استاد راهنما: دکتراحمدمحسنی
استاد مشاور: دکتر علی اردلان جوان
نگارش: صدیقه عربی
چکیده: کنایه، یکی از ابزارهای مهم انتقال معنی در زبان فارسی است و در بلاغت جایگاه مهمی دارد وازمهمترین شگردهای زیبا آفرینی در شعر فارسی است. درآیات قرآنی، اعتقادات پیشینیان، آداب‌ورسوم اجتماعی ،گفتارعامه، امثال‌وحکم در شعر فارسی به‌خصوص در انواع هجو، نمونه‌های بسیاری از کنایه را می‌توان یافت. ازاین‌رو بسیاری از کنایه‌ها به دلیل آمیختگی با مجاز، ایهام، تمثیل و ... باید بر اساس فحوای کلام، شواهد و قراین شناخته شود.
حافظ، نظامی و خاقانی می‌کوشند تا از زبان درنهایت زیبایی در شعر خود استفاده کنند و با رعایت معنی کنایه در فرهنگ‌ها و برقرار کردن پیوند با سایر آرایه‌ها بر زیبایی و ماندگاری شعر در ذهن خوانندگان بیفزایند. با توجه به بررسی و تحلیل کنایه در اشعار شاعران یادشده، یکی از زیبایی‌ها و ارزش‌های کنایه برجسته‌سازی لفظ و معنی است و می‌توان گفت که کنایه‌ها در شعر بیشتر از نوع فعلی، موصوف و ایما هستند که در زبان، زاده می‌شوند و به حیات خود ادامه می‌دهند.
این پژوهش ،کوششی است برای شناخت انواع کنایه و نیز بررسی و تحلیل پیوند آن‌ها باسایرصورخیال در محور عمودی و افقی کلام که در ذهن خواننده را به زنجیره‌ای از تصاویر متناسب به هم سوق می‌دهد و مفهومی نو را به او القا می‌کند.
