بررسی و تحلیل تاثیر زبان و ادبیات فارسی در مرثیه سرایی کشمیری ( از قرن هشتم هجری تا امروز )
استاد راهنما: سعیدبزرگ بیگدلی
نگارش: نصیرعلی صوفی، دانشگاه تربیت مدرس.- 1396.
مرثیه‌سرایی از موضوع‌های مهم در ادب فارسی است که از کهن‌ترین دوره‌های شعر فارسی تا کنون مورد توجه شاعران بوده است؛ یکی از مهم‌ترین انواع مراثی در ادب فارسی، مرثیه‌های مذهبی است که در باره بزرگان و اوّلیای دین سروده شده‌اند. موضوع بسیاری از این مرثیه ها ذکرمصائب سالار شهیدان و خاندان و انصار آن حضرت در واقعه کربلا است و بخشی مهم از مرثیه‌های مذهبی در ادب فارسی را شامل می شود.
مرثیه سرایی کشمیری
نفوذ زبان فارسی و فرهنگ ایرانی هم زمان با ورود اسلام به سرزمین کشمیر در سده هشتم هجری( 14م)باعث شد در ادبیات کشمیری بسیاری از عناصر ادب فارسی راه پیدا کند. شعر کشمیری تاپیش از گسترش فرهنگ وتمدن ایرانی اسلامی به دست عارفان ایرانی دارای قالب‌ها و سبک خاص خویش بود؛ اما بعد از آن تحت تأثیر شعر فارسی قرار گرفته است. بنابراین مرثیه‌سرایی کشمیری نیزکه پیش از ورود اسلام هم در آنجا رایج بود، بااین تحول تأثیری فراوان از مرثیه‌سرایی فارسی می گیرد. هدف از این پژوهش بررسی میزان نفوذ زبان فارسی از لحاظ عناصر دستوری و وام‌واژه‌ها در زبان کشمیری است که بخش مهم آن تحت تأثیرحضور و تعالیم و ارشادات عارفان ایرانی بوده است.در زبان و ادب کشمیری سروده‌های مرثیه‌ای را می‌توان به سه دسته ادبی،مذهبی وعامیانه تقسیم و بررسی کرد؛ که سروده‌های هر دوره با توجه به اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با دوره‌های دیگر از نظر قالب شعری، وزن، موسیقی و مضامین متفاوت است. مرثیه مذهبی بیشتر در میان مسلمانان شیعه رواج دارد. ویژگیهای غالب مرثیه های مذهبی بیان تأثر، غم و اندوه، و مضامین بیشتر این نوع مرثیه‌ها، ناپایداری دنیا،ستمگری دشمنان،تشنه لبی، مرگ و حیات ،وشهادت امامان دین است.در این پژوهش وام‌گیری مرثیه‌سرایی کشمیری از مرثیه‌سرایی فارسی در مبحث هایی همچون قالب های شعری، مضامین، موسیقی شعر و آرایه های ادبی مورد بررسی قرار گرفته است وبه روشی توصیفی تحلیلی همراه بانمونه های برگرفته شده ازمتن مرثیه های رایج دراین دوره ازبیاض های باقیمانده(نسخه های دستنوشت تاریخی)موردبررسی وتحلیل قرارگرفته و نشان داده شده است که زبان فارسی تا چه اندازه بر زبان و ادبیات کشمیری بویژه نوع مرثیه سرایی تاثیر گذاشته است.
این پایان نامه در کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس موجود است.
