به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «متفکران بزرگ زیباییشناسی» به بیستویک متفکر بزرگی میپردازد که فصلی یا بخشی از یک فصل به آنها اختصاص داده شده است و همچنین دربرگیرنده دو مرور کلی است، یکی مرور زیباییشناسی قرون وسطا (فصل سوم) و دیگری مرور تحولات معاصر (فصل هجدهم). طلب جامعیت طلبی غیرواقعبینانه خواهد بود و از اینرو فهرست متفکرانی که به آنها پرداخته شده ضرورتا گزینشی است.
بهج هت دستیابی به دو هدف با ارزش برخی چیزها کنار نهاده شدهاند. از طرفی فضایی برای برخی از چهرههای برجسته قرن بیستم گشوده شده است که معمولا در رده فیلسوفان تحلیلی قرار نمیگیرند و به حوزه «فلسفه قارهای» تعلق دارند: مارتین هایدگر، والتر بنیامین و تئودور آدورنو. از طرف دیگر، در این مجموعه حجم قابل توجهی به زیباییشناسی معاصر اختصاص داده شده است، یعنی شش فصل به زیباییشناسی بعد از 1950 مربوط است که به مونرو بیردزلی، نلسون گودمن، ریچارد ولهایم، آرتور دانتو و کندل والتون میپردازند و فصلی در باب تحولات معاصر مکمل آنهاست.
باید متذکر شد که این فصل نهایی در حجمی محدود به دیدگاههای شخصیتهای مهمی میپردازد که فصلی به آنها اختصاص داده نشده است به خصوص فرانک سیبلی (1996-1932) و جورج دیکی ( -1962). درعینحال این فصل اغلب به بحث تفصیلی در باب دیدگاههای برخی چهرههای برجسته در زیباییشناسی کنونی اختصاص دارد. بسیار شوقبرانگیز است که چند تن از نویسندگان این کتاب در میان این چهرههای برجستهاند.
در کتاب حاضر، از نویسندگان فصلها خواسته شده که وضوح را به دقت و کمال بحث بیفزایند تا خوانندگانی با سطوح متفاوت آشنایی با قواعد پژوهش فلسفی بتوانند به اندیشههای اصلی متفکران مورد بحث دست یابند. فصولی که ایشان فراهم آوردند اثبات میکند که این امر نه تنها خواستنی بلکه رسیدنی نیز بوده است. ازاینرو مخاطب این کتاب هم میتواند فردی مبتدی باشد که میخواهد چیزی درباره قلمرو زیباییشناسی بداند و هم خوانندهای که آشنایی بهتری با این حوزه دارد و در پی چشماندازهای بصیرتبخشی درباره این متفکران بزرگ است.
طبیعتا این کتاب میتواند در حکم مکملی برای مکتوبات اصلی این متفکران به کار گرفته شود. به همین منظور در کتابنامهای که در انتهای هر فصل افزوده شده منابع اصلی فهرست شده و پیشنهاداتی برای مطالعه بیشتر داده شده است.
هر فصل کامل است و میتواند مستقل از فصول دیگر خوانده شود. البته طبیعیترین شیوه مطالعه این فصول تبعیت از نظم تاریخی است. تقسیمبندی تاریخی معمول از این قرار است: زیباییشناسی باستان؛ (فصول یک و دو درباره ارسطو و افلاطون)؛ زیباییشناسی قرون وسطا (فصل سه)؛ دوره جدید (فصول چهار و پنج، درباره هیوم و کانت)؛ قرن هجدهم و نوزدهم (فصول شش و هفت، که درباره هگل، شوپنهاور و نیچه است)؛ دوره معاصر که به بخش نخست قرن بیستم (فصول هشت تا دوازده از کروچه تا آدورنو) و نیمه دوم قرن بیستم تا امروز (فصول سیزده تا هجده) تقسیم میشود.
در زبان فارسی منابع محدود و انگشتشماری در موضوع زیباییشناسی و فلسفه هنر وجود دارد. عمده این کتابها نیز درآمدهایی هستند که فصول و ساختار آنها نظمی موضوعی یا مسئلهمحور دارند. تنها چند کتاب تألیفی با ساختاری فیلسوف محور نگاشته شده است که گرچه آثاری پیشگام بودهاند اما به لحاظ دقت و وضوح در گزارش آراء نیاز به بازنگری و بازنویسی جدی دارند.
درآمدهای موضوعی معمول گرچه در نوع خود مفید و ضروریاند، اما بیشتر به موضوعات مطرح در فلسفه هنر در سنت فلسفه تحلیلی میپردازند و مباحث جاری در فلسفه قارهای کمتر در آنها به چشم میخورد. محور عموم این کتابها نیز مسئله تعریف هنر است و فصول اندکی را به مباحث و مسائل جدیدتر اختصاص دادهاند.
کتاب «متفکران بزرگ زیباییشناسی» ساختاری فیلسوفمحور دارد و از این امتیاز بهرهمند است که هم فصولی را به متفکران کلاسیک از ارسطو تا هگل اختصاص داده و هم به متفکران معاصر پرداخته است و هرچند نویسندگان فصلها به سنت تحلیلی تعلق دارند، اما فصول کتاب، هم به متفکران سنت تحلیلی میپردازند و هم سنت قارهای.
همچنین میتوان گفت به جهت رویکرد متفکرمحور این کتاب، مسائل و موضوعات گستردهتری در آن به بحث گذاشته شدهاند، و به شکلی منسجمتر به آرای متفکران پرداخته شده است. گرچه نویسندگان فصلها متفاوتاند، اما کتاب در مجموع روان و خوانا است و سعی شده است آرای اصلی هر متفکر تا حد ممکن، مستدل و مستند گزارش شود و جزئیاتی که ممکن بود دشواری و غموضی غیرضروری در بحث ایجاد کنند کنار نهاده شده است. مترجمان کتاب حاضر بر اساس سابقه و تخصصشان در این حوزه، برای ترجمه فصلهای مرتبط انتخاب شدند.
انتشارات لگا کتاب «متفکران بزرگ زیباییشناسی» به گردآوری و تدوین: الساندرو جوانلی و ترجمه امیر مازیار، صالح نجفی، داود میرزایی، هادی ربیعی، مریم خدادادی، گلنار نریمانی به کوشش و ویرایش: امیر مازیار، در 304 صفحه و با قیمت ۳۸۰۰۰ تومان منتشر کرده است.