کتابخانه ملی هندوستان National Library of India

سال تاسیس: ۱۸۳۶ م.

وبگاه: http://www.nationallibrary.gov.in

موقعیّت: کلکته

کتابخانه ملی هندوستان بزرگترین کتابخانه ای است که در این کشور قرار دارد. با توجه به اهمیت این سازمان تحت نظارت وزارت فرهنگ دولت هند اداره می شود.

تاریخچه

کتابخانه ملی هند در اصل همان کتابخانه عمومی کلکته است که در ۲۱ مارس ۱۸۳۶  گشایش یافت . فکرتاسیس کتابخانه مرهون فعالیت دو جانبه انگلیسها و هندیها بو د . در اواخر قرن ۱۹ مجموعه کتابخانه به کتابخانه سلطنتی انتقال یافت . در ۱۹۰۲ قانون کتابخانه سلطنتی تصویب شد و بالاخره در۱۹۴۸ با تصویب قانون، نام کتابخانه سلطنتی به کتابخانه ملی تغییر یافت و در همان سال با نظر نهرو و اولین نخست وزیر هند ساختمان محل اقامت نایب السلطنه هند را که جایی بسیار زیبا بود به کتاب خانه ملی اختصاص دادند.

در سال ۱۹۵۳ کتابخانه ملی هند با ساختمان زیبایی که سبک گوتیک خود را نیز حفظ نموده بود رسماً افتتاح شد. به این ساختمان بعدها ۳ ساختمان دیگر نیز اضافه شد کل مساحت زیربنای این ساختمان ها ۳۴۵۶۹۶ فیت مربع است . کتابخانه همچنین یک کوچک برای استفاده مراجعان خارجی کتابخانه و نیز رستورانی برای استفاده کارمندان و Reader's Hostel مراجعان دارد.

مجموعه ۲ میلیون و۳۰۰ هزار جلدی کتابخانه از طریق قانون واسپاری سپرده قانونی  که در سال۱۹۵۴ پیشنهاد و در ۱۹۵۶ تکمیل و تصویب شد خرید، اهدا و مبادله گردآوری شده است . کتابخانه همچنین از طریق واسپاری سپرده قانونی  انتشارات ملل متحد، انتشارات دولتی و اسناد رسمی ایالات متحده،کانادا، جامعه اقتصادی اروپا و بانک توسعه آسیایی را نیز دریافت می دار د . کتابخانه نماینده مبادله مواد خواندنی وابسته به بر نامه مبادله فرهنگی دولت هند است و به این ترتیب کلیه مواد خواندنی درباره هند را به زبا نهای خارجی از ۲۰۵ موسسه در ۸۱ کشور دریافت می دارد . همچنین افرادی مجموع ه های پرارزش خود را به کتابخانه اهدا نموده اند. کتابخانه در سال ۱۹۹۲ دارای ۷۸۱۵۸ نقشه، ۳۱۲۴ نسخه خطی،۱۱۲۱۵۸  مجله جلد شده،۱۱۳۰۳  روزنامه جلد شده۴۴۷۷۰۳  سند رسمی هند،۱۵۶۷۰  نشریه جاری، ۸۰۹ عنوان روزنامه جاری، ۲۹۰۰ میکروفیلم و ۹۲۰۰۰ میکروفیش بوده است. حفظ و نگهداری مجموعه ازطریق صحافی و تعمیرات کتاب که یکی از وظایف کتابخانه است انجام می گیرد. کتابخانه ۳۶۲ روز در سال باز است . سه روز تعطیل روز جمهوری روزآزادی و روز تولد گاندی است چون کتابخانه گذشته ای بصورت کتابخانه عمومی داشته است سرویس امانت کتاب را دارد و نظام امانت کتاب ملی و بین المللی را نیز دارا است . بدیهی است که فقط کتابهای موجود در بازار امانت داده می شود و وجه الضمان برای آنها دریافت می گردد. از انتشارات کتابخانه تهیه کتابشناسی ملی هند و انواع مختلف کتابشناسیهای موضوعی وهمچنین انتشار کنفرانسها و سمینارهایی در مورد کنترل کتابشناسی ملی و حفظ و نگهداری مواد کتابخانه ای و هندشناسی است . از سال ۱۹۳۵ دوره تمام وقت دیپلم کتابداری در کتابخانه تاسیس شده است . کتابخانه هدایت و راهنمائی کتابخانه های مختلف کشور را نیز عهد ه دار است . از اهداف دیگر کتابخانه تهیه فهرستگان و آمار دقیق انتشاراتی کشور و تهیه میکرو فرمهای کتابها و روزنامه های قدیمی است . در۱۹۸۷ اولین مرکز کامپیوتر برای ارائه خدمات بهتر در کتابخانه دایر شد. کتابخانه تعداد زیادی کارمند اداری و ۴۶ کارمند متخصص دارد.

وظایف  تعیین شده ای که بر عهده  کتابخانه ملی هندوستان  است از قبیل  جمع آوری حفظ،اشاعه اطلاعات و گسترش مجموعه، مستند سازی، و حفظ موادی است که  در کشور تولید می شود.

کتابخانه ملی هند واقع در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار در شهر کلکته واقع شده است .

اهدافی که کتابخانه ملی هندوستان دنبال می کند :

• جمع آوری و حفظ تمام تولیدات ملی که در کشور چاپ می شود و منابعی مربوط به کشور هند بدون توجه به مکان انتشار آن .
• عکس و کپی برداری از مواد مورد نیازکشور از سراسر نقاط دنیا که در اختیار کشور هند قرار ندارد.
• ارائه فهرست و  کتابشناسی های جاری و گذشته نگر به طور عمومی و تخصصی.
• به عنوان مرکز ارجاعی  که مسئولیت تهیه  دانش کامل و دقیقی از مواد اطلاعاتی را بر عهده دارد.

آمار مواد انتشاراتی کتابخانه ملی هند:

تعداد کتابها تا تاریخ  2009/3/31 به این صورت تخمین زده می شد.

۱٫ تعداد کل کتابها: ۲۴،۶۵،۳۵۲

۲٫ تعداد کتاب به زبان هندی: ۶،۴۳،۲۵۵

۳٫ تعداد نقشه ها: ۸۸،۱۶۱

۴٫ تعداد نسخه های خطی: ۳۲۲۷

۵٫ تعداد کتابهای تحت  قانون D.B: 10،۶۶،۳۹۶

۶٫ تعداد عناوین دوره (چاپ): ۱۷،۵۳۰

۷٫ تعداد نشریات محدود: ۱،۴۶،۸۲۰

۸٫ تعداد روزنامه ها (عنوان): ۹۰۵

۹٫ تعداد روزنامه ها محدود: ۱۱،۷۴۵

۱۰٫ تعداد از اسناد رسمی هند: ۵،۰۵،۸۰۷

۱۱٫ تعداد میکروفیلمهای: ۶۰۴۲

۱۲٫ تعداد میکرو فیش: ۹۷،۷۱۵

۱۳٫ تعداد مواد تصویر دیجیتال: ۹۱۴۱

۱۴٫ ظرفیت کل اتاق مطالعه: ۸۱۴

۱۵٫ فضای قفسه: بیش از ۴۵

۱۶٫ مساحت پردیس: ۳۰ هکتار

۱۷٫ کل منطقه تحت پوشش در ساختمان های کتابخانه: ۶۲،۸۲۵٫۱۵۷ متر مربع

انتشارات

کتابخانه دارای یک بخش ویژه ای برای انتشار مواد است.

نحوه به دست آوردن " انتشارات" کتابخانه ملی هند:

در واقع می توان از انتشار کتابخانه ملی در کتابخانه خود خریداری کنید. که این امر از طریق پستی حاصل می شود.

محل کتابخانه ملی هند

کتابخانه ملی هند  در نزدیکی باغ وحش عالیپور در کلکته و در ۴ کیلومتری گردشگاه و در ۱۰ کیلومتری ایستگاه هوراه ، در ۲۰ کیلومتری فرودگاه بین المللی چاندرا قرار دارد.

زمانبندی و ساعات فعالیت کتابخانه

کتابخانه از ساعت ۹ صبح تا ۸ بعد از ظهر و از ۹٫۳۰ صبح تا ۶ بعد از ظهر روزهای شنبه و یکشنبه و تعطیلات دیگر باز است. در تعطیلات تنها بخش امانت و اتاق مطالعه همچنان باز است.

کتابخانه در تاریخ ۲۶ ژانویه (روز جمهوری)، ۱۵ آگوست (روز استقلال) و ۲ اکتبر (تولد مهاتما گاندی) کاملا تعطیل است.

عضویت

هر فرد بالای ۱۸ سال سن می تواند عضو کتابخانه ملی هند شود. برای اتاق مطالعه و بخش امانت عضویت جدا لازم است .

میکروفیلم

محققان و موسسات می توانند در قبال هزینه ای میکروفیلم از مواد خواسته و مورد نیاز خود را تهیه نمایند.

بخش مطالعه

کتابخانه، اتاق مطالعه ای جداگانه در چهار ساختمان دارد. جدای از این، در هر بخش مجموعه ای به زبان های هندی و خارجی، اسناد و مدارک رسمی خارجی، کتاب های نادر، نقشه ها ، علوم و فن آوری، را شامل می شود که با ارائه امکانات مطالعه در اختیار مراجعان می گذارد.

هر فرد بالای ۱۸ سال می تواند ازسالن مطالعه استفاده کند. متقاضیان نیاز به پر کردن یک فرم عضویت دارند. عضویت سالانه رایگان می باشد.

خواننده ای که مایل به استفاده از کتابخانه برای یک یا دو روز است نیاز به کارت عضویت روزانه برای استفاده از سالن مطالعه  دارد.

خدمات

تعداد محدودی از کتاب تحت شرایط خاص  به خوانندگان امانت داده می شود. برای استفاده از این مرکز برای تبدیل شدن به عضو از بخش امانت، با استفاده از تکمیل فرم امانت است. مراجعه کننده دو کتاب می تواند در یک زمان برای ۱۴ روز امانت بگیرد، که می تواند برای ۱۴ روز دیگر یا از طریق تلفن یا از طریق ایمیل و یا با مراجعه شخصی تمدید شود. عضویت در بخش امانت رایگان است، اما امانت به واریز کردن مبلغی برابر با نیمی از قیمت کتاب است. پس از برگشت کتاب مبلغ بدون هیچ کسری از طریق چک برگشت داده می شود.

عضویت ایستگاهی

اعضاء ایستگاهی می توانند کتاب را از طریق پست نیز به امانت بگیرند، کتاب برای مدت ۲۱ روز، که می تواند برای ۲۱ روز دیگر تمدید شود.

تسهیلات امانت بین کتابخانه ای

کتابخانه های انتخابی از داخل و خارج از کشور ممکن است کتاب از کتابخانه ملی از طریق تسهیلات امانت بین کتابخانه ای بهره ببرند. چهار کتاب برای یک دوره ۲۱ روزه برای کتابخانه های هند و دو ماه برای کتابخانه های خارجی در نظر گرفته شده است.

اگر کتابی در کتابخانه موجود نباشد ،کتابخانه ملی نیز آن کتاب را از کتابخانه های دیگر درخواست می کند.

خدمات کتابشناختی

محققان، سازمان های دولتی، دانشگاه ها و موسسات در سطح ملی می تواند از این تسهیلات استفاده کنند. لیست های انتخاب شده از مواد خواندنی و یا کتابشناسی کتابخانه در صورت درخواست آماده شده است. تدوین کتابشناسی جامع در مورد موضوعات خاص در نظر گرفته شده است. کتابخانه کتابشناسی و  یا آمار کتابشناختی را برای سازمان های ملی و بین المللی فراهم می کند.

خدمات برای کودکان

کتابخانه ملی هند دارای یک بخش جداگانه برای کودکان است، که مجهز به کتابهایی  به زبان های انگلیسی، هندی و چند زبان خارجی است ،کتابخانه ملی هند  برای کودکان بخشی به عنوان مواد خواندنی و اطلاعات و سرگرمی فراهم می نماید.

کودکان بدون عضویت رسمی از این بخش می توانند استفاده کنند. در حال حاضر کتابخانه کودکان دارای حدود ۲۸،۰۰۰ کتاب و نشریه است.

آموزش

کتابخانه در حفاظت از مواد کتابخانه و در فعالیت های نوسازی کتابخانه ها به نهادهای مختلف در صورت درخواست خدمات آموزش و راهنمایی ارائه می کند. دوره های منظم در محل کتابخانه ملی و در نقاط مختلف هند به انتقال دانش در این زمینه انجام شده است.

مکانیزه سازی

بخش کامپیوتر در سال ۱۹۸۸ تاسیس شد تا در برنامه های نوسازی کتابخانه کمک کند. آن با یک مینی کامپیوتر- HP 3000 آغاز به کار کرده است . MINISIS، یک نرم افزار برای فعالیت های مربوط به کنترل کتابشناختی بر RDBMS نصب شد.

بخش رایانه

کتابخانه در نظر دارد تا از آرشیو، کتاب های کمیاب و اسناد دیگر اسکن نماید . کتاب های انگلیسی و اسناد منتشر شده قبل از ۱۹۰۰ و انتشارات قبل از ۱۹۲۰ هند برای دیجیتالی کردن در نظر گرفته شده است. تا کنون ۹۱۴۰ کتاب انتخاب شده در زبان هندی و انگلیسی، در حال حاضر اسکن شده است در مجموع بیش از ۳،۲۰،۰۰۰ صفحه.

فعالیت های حفاظتی مواد

یکی از وظایف اساسی کتابخانه ملی هند  حفاظت از میراث های چاپی برای نسل های آینده است، برای این منظور کتابخانه دارای بخش های جداگانه تحت عنوان حفاظت دیجیتالی است.

حفاظت فیزیکی

وظیفه آن تعمیر کتاب ها و مواد آسیب دیده توسط انسان یا عوامل طبیعی و یا حشرات است.

بخش آزمایشگاه کتابخانه، که در سال ۱۹۶۸ تاسیس شده، و وظیفه  مراقبت و درمان شیمیایی کتاب را بر عهده دارد. روشهای پیشرفته ای برای درمان شیمیایی و بازگرداندن کتاب های شکننده و آسیب دیده به تصویب رسید. این کتابخانه در فکر روند توسعه سیستم تصفیه غیر شیمیایی برای حفاظت از مواد چاپ شده است.

حفظ آثار

از بسیاری روزنامه های قرن ۱۹م ، نسخه های خطی عربی، فارسی و سانسکریت میکروفیلم تهیه شده است.

از جمله مجموعه و منابعی که  کتابخانه ملی هند در اختیار دارد:

منابع شامل زبان هندی ، زبان انگلیسی و زبان های خارجی ،کتاب های کمیاب ، علم و تکنولوژی ، اسناد و مدارک رسمی هند، اسناد و مدارک رسمی خارجی ، روزنامه ها ، نسخه های خطی ، نقشه ها و ریزنگاشتها ها است .

مجموعه زبان کتابخانه

کتابخانه ملی هند تقریبا تمام کتابها و انتشاراتی که در کشور منتشر می شوند و به زبان هندی است را دریافت می کند، که آن شامل کتابها و روزنامه هایی که در سال ۱۹۵۴ از کتابخانه عمومی دریاف کرد نیز می شود. بخش زبان مسئولیت جمع آوری ، پردازش و ارائه اطلاعات خواندنی که به زبانهای هندی، کشمیری، پنجابی، سندی، تلوگو و زبان اردو است بر عهده دارد. همینطور مسئول پاسخگویی به سوالات مرجع است.

این کتابخانه دارای بخش های جداگانه ای به زبان های هندی ،آسامی، بنگالی، گجراتی  کاناداها، کشمیری، مالایالام، مراتی، اوریا، پنجابی، سانسکریت، سندی، تامیل، تلوگو و اردو است. و همچنین مسئول جمع آوری و پردازش بخش زبان سانسکریت کتاب پالی و  کتاب های انگلیسی منتشر شده در هند که تحت DB جمع آوری شده است.

مجموعه زبان  آسامی Assamese Language Collection

در سال ۱۹۶۳، یک بخش جداگانه در کتابخانه ملی به جمع آوری و پردازش کتاب های آسامی تاسیس شد. در حال حاضراین بخش ۱۲،۰۰۰ کتاب دارد. این مجموعه دارای برخی از آثار منتشر شده بین سال های ۱۸۴۰ و ۱۹۰۰ است.

مجموعه زبان بنگالی Bengali Language Collection

کتابخانه دارای ۸۵،۰۰۰ کتاب در مجموعه بنگالی است  این مجموعه شامل کتاب های بسیار کمیاب و با ارزش و همچنین نشریات منتشر شده از آخرین ربع قرن ۱۸است. نمایشنامه و رمان بنگالی قدیمی به خوبی در این مجموعه دیده می شود. مجموعه بسیاری از موارد نادر از قبیل  نسخه های خطی از چاندرا موجود است. فهرست کتابهای بنگالی در چهار جلد به چاپ رسیده است. برخی از آثار نادر  و مهم در این مجموعه قرار دارند . از جمله کتاب گرامر زبان بنگالی که در سال ۱۷۷۸ چاپ شده و .. است.

کتابخانه  فهرست چهار جلدی از کتاب های بنگالی به چاپ رسانده است.

مجموعه زبان اردویی Arunodoi Patrika

مانند زبان عربی و فارسی، مجموعه قابل توجهی از مجموعه  اردو مربوط به کتابخانه سلطنتی بود. مجموعه های ویژه از قبیل کتابخانه Buhar ، هدایت حسین، مجموعه زکریای مجموعه Imambara و برخی از کتاب ها و نسخه های خطی های اردو جمع آوری شد. در سال ۱۹۶۸، بخش جداگانه ای در کتابخانه ملی هند  با عنوان بخش زبان  اردو تشکیل شد. در حال حاضر دارای بیش از ۲۰،۰۰۰ کتاب است. یکی از قدیمی ترین اثر به زبان اردو می توان به  Uklakhi Hindee یا اخلاق هند (۱۸۰۳) اشاره کرد.

مجموعه زبان گجراتی Gujarati Language Collection

مجموعه کتابخانه دارای  37،۰۰۰  نسخه کتاب به زبان گجراتی است. ۱۱۰۰ از عناوین منتشر شده قبل از سال  1900 است. همچنین این مجموعه دارای ۳۰ آلبوم از نقاشی که توسط Kanu دسای بین ۱۹۳۶ و ۱۹۵۶ منتشر شده است می باشد.

بخش زبان هندی Hindi Language Division

زبان هندی  زبان ملی کشور هند است. در حال حاضر ۸۰،۰۰۰ کتاب هندی در مجموعه کتابخانه ملی هند موجود است. مجموعه آثار نادر شامل مواد  منتشر شده در طول دهه های آخر قرن ۱۸دیده می شود .بخش نایاب کتابهای هندی که بخشی از آن شامل The following rare books published by Lulloo Lal are in the library: Braja Bhasha Grammar (1811), Lataife Hindi (1821), Rajaniti  (1827), and Prem Sagur 1842. می باشد.

مجموعه زبان کانادهای Kannada Language Collection

بخش جداگانه کانادهای در سال ۱۹۶۳ در کتابخانه ملی هند راه اندازی شد. در سال ۱۹۶۰، این کتابخانه با  خریداری مجموعه های شخصی H. Channakeshava Ayyangar. از ۱۳۰۰ کتاب منتشر شده در بین دو دهه آخر قرن ۱۹نوزدهم ، و سه دهه اول قرن ۲۰م  تشکیل شده است.

در حال حاضر ۳۲،۰۰۰ کتاب  به زبان کانادهای در کتابخانه وجود دارد.

مجموعه زبان کشمیری Kashmiri Language Collection

بخش زبان  کشمیری در سال ۱۹۸۳در کتابخانه ملی هند شکل گرفت. در حال حاضر کتابخانه دارای ۵۰۰ جلد کتاب به زبان کشمیری است. 

مجموعه زبان مالایالام Malayalam Language Collection

بخش مالایالام به عنوان یک بخش جداگانه در سال ۱۹۶۳ ، با حدود ۵۰۰۰ کتاب تاسیس شده است. در حال حاضر این مجموعه دارای ۳۴،۵۰۰ کتاب است. اولین چاپ کتاب، برمی گردد به ۱۷۹۱Centum Adagia Malabarica، ترجمه لاتین ضرب المثل مالایالام،. ترجمه لاتین در کنار اصل مالایالام چاپ شده است. کتاب های نادر و قدیمی شامل گرامر رابرت دروموند از زبان مالایالام (۱۷۹۹)، دکتر Gundart دیکشنری انگلیسی مالایالام (۱۸۷۲).

مجموعه زبان مراتی Marathi Language Collection

بخش مراتی در سال ۱۹۶۳ با مجموعه ای از ۸۹۰۰ جلد کتاب تاسیس شده است. این بخش در حال حاضر ۳۷،۰۰۰ جلد کتاب در مجموعه خود دارد. همچنین دارای حدود ۳۵۰ جلد کتاب مراتی، عمدتا در تاریخ مراتا Marathas ها است . بخش بسیاری از نشریات کمیاب و قدیمی مراتی را نیز شامل می شود.که عبارتند از گرامر زبان ویلیام کری این ۱۸۰۵ و دیکشنری زبان (۱۸۱۰)Mahratta ، Simhasana Battisi (1814)، Raghuji Bhonsalyaci Vanshavali 1815، ون کندی دیکشنری Maratta زبان (۱۸۲۴)، نوا Karar است ۱۸۵۰، …

مجموعه زبان اوریا Oriya Language Collection

بخش جداگانه اوریا در سال ۱۹۷۳ تاسیس شد.  در حال حاضر، ۱۹ بخش ،۵۰۰ کتاب دارد.

قدیمی ترین نشریه موجود در مجموعه اوریا قدمت آن به  سال ۱۸۳۱ می رسد. آشنایی با گرامر زبان اوریا از کشیش آموس Sutton است. برخی از مجموعه تلفیقی کمیاب دیگر مجموعه Gitagovinda، Jayadeva ترجمه شده توسط Dharanidhara، آموس Sutton فرهنگ لغت اوریا، ۳ جلد (۱۸۴۱-۳)، Dharmapustakara Adibhaya 1842-3، و Purnacandra Odiabhasa Kosh 1931-1940.

مجموعه زبان پنجابی Punjabi Language Collection

بخش جداگانه ای برای جمع آوری  کتاب ها یی به زبان پنجابی در سال ۱۹۷۴ در کتابخانه ملی هند بنا شد. بسیاری از آثار این مجموعه نادر و کمیاب هستند از قبیل  کتاب های زبان پنجابی، مانند گرامر ویلیام را کری ۱۸۱۲ ، دیکشنری انگلیسی   Punjabee 1849 ساموئل ستارکی، و توضیحات جغرافیایی پنجاب  به سال ۱۸۵۰ وجود دارد.

مجموعه زبان سانسکریت، پالی و پراکریت Prakrit Sanskrit, Pali and Prakrit Languages Collection

سانسکریت دارای ادبیات غنی در بسیاری از زمینه های دانش است. یک بخش جداگانه در کتابخانه ملی هند به جمع آوری و سازماندهی زبان سانسکریت اختصاص یافته است. در حال حاضر این بخش دارای بیش از ۲۰،۰۰۰ کتاب سانسکریت را در خود جای داده است .

مجموعه زبان سندی Sindhi Language Collection

از سال ۱۹۵۷، کتابخانه به جمع آوری مجموعه کتاب  هایی به زبان سندی اقدام کرده است. در حال حاضر کتابخانه دارای ۲۱۰۰ کتاب به زبان سندی است.

مجموعه زبان تامیل Tamil Language Collection

بخش تامیل در سال ۱۹۶۳ تشکیل شد. این بخش در حال حاضر دارای ۵۷،۰۰۰ کتاب است. جدای از این، کتابخانه دارای ۱۰۰۰ کتاب و ۳۰۰ نسخه های خطی  تامیل در مجموعه Pillai Vaiyapuri دارد. بسیاری از آثار نادر و قدیمی از جمله عناوین تامیل و ترجمه کتاب مقدس تامیل (۱۷۲۳) وجود دارد.

مجموعه زبان   تلوگو Telugu Language Collection

بخش تلوگو در کتابخانه ملی هند در سال ۱۹۶۳ آغاز به کار کرد. این مجموعه دارای تعداد قابل توجهی از کتاب های قدیمی تلوگو منتشر شده از قرن ۱۹است. برخی از مجموعه کمیاب موجود در این مجموعه عبارت است از گرامر ویلیام کری در زبان تلوگو (۱۸۱۴) .

آدرس پستی

Postal Address: The National Library . Belvedere. KOLKATA. India. Pin: 700 027

پست الکترونیک : nldirector@rediffmail.com

تصاویر کتابخانه