شخصیت امام موسی کاظم (ع) در شعر معاصر
۱۴۰۰-۰۹-۱۷
ادبیات متعهّد اسلامی، بویژه شعر شیعی و ستایش اهل بیت (ع)، از افتخارات و روشنایی‌های ادب عربی و فارسی به شمار می‌رود

شخصیت امام موسی کاظم (ع) در شعر معاصر عربی و فارسی

استاد راهنما: تورج زینی وند

نگارش: بهبود ناصری هرسینی

مقطع: دکتری

دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1397

چکیده

ادبیات متعهّد اسلامی، بویژه شعر شیعی و ستایش اهل بیت (ع)، از افتخارات و روشنایی‌های ادب عربی و فارسی به شمار می‌رود. این ادبیات که در پی ترویج فضیلت‌ها و منقبت‌های اهل بیت (ع) است، می‌تواند آغازگر فصل مشترکی از پیوندهای مذهبی و فرهنگی جهان اسلام قرار گیرد. شخصیّت امام موسی کاظم(ع) و بازتاب گسترده‌ آن در شعر آیینی عربی و فارسی از جمله عرصه‌های پژوهش در این زمینه است. تاریخچه نخستین شعر در وصف امام (ع) در ادب عربی به سیّد حمیری (105- 179ق) بر می‌گردد که در مدح اهل بیت و بر شمردن نام‌های مبارک ائمه اطهار (ع) سروده است. تاریخ ستایش امام کاظم (ع) در ادب فارسی نیز به شعر عطار نیشابوری (540- 618 ق) که در قصه شقیق بلخی و هارون الرّشید و بیان اطاعت از امام معصوم (ع) آورده است، بر می‌گردد‌. در روزگار معاصر نیز با گرایش برخی از شاعران به ادبیات متعهّد، این گونه اشعار از کمیت و مخاطبان بیشتری برخوردار شده است. لذا این پژوهش بر آن است تا بر اساس نظریه ادبیات تطبیقی اسلامی که بر مشترکات فرهنگی، فکری و مذهبی میان مسلمانان تأکید می‌کند، به تحلیل مضمون‌های برجسته شاعران ادب عربی و فارسی در ستایش آن امام(ع) بپردازد. از سوی دیگر زیبایی‌شناسی شعر ایشان از زوایای نقدی و بلاغی، دو هدف اساسی این رساله است. لذا؛ در این پژوهش، ابتدا این ساختارها و مضمون‌های مشترک و احیاناً متمایز دسته‌بندی و سپس تحلیل می‌شود. بهره‌گیری از منابع تاریخی، تفسیری، حدیثی، نقدی و بلاغی از ویژگی‌های بارز این پژوهش به شمار می‌آید. از برجسته‌ترین یافته‌ها و رویکردهای شعر عربی و فارسی در وصف امام موسی کاظم (ع)، توسّل جستن به آستان مقدّس ایشان، پیچیدگی در برخی صور خیال، پیوند با جریان مقاومت و جهاد علیه استبداد و استعمار است. افزون بر این، گزینش سادگی و شیوایی، صداقت و عاطفه فروزان، ارتباط و هماهنگی میان الفاظ و معانی، نقد و نکوهش دشمنان، بیان مناقب و فضایل امام از شاخص‌ترین ویژگی‌های ساختاری و محتوایی مشترک در شعر این شاعران به شمار می‌آید.

کلید واژه ها: موسی کاظم(ع)، ادبیات تطبیقی، شعرمعاصر عربی و فارسی، ادبیات شیعه، ادبیات متعهد

 

 
منابع:
پایان نامه های کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
افزودن دیدگاه جدید:

متن ساده

HTML محدود

Image CAPTCHA
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید

نظرسنجی

نظر شما در مورد مطالب این وب سایت چیست؟

انتخاب‌ها

تصاویر شاعران

This block is broken or missing. You may be missing content or you might need to enable the original module.