رویکرد وجدانی در ادبیات فارسی و عربی و بازتاب آن در اشعار فریدون مشیری و فاروق جویده

استاد راهنما: صادق خورشا

نگارش: محمد عرفانی جوزقانی

مقطع: دکتری

دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی ، 1398

مطالعات ادبی است، که اهمیت آن ازاین جهت است که به سنجش آثار، جنبش های علمی، ادبا، و دوره های مختلف ادبی و به طور کلی ادبیات در معنای کلی و بین المللی با فرهنگ ها و زبان های مختلف می پردازد. از این رو این پژوهش به بررسی تطبیقی شعر وجدانی یا رمانتیک در فارسی و عربی و انعکاس آن در اشعار فریدون مشیری و فاروق جویده بر اساس مکتب آمریکایی می پردازد. مفهوم شعر وجدانی همچنان که از اسم آن پیداست از باطن و وجدان انسان سرچشمه می گیرد، و عواطف و احساسات انسان را بروز می دهد. این نوع مفاهیم، از قدیم در اشعار ملل مختلف بوده است، اما اگر بخواهیم به معنای مکتب خاص به آن از منظر دکتر عبدالقادر القط بنگریم؛ شعر وجدانی بهترین معادل برای شعر رمانتیک اروپایی است، گرچه تفاوت هایی با آن دارد از قبیل نحوه پیدایش رمانتیک اروپایی و طی کردن مراحل اجتماعی مختلف، دایره شمولیت رمانتیک غربی، که نه تنها ادبیات بلکه زمینه های دیگری همچون؛ فلسفه، هنر، موسیقی و دیگر فنون را در بر می گیرد. پس از بررسی های به عمل آمده مشخص شد که هر دو شاعر با وجود فرهنگ و نژاد و زبان متفاوت، مضامین وجدانی مشترک فراوانی دارند، که این اشتراکات به دلیل عواطف انسانی و یا شرایط اجتماعی مشترک می باشد، مضامینی مانند؛ عشق به معشوق، عشق به وطن، عشق به انسانیت، عشق به طبیعت، حزن و اندوه،آزادی و ... ، همچنین ازلحاظ شکل و اسلوب نیز هر دو شاعر هم در قالب های سنتی و کلاسیک و هم در قالب های جدید، شعر سروده اند.اما با وجود همه‌ی این مشترکات، تفاوت هایی نیز بین دوشاعراز لحاظ مضامین وجود دارد، مانند مضامینی چون عشق به وطن؛ این مضمون در اشعار فاروق بسامد بیشتری دارد، که دلیل آن می تواند اوضاع اجتماعی و سیاسی حاکم برمصر باشد. اما در اشعار مشیری، اشعاری با مضمون عشق به انسانیت، و مهروزی بسامد بیشتری دارد، که این به اندیشه جهان شمولی وی بوده و مختص به زمان و مکان خاصی نیست.

کلیدواژه ها: رویکرد وجدانی، فریدون مشیری، فاروق جویده، ادبیات تطبیقی

این پایان نامه در کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی موجود است