استاد راهنما: علی اردلان جوان
استاد مشاور: حمیدرضا سلمانیان
نگارش: محمدرضا کاظمی تهرانی
ذکر و یاد خدا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عبادات اسلامی، نقش مهمی در تکامل معنوی انسان به عهده دارد و به همین دلیل است که این آموزه‌ی دینی در عرفان و تصوف اسلامی، بازتاب وسیعی یافته و پایه و اساس سیروتکامل انسان محسوب می‌شود. ذکر نقش اساسی درتکامل معنوی و روحی بشردرسیروسلوک به عهده دارد و بدون ذکر هیچ‌گونه تغییروتحولی در درون سالک به وجود نمی‌آید. هرگونه تغییروتحولی که در جهت پیشرفت و تکامل معنوی بشراست، در بستر ذکر ویادالهی محقق خواهد شد.
عرفا و بزرگان طریقت با درک عظمت و اهمیت ذکر همواره درسخنان خودودرآثارمنظوم و منثور خویش مریدانشان را به مداومت به یاد خدا و ذکر حق فرامی‌خوانند. ذکردرتصوف هرچند نیایشی ویژه تلقی شده که انجام آن درهرزمان و مکان میسر بوده، اما برای آن مقدمات و شرایط و آداب و قواعدی ترسیم‌شده است. ذکر همچنان نقش اساسی در طی مقامات و درجات معنوی و عرفانی به عهده دارد.
این رساله از 4 فصل تشکیل‌شده است؛ فصل اول کلیات که به طرح مباحثی چون معانی لغوی و اصطلاحی ذکر و تعریف و جایگاه ذکر نزد عرفا می‌پردازد. فصل دوم، جایگاه ذکر در قرآن و احادیث و عرفان اسلامی، و انواع و مراتب و آداب و شرایط نقش آن در پدید آمدن احوال عرفانی را بررسی می‌کند. فصل سوم، به بررسی ذکر در آثار منظوم برجسته و فصل چهارم به بررسی آثار منظوم قرن هفتم اختصاص دارد.
