق برآورد سال ۲۰۰۳) بزرگ‌ترین کتابخانه مجارستان است. این کتابخانه می‌کوشد مجموعه کاملی از انتشارات و منابع شنیداری تولید شده در مجارستان و انتشارات خارج از کشور به زبان مجاری، و آثار مربوط به مجارستان را گردآوری کند (در حدود ۰۰۰,۰۰۰,۱۵ مجار در دنیا وجود دارد که تقریباً ۰۰۰,۵۰۰,۳ نفر از آنها در کشورهای همسایه، و حدود ۰۰۰,۰۰۰,۱ نفر در امریکای شمالی و جنوبی سکونت دارند).

کتابخانه ملی مسئولیت گردآوری نسخه‌های واسپرده و توزیع آنها و تهیه فهرستگان‌های ملی از کتب و نشریات خارجی را برعهده دارد. همچنین این کتابخانه به‌عنوان مرکز اداره امانت بین کتابخانه‌ای در کشور، مرکز مبادله بین‌المللی انتشارات، مرکز واسپاری، محل استقرار دفترهای آی.اس.بی.ان. و آی.اس.اس.ان.، اداره مرکزی ثبت کتابخانه‌ها، آزمایشگاه مرکزی مرمت، مرکز تحقیق و توسعه، و مرکز کمک‌های حرفه‌ای به کتابخانه‌های کشور از طریق مرکز علوم و روش‌شناسی کتابداری (۱۹۵۹) انجام وظیفه می‌کند. افزون بر اینها مسئولیت تهیه و انتشار کتابشناسی ملی جاری و گذشته‌نگر را بر عهده داشته و مرکز هماهنگی کتابخانه‌های عمومی مجارستان است.

فعالیت‌های کتابداری در مجارستان زیرنظر وزارت فرهنگ، با مشارکت شورای کتابداری مجارستان و کتابخانه ملی اداره می‌شود. قانون کتابداری مصوب ۱۹۷۶، ترتیب پیچیده‌ای ایجاد کرد که برمبنای آن کتابخانه‌ها از یک‌سو در چرخه همکاری با یکدیگر ارتباط دارند و از سوی دیگر با بیش از ۱۰۰ نظام کتابخانه‌ای مرتبط می‌شوند. مراکز هماهنگی سعی دارند امور کتابخانه‌ها را برحسب زمینه‌های موضوعی یا منطقه‌ای هماهنگ سازند. تغییر این نظام در دهه ۱۹۹۰ به‌دنبال دگرگونی‌های بنیادی در مجارستان، مورد بحث قرار گرفت.

کتابخانه ملی مسئولیت اداره دو کتابخانه کلیسای سابق را نیز برعهده دارد. کتاب‌های قدیمی این دو کتابخانه ارزش تاریخی دارد (کتابخانه یوژف بایزا در دیوندیوش، تأسیس ۱۹۷۳؛ و کتابخانه آنتال رگولی در زیرتس، تأسیس ۱۷۲۰).

مجموعه کتابخانه مجارستان شامل منابع چاپی مجارستان و آثاری که در خارج از کشور به زبان مجارستانی منتشر شده و یا توسط نویسنده مجارستانی نوشته شده است و همچنین مواد غیر کتابی (ضبط صدا، مواد ویدئو، اسناد الکترونیکی، و غیره) می باشد.

این مجموعه شامل ۸ میلیون منبع می باشد:

        2.5 میلیون نسخه کتاب

        385،۰۰۰ جلد نشریات ادواری (روزنامه ها و نشریات)

        270،۰۰۰ اسناد موسیقی نوشته شده و صوتی

        یک میلیون نسخه خطی

        200،۰۰۰ نقشه

        320،۰۰۰ تصاویر و حکاکی

        3 میلیون پوستر و چاپ کوچک

        نسخه میکروفیلم: بیش از ۲۷۲،۰۰۰ سند

«کتابشناسی ملی مجارستان» فهرست انتشارات چاپی و نوارهای صوتی مجارستان را تهیه می‌کند و در یک بخش با عنوان فرعی «گنجینه پیایندها»، فهرست مقالات نشریات ادواری را نیز تهیه می‌کند. پیوست‌های کتابشناسی ملی مجار به‌صورت فصلنامه منتشر می‌شوند و شامل انتشارات برون مرزی مجارها به‌زبان‌های خارجی و انتشارات برون مرزی مجارها به‌زبان مجاری است.

«کتابشناسی ملی پیایندهای مجارستان» سالانه، و«کتابشناسی کتابشناسی‌های مجارستان»، هر دو سال یک‌بار منتشر می‌شود. از ۱۹۶۱ درهمکردهای سالانه کتابشناسی ملی مجارستان به‌طور مرتب انتشار می‌یابد. گروهی که در کار تدوین کتابشناسی گذشته‌نگر هستند، کتابشناسی دوره‌هایی را که کتابشناسی ملی آنها را نپوشانده است و ویرایش‌های تجدیدنظر شده و بسط یافته آثار بزرگ قرن گذشته را منتشر می‌کنند. کتابشناسی ملی مجارستان، انتشارات ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۰ را در پنج جلد منتشرکرده است. انتشارات ۱۹۲۱ تا ۱۹۴۴ در نه جلد منتشر خواهد شد (تا ۱۹۹۰ پنج جلد از این مجموعه انتشار یافته است). از سری کتابشناسی‌های مبسوط و روزآمد، دو جلد از «انتشارات اولیه مجارستان» مربوط به سال‌های ۱۴۷۳ تا ۱۶۰۰ و ۱۶۰۱ تا ۱۶۳۵ و متمم‌هایی برای کتابشناسی ملی قرن هجدهم و نوزدهم منتشر شده است. از ۱۹۷۸ کتابشناسی ملی جاری، پردازش رایانه‌ای می‌شود، اما تنها به شکل چاپی منتشر می‌گردد. پایگاه اطلاعاتی ملی پیایندها از ۱۹۸۸ به‌صورت پیوسته دسترس‌پذیر شده است.

تصاویر کتابخانه