کتابخانه ملی الجزایر National Library Of Algeria = المکتبه الوطنیّه الجزائریّه

تأسیس: ۱۸۳۵ م.

وبگاه: http://www.biblionat.dz

موقعیّت: الجزیره

کتابخانه ملی الجزایر که در سال ‌۱۸۳۵ به ابتکار «جنتی‌دوبوسی» نایب غیرنظامی سلطان الجزیره تأسیس شد، ‌از سال ۱۹۸۲ به‌عنوان مؤسسه‌ای عمومی، تحت نظارت وزارت فرهنگ این کشور قرار گرفت و قدیمی‌ترین مؤسسه فرهنگی الجزایر به شمار می‌رود. نخستین محل این مؤسسه، ساختمانی با مالکیت دولتی بود، در سال ۱۸۳۸ به پادگان پیاده‌نظام نقل مکان کرد و پس از چند جابه‌جایی، در سال ۱۸۶۳ در قصر دایی مصطفی پاشا (فرمانده پیاده نظام الجزایر) مستقر شد. در حال حاضر، کتابخانه ملی در ساختمانی که در سال ۱۹۵۸ اختصاصاً برای آن ساخته شد، مستقر است.

چهار مدیر اولیه کتابخانه ملی افرادی استثنایی بودند. «آدرین بربروگر» که از سال ۱۸۳۵ تا ۱۸۶۹ در کتابخانه انجام وظیفه کرد، چندین کتاب از جمله «الجزایر تاریخی، زیبا و ماندگار» را به رشته تحریر درآورد. وی همچنین سرپرستی «مجله آفریقایی» و «انجمن تاریخ الجزایر» را بر عهده داشت. «اسکار مک‌کارتی» که از سال ۱۸۶۹ تا ۱۸۹۰ این مسئولیت را داشت، جغرافیدانی محقق بود. «شارل دوفوکو»، محقق و مبلغ مذهبی (۱۸۵۸- ۱۹۱۶k آن ژآن ) توانست گروه اعزامی مراکش مک‌کارتی را روانه کند. «امیل موپاس» که از سال ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۶ مدیریت کتابخانه را بر عهده داشت، زیست‌شناسی بود که به‌واسطه مطالعه درباره جنسیت گروهی از جانوران میکرسکوپی، در اروپا شهرت داشت. و بالاخره «گابریل اسکوئر» که در سال‌های ۱۹۱۶تا ۱۹۴۸ عهده‌دار این سمت بود، به‌واسطه آثاری که در باره تاریخ الجزایر نوشته بود شهرت داشت. دو مجموعه اهدایی قابل توجه، به کتابخانه‌های شخصی «استفان گسل» باستان‌شناس (۱۹۳۲-۱۸۶۴) و «پیر سوورگنان دوبرازا» محقق آفریقایی (۱۹۰۵-۱۸۵۲) تعلق داشت.

کتابخانه ملی مجموعه نفیسی بالغ بر ۰۰۰‚۷۰ جلد درباره الجزایر، مراکش و تونس دارد که به «مجموعه مغرب» معروف است. دستنوشته‌های مربوط به تاریخ الجزایر در قرون هفدهم و هجدهم، در حراج کتابخانه‌های شخصی در دهه ۱۹۵۰خریداری شد.

کتاب‌های چاپی مجموعه مغرب شامل آثار قرون هفدهم، هجدهم و نوزدهم است که به دوره تاریخی پیش از سال ۱۸۳۰ (یعنی زمانی که الجزایر مستعمره فرانسه شد) بازمی‌گردد. منابع پس از سال‌های ۱۸۳۰، یکجا گردآوری شد که شامل آثار منحصر به فردی همچون تصویری از موقعیت مؤسسات فرانسوی در الجزایر در سال‌های ۱۸۳۸ تا ۱۸۶۸، کتاب ۳۲جلدی «اکتشاف علمی الجزایر» مربوط به سال‌های ۱۸۴۴ تا ۱۸۵۴ و مجلاتی همچون «تصویر الجزایر» و «الاکبر» است. در زمان استقلال الجزایر به سال ۱۹۶۲، کتابخانه ملی این کشور مجموعه مستند و عظیمی را در نبرد آزادیبخش ملی ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲، یکجا در اختیار گرفت.

فعالیت‌ها و خدمات:

اقدام به‌عنوان مراکز امانت بین‌کتابخانه‌ای، تهیه و تدوین کتابشناسی ملی، مرکز واسپاری قانونی، گردآوری و حفظ و نگهداری مواد کتابخانه‌ای.

مجموعه‌ها:

کتابخانه ملی مجموعه‌ای بالغ بر ۰۰۰‚۳۵ جلد کتاب و تالاری به گنجایش ۴۵۰ نفر دارد و دارای ۵۰۰‚۳ نسخه خطی است که بیشتر آن‌ها نسخه‌های خطی در رشته‌های مختلفی چون الهیات، حقوق، صرف و نحو زبان عربی، شعر، تاریخ، جغرافیا، طب، فلسفه و اخترشناسی است. این نسخه‌های خطی مربوط به قرون ۱۱ تا ۱۳ است که به‌لحاظ دوره تاریخی، منحصربه‌فرد و نادرند و تصاویرشان دارای ارزش فراوان است؛ به طور مثال نسخه نفیس «الموطا» مجموعه‌ای از پندهای اخلاقی است که در سال ۶۱۵ قمری توسط «الموحد ابویوسف یعقوب» تالیف شده، یا قرآن هشت ضلعی کوچکی با حاشیه آبی و طلایی که توسط یک ایرانی به نام «عمادبن ابراهیم» در سال ۱۰۲۸ قمری نوشته شده جزو این مجموعه نفیس است. در سال ۱۹۵۸ کتابخانه ملی مجموعه‌ای مشتمل بر ۰۰۰‚۴۰۰ جلد کتاب و ۱۲۰۰ نشریه جاری داشت. در سال ۱۹۶۶ این مجموعه به ۰۰۰‚۶۰۰ جلد و در سال ۱۹۷۶ به ۰۰۰‚۷۰۰ جلد افزایش یافت، که بیشتر آثار این مجموعه به زبان فرانسوی است. علاوه بر این، ۰۰۰‚۱۵۰ اثر به زبان عربی و ۱۵۰۴ مجله به زبان‌های گوناگون در این مجموعه به چشم می‌خورند.

در سال ۱۹۸۱، مجموعه کتابخانه ملی بالغ بر ۸۵۰‚۷۶۵ جلد کتاب به زبان‌های خارجی، ۷۳۹‚۱۸۱ جلد کتاب عربی، ۰۰۰‚۲ حلقه میکروفیلم، ۲۵۰‚۴ صفحه صوتی، ۳۶۰ نقشه و ۰۰۰‚۲ نشریه ادواری بود که ۹۸۰ عنوان آن‌ها جاری است. تا سال ۱۹۸۶، تعداد کل منابع کتابخانه به ۰۰۰‚۰۴۰‚۱ (در مساحت ۰۰۰‚۱۸۰‚۳۸ متر مربع) با ۱۳۹۷۰ عضو رسیده بود.

حوزه‌های موضوعی:

گرچه مطالب گردآوری‌شده در این کتابخانه همه زمینه‌ها را در برمی‌گیرند، موضوع‌های علوم انسانی در آن بیشتر به چشم می‌خورند.

ورودی‌ها:

کتاب، نشریه، نسخه خطی، نت‌های موسیقی، فیلم، و مواد صوتی.

انتشارات:

کتابخانه ملی به‌عنوان وارث منابع مکتوب، «کتابشناسی الجزایر»را که به ثبت کتاب‌های دریافتی از طریق واسپاری قانونی می‌پردازد (سالی دو بار)، کتابشناسی‌های تخصصی و همچنین راهنمای نشریات و چند مجموعه عربی و فرانسوی را منتشر می‌کند.

تصاویر کتابخانه