موضوع: شرح اصطلاحات و ترکیبات هفت پیکر نظامی 

استاد راهنما: دکتر سید علی اردلان جوان 

استاد مشاور: دکتر محمد حسین سازگار 

به کوشش:فاطمه فهمیده 

توانایی های علمی، ادبی و ذوقی نظامی در آفرینش ساختار روایی هفت پیکر،  توصیفات و خیال پردازی های بی مانندی بوجود آورده که سرشار ازتعبیرات و اصطلاحات خاص وبدیع است. 
راه ورود به این دنیای ذهنی، آشنایی با همین اصطلاحات و تعبیرات ویژه ی زبانی است که برای بیان مفاهیم به کارگرفته شده است. لذا پژوهش حاضر شرح مختصری است که در سه فصل ذیل و تنظیم و تدوین گردیده است: 
فصل اول، شرح اصطلاحات شامل ده بخش: ادبی، اعتقادات و باورها، تاریخی و اشارات آن، دینی و مذهبی،عرفانی، علمی، فلسفی، موسیقی، نجوم و جغرافیا. 
فصل دوم، شرح ترکیبات اضافی و وصفی است و در فصل سوم معنی و مفهوم تعبیرات بکار رفته در هفت پیکر بیان شده است. 
منبع اصلی در این کار، کتاب هفت پیکر با تصحیح دکتر بهروز ثروتیان بوده، و برای توضیح اصطلاحات و ترکیبات از فرهنگ هاو منابع معتبر استفاده گردیده است. 
به تعبیر دیگر نظامی هزار و یک افسانه را در پناه نام خود گرد آورده است. تا پند و اندرزهای حکیمانه اش را در پناه این حکایات به گوش مشتاقان و ادیب دوستان برساند. 
افسانه های وی را بدون آگاهی و خرد نمی توان کشف کرد. تصاویر شاعرانه ای ذهن خیال پردازش چون اژدهایی نگهبان پنج گنج اوست، و برای رمز گشایی این داستانها نیاز به پرورش روح است تا برای رسیدن به مراحل تعالی و عرفان آماده گردد. 
نخستین گام دراین پرورش می تواند فهم و درک اصطلاحات و بازگشایی معانی باریک و عمیق آن ها باشد، که ازطریق این معانی می توان به مفهوم ابیات و حکایات پی برد. 
شرح اصطلاحات و ترکیبات مثنوی هفت پیکر با توجه به فرهنگ ها و منابع  معتبر گردآوری شده است و می تواند راه گشای مختصر این رموز باشد. 
هنرمندان با ذوق و شاعران با معرفت در بارآوری و راهنمایی حاکمان و فرمانروایان خودکامه نقشی تاثیرگذار دارند. در این میان نظامی گوی سبقت را از دیگران ربوده است. 
«هفت پیکر» اثر موفق و با ارزش نظامی است، که خواننده خود را تنها با داستان سرایی، سرگرم نمی سازد. به وی می آموزد که به جوهر سخن او آگاهی یابد و درون و حال هرنکته و داستان را بنگرد. «معرفت»و «شناخت»راستین، درمیان حکایات هفت پیکر موج می زند. 
نظامی، هر رنگ و هر گنبدی را به «عروسی»می آراید تا در روزی ویژه از روزهای هفته، از سرزمین و اقلیم زادگاهش داستانی بگوید و بهرام را با جهان انسانی و همه جهان و همه مردم پیوند دهد. آنچنانکه بهرام در پایان، با فر فرزانگی، پیوند ناگسستنی پیدا کند و به «جاویدانان»بپیوندد. 
برای شروع کار، شرح اصطلاحات، ترکیبات و تعبیرات در سه فصل، مد نظر قرار گرفت. 
فصل اصطلاحات با توجه به معنی و کاربرد آن ها به ده بخش تقسیم گردید، که عبارتند از: ادبی، اعتقادات و باورها، تاریخی و اشارات آن، دینی و مذهبی، شطرنج و بازی نرد، عرفانی، علمی، فلسفی، موسیقی، نجوم و جغرافیا 
از این میان اصطلاحات ادبی بزرگترین بخش پژوهش را در برمی گیرد و علت آن زبان رمز گونه و کنایی و اشارات مبهم شاعر حکیم است، که برای بیان مطالب به کار گرفته شده است. توصیفات و تصویرسازیهای بدیع و چشم اندازهای جالب توجه در موارد گوناگون نیز، در این زمینه (اصطلاح آفرینی) موثر واقع شده است.