تراژدی قدرت: بررسی تطبیقی داستان «بهرام چوبین» و تراژدی مکبث
بهروز محمودی بختیاری، دانشیار پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
رضا عباسی، عضو هیئت علمی دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه زابل
مهدی امیری، عضو هیئت علمی دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه زابل
چکیده:
داستان «بهرام چوبین» از شاهنامۀ فردوسی و نمایشنامۀ مکبث اثر ویلیام شکسپیر، به‌سبب وجوه مشترکی که دارند از جمله در شخصیت‌پردازی، عمل دراماتیک و نوع رویکرد به مقولۀ قدرت، موضوع شماری از بررسی‌های تطبیقی بوده‌اند؛ با این حال جست‌و‌جویی عمیق‌تر در لایه‌های درونی این دو روایت، چالش مشترک میان خود درونی و خود بیرونی دو قهرمان را نیز آشکار می‌سازد که به واکنش آنها در وسوسۀ رسیدن به قدرت انجامیده است؛ قدرتی که مشروعیتش موجه نیست و اگرچه این تمایل به قدرت در وجود دو قهرمان، به‌ظاهر ریشه در تقدیر دارد، در اصلْ وسوسه‌ای است درونی که نمودی بیرونی پیدا کرده و به سقوطی تراژیک ختم شده است. در این پژوهش با مقایسۀ این جنبۀ مشترک در این دو اثر برآنیم تا در پاسخ به این پرسش‌ها که مکبث و بهرام چوبین از چه روی وفاداری به پادشاهان زمان خود را کنار گذاشته و راه خیانت پیموده‌اند؛ در این راه، از کدام ابزارها برای رسیدن به قدرت بهره برده‌اند؟ و چرا به‌رغم لیاقت فراوانی که از خود نشان داده‌اند به‌صورتی تراژیک قدرت را از دست داده و سقوط کرده‌اند؛ نشان دهیم که این دو قهرمان در چالش میان خواسته‌های درونی و شرایط بیرونی تصمیم گرفتند متناسب با آرزوی درونی‌شان و نگرش شایسته‌سالارانۀ مبتنی بر لیاقتِ رسیدن به قدرت، سر به شورش بگذارند و بر جایگاه پادشاهی تکیه بزنند.
کلیدواژه‌ها:
تراژدی، قدرت، بهرام چوبین، شاهنامۀ فردوسی، مکبث، شکسپیر.
http://persianacademy.ir/fa/at-s12-04.aspxتمام‌متن 
