به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی؛
نویسنده رمان «مشاق» میهمان نشست شمس در نمایشگاه کتاب مشهد شد
نشست ادبی شمس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با محوریت گفت‌وگو با سعید تشکری؛ نویسنده رمان «مشاق» در نمایشگاه کتاب ناشران جهان اسلام در مشهد برگزار شد.
1396/9/15 چهارشنبه
به گزارش آستان نیوز، این ضیافت ادبی با حضور جمعی از نویسندگان و منتقدین با موضوع «ادبیات و اقتباس تاریخی» و به بهانه نقد کتاب مشاق؛ اثر برتر دهمین جشنواره بین‌المللی انتخاب کتاب سال رضوی، در محل نمایشگاه بین‌المللی این شهر مقدس برپا شد.
نویسنده کتاب مشاق در این نشست با بیان اینکه به آنِ داستانی این رمان بسیار فکر کرده است، ابراز کرد: نویسنده باید کاشف باشد و بتواند لحظه‌ای را از قهرمانش در ذهن خود به وجود آورد.
سعید تشکری با اشاره به اینکه درباره سلسله تیموریان تحقیقات بسیاری کرده است، گفت: در مطالعات خود به اشتباه‌های ابراهیم میرزا؛ شاهزاده تیموری در حوزه سیاست و ترفندهای او در حوزه هنر پی بردم و این امر موجب شد تا این کتاب را بنویسم.
وی با تأکید بر اینکه هر نویسنده‌ای باید برای حوزه ادبیات پیشنهادهایی داشته باشد، افزود: داشتن پیشنهاد در این حوزه برای نویسنده شناسنامه به وجود می‌آورد و شناسنامه داشتن برای یک نویسنده با تولد فرزندان ادبی او نیز شکل می‌گیرد.
همچنین تشکری، از رمان «ولادت» خود نام برد و گفت: با خلق این اثر توانستم اثبات کنم که می‌شود در حوزه رضوی، رمانی جذاب نوشت.
وی به عدم وجود قهرمان‌های منفی و شر به عنوان قهرمان شماره یک در رمان‌های امروزی کشور اشاره و اضافه کرد: رمان‌های ما با خلق قهرمان‌های موعظه‌گر، قصه‌ای را نقل می‌کنند که حال آدمی را خوب نمی‌کند و موجب تغییر و دگرگونی نمی‌شود.
این نویسنده فعال خراسانی تصریح کرد: عدم تمایل به خلق قهرمان شر موجب خلق قهرمانی می‌شود که پرگو است و رمان را از ذات خودش دور می‌کند. این قهرمان، نمی‌تواند حال مخاطب را در جهت مثبت و خوب، تغییر دهد.
وی درباره عدم تمایل فعلی خود به نوشتن نمایشنامه نیز گفت: قهرمان‌های خودم را در رمان می‌توانم به ظهور برسانم، اما مخاطبان نسل امروز در فضای تئاتر علاقه‌ای به این قهرمان‌ها ندارند.
وفاداری به تاریخ
سردبیر نشریه «بارثاوا» نیز در این نشست، درباره ادبیات و اقتباس تاریخی بیان کرد: وقتی می‌خواهیم از تاریخ یا حتی علوم دیگر در ادبیات استفاده کنیم، باید آن‌ها را به نفع ادبیات به کار ببریم.
سروش مظفرمقدم ادامه داد: نویسنده وقتی به خلق یک اثر تاریخی می‌پردازد، مورخ نیست، او تاریخ را به نفع روایت، متن و یا ادبیات به نوعی مصادره به مطلوب کرده و آن را در متن ادبیات، حل و فصل می‌کند.
وی گفت: نویسنده برای نوشتن این آثار تاریخی، یک زمان و مکان مشخص مانند جنگ جهانی دوم را در نظر می‌گیرد. سپس در این بستر یا زمینه تاریخی، شخصیت‌ها و خرده روایت‌های خودش را خلق می‌کند.
مظفرمقدم با اشاره به اینکه ادبیات دارای عنصری به نام تخیل است، افزود: نویسنده در این آثار عینا از رویدادهای تاریخی استفاده نمی‌کند، زیرا در ذات ادبیات این امر وجود ندارد. همچنین نویسنده دارای آزادی عمل است و حتی می‌تواند در وقایع تاریخی دخل و تصرف کند.
این نویسنده مشهدی با تذکر بر اینکه یک اثر تاریخی، پتانسیل تبدیل شدن به یک اثر غیرتاریخی را هم دارد، تصریح کرد: نویسنده ممکن است دست به جعل و تحریف وقایع تاریخی بزند چنانکه در ادبیات جهان این امر اتفاق افتاده است.
وی با تذکر بر اینکه برخی نویسندگان تمایل دارند اثرشان دارای مستندنگاری تاریخی نیز باشد، گفت: در این آثار، نویسنده یک واقعه تاریخی را در نظر می‌گیرد و سپس با بهره‌گیری از تخیل خود، شخصیت‌های فرعی و خرده روایت‌هایش را خلق می‌کند، اما از تاریخ تخطی نمی‌کند.
مظفرمقدم ابراز کرد: از آنجایی که رویدادهای بزرگ مذهبی در ناخودآگاه جمعی ملت‌ها وجود دارد، نویسنده نمی‌تواند در خلق آثار تاریخی مرتبط با ائمه اطهار(ع) و وقایع مذهبی، با تخیل خود به دخل و تصرف در این وقایع بپردازد.
وی ادامه داد: نویسنده در این‌گونه آثار که به باور و اعتقادات مذهبی ما برمی‌گردد با محدودیت‌هایی مواجه است، زیرا اگر این وقایع مخدوش شود، تولید نوعی مقاومت منفی می‌کند و نویسنده متهم به دروغ‌گویی می‌شود.
سردبیر نشریه بارثاوا، به فیلم «روز واقعه» اشاره کرد و گفت: به‌طور نمونه در این اثر، متن واقعه عاشورا دست‌مایه کار قرار گرفته و یک درام مذهبی- تاریخی خلق شده است. در این اثر، تعدادی شخصیت فرعی که وجود خارجی ندارند، ورود پیدا کرده‌اند. اما به اصل رویداد مذهبی، خدشه‌ای وارد نشده است.
وی همچنین درباره کتاب «مشاق» گفت: این رمان با وفاداری، روح کلی وقایع مذهبی و تاریخی را حفظ کرده است. این اثر مانند دیگر آثار استاد تشکری، باورپذیر است.
مظفرمقدم افزود: نویسنده مشاق، درام را خوب می‌شناسد و به رخدادی که می‌خواهد درباره آن بنویسد نیز به‌طور کامل مسلط است. با داشتن این تسلط، می‌تواند در زمان استفاده از تخیل خود، اثری منسجم و باورپذیر خلق کند.
وی با اشاره به اینکه نوشتن به‌ویژه در حوزه تاریخی، کار دشواری است، گفت: متأسفانه نویسندگان امروز جامعه، جز خواندن کتاب‌های داستان و رمان و دیدن فیلم‌های سینمایی، در حوزه‌های دیگری مانند فلسفه و تاریخ دارای مطالعه چندانی نیستند و حتی از اصل وقایع مذهبی که در متون پایه ذکر شده است، اطلاعات زیادی ندارند.
این نویسنده مشهدی ادامه داد: به‌دلیل کمبود گستره دانش نویسندگان، آثاری خلق می‌شود که تخت هستند و از نظر ساختاری نیز ضعف دارند. این کتاب‌ها باورپذیر نبوده و مخاطب نمی‌تواند با داستان‌های آن‌ها هم‌ذات‌پنداری کند.
یادآور می‌شود، این نشست در ادامه برگزاری سلسله نشست‌های شمس این سازمان و هم‌زمان با برپایی نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مشهد با همکاری انتشارات آستان قدس رضوی(به‌نشر) و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در حوزه شعر و ادب، با حضور علی براتی گجوان؛ داستان‌نویس مشهدی به عنوان مجری جلسه، در سرای اهل قلم این نمایشگاه برگزار شد
